Les 2.3 (3) Massa en volume: volume berekenen

• Natuurkunde / Scheikunde
• Middelbare school
• vmbo g, t, mavo
• Leerjaar 2

Les 2.3 (3) Massa en volume: volume berekenen

Planning

• Herhaling berekenen volume V=l.b.h
• Berekenen volume onderdompelmethode

Hoeveel mL vloeistof zit er in deze maatcilinder?

Hoeveel mL vloeistof zit er in deze maatcilinder?

Hoeveel mL vloeistof zit er in deze maatcilinder?

Nu jullie! In je schrift!

Gegevens + gevraagd

• l = 4,0 cm
  
• b = 1,0 cm
  
• h = 1,0 cm
• V = ?

Uitwerking

• V = l ∙ b ∙ h
• V = 4,0 ∙ 1,0 ∙ 1,0
• V = 4,0 cm³

Gegevens + gevraagd

• l = 5,0 cm
  
• b = 1,0 cm
  
• h = 2,0 cm
• V = ?

Uitwerking

• V = l ∙ b ∙ h
• V = 5,0 ∙ 1,0 ∙ 2,0
• V = 10 cm³

Gegevens + gevraagd

• l = 3,0 cm
  
• b = 2,0 cm
  
• h = 2,0 cm
• V = ?

Uitwerking

• V = l ∙ b ∙ h
• V = 3,0 ∙ 2,0 ∙ 2,0
• V = 12 cm³

Gegevens + gevraagd

• l = 4,0 cm
  
• b = 2,0 cm
  
• h = 3,0 cm
• V = ?

Uitwerking

• V = l ∙ b ∙ h
• V = 4,0 ∙ 2,0 ∙ 3,0
• V = 24 cm³

Gegevens + gevraagd

• l = 3,0 cm
  
• b = 3,0 cm
  
• h = 3,0 cm
• V = ?

Uitwerking

• V = l ∙ b ∙ h
• V = 3,0 ∙ 3,0 ∙ 3,0
• V = 27 cm³

Bakstenen zijn er in verschillende formaten. Een waalformaat baksteen heeft als afmetingen 21 × 10 × 5 cm. Omdat de baksteen niet precies past, haalt een metselaar er een stukje van 10 × 5 × 5 cm af.

Bereken hoe groot het volume is van de baksteen die overblijft. Schrijf de hele berekening overzichtelijk op.

Gegevens

• Hele baksteen
• l = 21 cm
  
• b = 10 cm
  
• h = 5 cm
  

• Stuk baksteen er af
• l = 10 cm
• b = 5 cm
  
• h = 5 cm
  

• V=? stuk baksteen dat overblijft

Uitwerkingen

• Het volume van de hele baksteen is:
  
• V = l ∙ b ∙ h
• V= 21 × 10 × 5,0 
• V= 1050 cm3

• Het volume van het stukje dat er afgehaald wordt is:
  
• V = l ∙ b ∙ h
• V = 10 × 5 × 5
  
• V = 250 cm3

• Het volume van het stuk baksteen dat overblijft is 1050 – 250 = 800 cm3

12

2.3 Massa en volume: onderdompelmethode

volume van andere voorwerpen

• Het volume van onregelmatig gevormde voorwerpen kun je bepalen met de onderdompelmethode.
• 1 mL = 1 cm³
  

Stappenplan onderdompelmethode

1. Vul een maatcilinder tot een bepaalde hoogte met water.
   
2. Lees de stand van het water af: beginstand.
   
3. Laat het voorwerp voorzichtig in het water zakken: helemaal onder water.
   
4. Lees opnieuw de stand van het water af: eindstand.
   
5. Reken uit: eindstand – beginstand. Dit is het volume van het voorwerp.
   
6.  Volume = volume eindstand – volume beginstand                                                                V = V_e – V_b

Voorbeeld opdracht

Voorbeeld opdracht

Bepaal met behulp van de tekeningen in figuur hiernaast het volume van de steen. Schrijf de volledige berekening op.

Gegevens + gevraagd

• V_e = 48 mL
• V_b = 31 mL
• V= ?

Uitwerking

• V = V_e – V_b  
• V = 48 – 31
• V = 17 mL = 17 cm³

Bekijk het staafje in hiernaast

a. Bereken het volume van het staafje.

b. Anita doet het staafje in de maatcilinder.

Bereken de eindstand van het water in de maatcilinder.

Gegevens + gevraagd

• l = 1,5 cm
  
• b = 1,5 cm
  
• h = 8,0 cm
  
• V = ?

Uitwerking

• V = l ∙ b ∙ h  
• V = 1,5 × 1,5 × 8,0
  
• V = 18 cm³
• b. Het water stond op 50 mL. Er komt 18 cm³ (=18 mL) bij.  Dus komt het water dan tot 50 + 18 = 68 mL.

9

Je zou de onderdompelmethode ook andersom kunnen uitvoeren: eerst de eindstand bepalen, dan het voorwerp eruit halen en dan de beginstand bepalen.

Leg uit waarom dat niet een juiste manier is.

• Als je een voorwerp eerst onderdompelt en daarna uit het water haalt, blijft er altijd water op het voorwerp achter.
• Daardoor is het meetresultaat zonder voorwerp te laag en lijkt het voorwerp dus te groot.

Maken opgave 8, 9 en 11

Maak ze allemaal in je schrift!

Gegevens + gevraagd

• V_e = 48 mL
• V_b = 31 mL
• V= ?

Uitwerking

• V = V_e – V_b  
• V = 48 – 31
• V = 17 mL = 17 cm³

8

Gegevens + gevraagd

• l = 1,5 cm
  
• b = 1,5 cm
  
• h = 8,0 cm
  
• V = ?

Uitwerking

• V = l ∙ b ∙ h  
• V = 1,5 × 1,5 × 8,0
  
• V = 18 cm³
• Het water stond op 50 mL. Er komt 18 cm³ (=18 mL) bij.  Dus komt het water dan tot 50 + 18 = 68 mL.

9

11

• Als je een voorwerp eerst onderdompelt en daarna uit het water haalt, blijft er altijd water op het voorwerp achter.
• Daardoor is het meetresultaat zonder voorwerp te laag en lijkt het voorwerp dus te groot.