12.3 Longen en gaswisseling

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

12.3 Longen en gaswisseling

Leerdoelen 12.3 

6. Je beschrijft de weg die lucht aflegt in de ademhalingsorganen. 

7. Je beschrijft hoe verschillende factoren de snelheid van de gaswisseling beïnvloeden.

8. Je beschrijft hoe astma en COPD van invloed zijn op de diffusiesnelheid tussen bloed en longen. 

Bouw longen (BINAS 83A)

Bouw longen

Bouw longblaasjes/ alveoli

BINAS 83A

= oppervlakte van 70 tot 80 m2

alveoli

Om vanuit een longblaasje in rode bloedcel te komen, passeert O2 verschillende keren een celmembraan. 

Hoe vaak?

Hoe vaak passeert een rode bloedcel een celmembraan om vanuit het longblaasje in rode bloedcel te komen?

1. 2
2. 3
3. 4
4. 5

0

Gaswisseling - diffusie

Gaswisseling (o.a. O2 en CO2) door diffusie.

Kost geen energie - door verschil in concentratie.

BINAS 83A

Gaswisseling - 

Wet van Fick

De snelheid van diffusie (n) wordt beïnvloed door:

A: diffusie oppervlak (longblaasjes 70-80 m²)

BINAS 83A

Gaswisseling 

Wet van Fick

De snelheid van diffusie (n) wordt beïnvloed door:

D: diffusie coëfficient (afhankelijk van de aard van de stof, de viscositeit van het medium, temperatuur). 

Gaswisseling 

Wet van Fick

De snelheid van diffusie (n) wordt beïnvloed door:

Δc: concentratieverschil gas in longblaasje en in bloed.

(is normaal groot door continu verversing van de lucht en stroming van bloed)

Gaswisseling 

Wet van Fick

De snelheid van diffusie (n) wordt beïnvloed door:

Δx: diffusieafstand (plm 5 μm).

Gaswisseling - Wet van Fick

Wet van Fick: n=D*A*(Δc/Δx)

Hoe groter het diffusieoppervlak (A), de diffusiecoëfficiënt (D) en het concentratieverschil (Δc) hoe groter de diffusiesnelheid (n).

Hoe groter de diffusieafstand (Δx) hoe kleiner de diffusiesnelheid.

                     

BINAS 83A

Daphne rookt en krijgt hierdoor een dun laagje teer in haar longen. Welke factoren uit de wet van Fick veranderen?

1. A, D en Δx
2. A, D en Δc
3. A, Δc en Δx
4. Δc en Δx

Gaswisseling bij aandoeningen

Astma: luchtweg-ontsteking, slijmophoping: minder lucht bij de longblaasjes. Opgewekt door prikkelende stoffen. Niet continu.

COPD: verzamelnaam voor de ziekten longemfyseem en chronische bronchitis. Vaak veroorzaakt door roken.

Longemfyseem: kapotte longblaasjes en dichtgeklapte bronchiolen -> kleiner longoppervlak

                     

Welke factor verandert bij astma?

1. Diffusieoppervlakte (A)
2. Diffusiecoefficiënt (D)
3. Concentratieverschil (Δc)
4. Diffusieafstand (Δx)

Welke factor verandert wanneer longblaasjes stuk gaan bij longemfyseem?

1. A
2. D
3. Δc
4. Δx

Gaswisseling bij aandoeningen

Wat doen deze aandoeningen met de diffusiesnelheid? 

Wet van Fick: n=D*A*(Δc/Δx)

A: Gezamenlijk oppervlak longblaasjes -> omlaag bij longemfyseem.

Δc: bij COPD/chronische bronchitis en astma lager door minder luchtverversing vanwege smallere doorgang bronchieën.

                     

Aan de slag!

- Maken opdrachten 12.3