AFP 2.3.6

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 2

Anatomie, Fysiologie en Pathologie

Les 6

Periode 3

Leerjaar 2

Vorige les

Bij welke aandoeningen wordt een longscintigrafie gebruikt?

Wat is het verschil tussen bactericide en bacteriostatische medicijnen?

Hoe heet de schimmelinfectie die vaak voorkomt bij baby's?

Welke medicijnen worden voorgeschreven voor malaria?

Lesindeling 

1. Welkom + Rapid (5 min.)
2. Herhaling vorige les (5 min.)
3. Lesindeling en lesdoelen (5 min.)
   
4. Theorie Ademhaling (15 min.)
5. Theorie Astma en COPD (30 min.)
   
6. Zelf aan het werk (10 min.)
7. Afsluiting en huiswerk (5 min.)
   

Lesdoelen

Aan het eind van de les kun je:

1. Uitleggen hoe het proces van ademhaling verloopt en welke structuren hierbij betrokken zijn
   
2. Benoemen waardoor Astma en COPD veroorzaakt worden, welke symptomen deze ziektebeelden kennen en op welke manier zij behandeld kunnen worden.

Ademhaling

Ademhaling: Het proces waarbij zuurstof wordt opgenomen in het lichaam en koolstofdioxide wordt afgegeven aan de buitenlucht.

• Een voornamelijk onvrijwillig proces
• Gestuurd door ademhalingscentra in verlengde merg en hersenstam

Rekreceptoren (longen): Pikken de rek van de wand in luchtwegen op

Chemoreceptoren (o.a. hersenstam): Meten de zuurgraad, CO2 en O2

• Lage zuurgraad = hoge CO2 -> meer ademhaling nodig

Je kunt de ademhaling korte tijd vrijwillig sturen door spierweefsel aan te spannen

Rekreceptoren: Is er rek -> ademhalingscentrum stuurt geen prikkels meer en ademhaling 'stopt'/de spieren ontspannen (je ademt uit) -> geen rek meer -> wel prikkels -> ademhalingsspieren trekken weer samen

Chemoreceptoren zitten ook in aortaboog en halsslagader

Ademhaling (2)

Ademhaling: 12 tot 16 keer per minuut

Inspiratie: Inademing (aanspannen diafragma)

• Gebruik van (hulp)ademhalingsspieren
• Longen worden naar beneden gezogen
• Door drukverschil adem je lucht naar binnen

Expiratie: Uitademing (ontspannen diafragma)

• Borstholte wordt kleiner

Hoe adem je het in?

Het inademen via de neus is gezonder:

• Filtert de inademingslucht (stof, virussen, bacteriën)
• Verwarmt de inademingslucht
  
• Bevochtigt de inademingslucht
  
• Heeft een waarschuwingsfunctie (reuk)

Wat adem je in?

Wat adem je in?

Samenstelling van de lucht:

• Stikstof
• Zuurstof
• Koolstofdioxide
• Waterdamp

Herhaling anatomie longen

Lucht stroomt tijdens de ademhaling:

Hoofdbronchus (links/rechts) -> Bronchus/Bronchiën -> Bronchioli -> Alveoli

Ter illustratie: de bronchusboom

Hoe kleiner de vertakkingen, hoe minder kraakbeen zij bevatten en hoe meer spierweefsel -> nodig voor ademhaling

Astma

Astma: Voortdurende kleine ontstekingen van bronchiën

• Door allergische en andere prikkels (rook, huisdieren, warmte/kou)
• Te vroeg geboren baby's, rokende ouders, beroepsziekten, erfelijkheid
  

Symptomen:

• Benauwdheid, kortademigheid
• (Slijm) Hoesten
• Piepende ademhaling
• Gebrek aan energie

Te vroeg geboren kinderen hebben vaak onderontwikkelde longen. Deze achterstand kan vaak niet meer ingehaald worden. 

Beroepsziekte: schilders die vaak in aanraking komen met verf

moeilijk te diagnosticeren onder de 4 jaar, omdat kinderen dan sowieso vaak verkouden zijn (slijm ophoesten, benauwd, kortademig). Pas daarna komen de klachten aanvalsgewijs en worden uitlokkende factoren duidelijker. 

Om de symptomen beter te begrijpen...

De wanden van de bronchiën zijn al meer verdikt dan bij mensen zonder astma. Bij een aanval (uitgelokt door allergenen, inspanning of temperatuur), spannen de spieren zich daar bovenop extra aan. De lucht moet nu met kracht uit de longen geperst worden (piepende ademhaling)

Astma (2)

Diagnostiek: 

• Vaak hoesten en/of kortademigheid
• Allergische klachten (eczeem, hooikoorts etc.)
• Piepende uitademing!
• Uitademing duurt langer (longfunctieonderzoek)
• Luchtwegverwijders verbeteren klachten
• Evt. Bloedonderzoek

Behandeling: Prikkels vermijden (huisdieren, huisstofmijt), medicijnen 

Medicijnen: luchtwegverwijders en ontstekingsremmers

COPD: Chronische bronchitis

COPD: Chronic Obstructive Pulmonary Disease

• Chronische bronchitis + longemfyseem

Chronische bronchitis: Continue ontsteking bronchiën

• Meestal door roken (soms acute bronchitis of zeldzame longziekte)
• Continu veel slijmproductie -> veel hoesten (vooral 's ochtends)
• Gezwollen bronchiën, soms koorts 
• Samentrekken van spiercellen (net als astma)

Bij rokers zijn vaak de trilharen ook beschadigd, waardoor het ophoesten van slijm niet goed meer lukt en er nog meer gehoest wordt.

Piepende ademhaling net als bij astma door gezwollen bronchiën en samengetrokken spiercellen. 

behandeling: stoppen met roken, luchtwegverwijders, corticosteroïden tegen ontsteking, antibioticum bij koorts

COPD: Longemfyseem

Longemfyseem: Steeds meer longblaasjes gaan kapot

• Door roken (soms als beroepsziekte)
• Er ontstaat 'dode ruimte'
• Benauwdheid/kortademigheid
• Hoesten, vermoeidheid

Diagnostiek: 

• Luisteren naar de longen
• Evt. Bronchoscopie

COPD: Longemfyseem (2)

Behandeling:

• Stoppen met roken!
• Lichaamsbeweging voor conditie
• Fysiotherapie om slijm op te hoesten
• Luchtwegverwijders
• Antibiotica bij longontsteking
• Toedienen van zuurstof
• Longtransplantatie

Prognose is niet best als je blijft roken...

Astma en COPD

Astma en COPD: Vernauwing (obstructie) van de luchtwegen

Astma:

• Vaak normaal longfunctioneren tussen aanvallen door
• Oorzaak: allergie
• Begint op jonge leeftijd
• Normale levensverwachting

COPD:

• Verminderde longfunctie tussen aanvallen door
• Oorzaak: roken
• Begint na 40e
• Vroeger overlijden

Beide lijken veel op elkaar! Er is geen zwart-wit onderscheid, maar veel overlap

Huiswerk

• Ga verder met jouw lijst van moeilijke woorden uit de lesstof. Geef de naam in het Nederlands en in het Latijn.
  
• Lezen AF hoofdstuk 6.3-6.4
  
• Maken Expert College: COPD