h6 markten les 1, 2

• Economie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

H6 Markten

Vraag

en 

Aanbod

Leerdoelen

*je kunt een vraagfunctie tekenen

*je kunt een aanbodfunctie tekenen

*je kunt de evenwichtsprijs berekenen

*je kunt de evenwichtshoeveelheid berekenen

*je kunt aangeven en uitrekenen wat het consumentensurplus en producentensurplus zijn

Welke markt zag je zojuist NIET?

1. aandelenmarkt
2. arbeidsmarkt
3. goederenmarkt
4. dienstenmarkt

De vraag naar goederen en diensten

Vrijwel elke dag (of week) koop je wel iets. Een broodje in de kantine, een snack bij de supermarkt, of iets online.

Wat beïnvloedt jouw vraag naar goederen en diensten?

Oftewel, wanneer ben je geneigd iets wel (of niet) te kopen? Waar let je op?

Wat vind jij het allerbelangrijkst
als je iets koopt?

1. hoeveel geld je op je rekening hebt staan
2. hoe duur het is
3. of anderen het ook kopen
4. of je het echt nodig hebt

Oorzaken van een veranderende vraag 

De prijs is meest bepalend, maar ook

- concurrentie (welke merk smartphone kies je?)

- koopkracht consument (is je zakgeld hoog genoeg?)

- trends, mode (loopt iedereen er mee? is het 'in'?)

- nut, behoefte (is het echt nodig om te kopen?)

- economische omstandigheden (verwacht je minder te gaan verdienen?)

Markten

Op een markt komen vragers (consumenten) en 

aanbieders (producenten)  samen.

Dit kan letterlijk, fysiek: denk aan de goederenmarkt op de Rozengracht in Zaandam.

Of abstract, niet fysiek; denk aan de aandelenmarkt 

of de arbeidsmarkt. 

Goederen en diensten(-markt)

Goederen kan je vastpakken, zoals een halfje bruin, een fiets of een laptop. 

Diensten zijn niet tastbaar, zoals het werk wat je kapper doet, de glazenwasser, taxichauffeur, boekhouder, docent, enz. 

Noteer een goed en een dienst die je onlangs zelf hebt gekocht

Rekenen met een Qv-functie

Economen vatten de gevraagde hoeveelheid (vraag= Qv) graag wiskundig samen in een functie; hierin is alleen de factor prijs meegenomen

Bijvoorbeeld: 

Qv= -20p+ 500

Deze functie is een vereenvoudigde weergave van de werkelijkheid

= een model 

In de functie de letter p van prijs, zie je 'm? 

Functie in een grafiek

Een functie als  Qv= -20p+ 200    geeft weer hoe de consument reageert op een prijsverandering. Oftewel; hogere p (prijs) is lagere Qv (vraag).

Bijvoorbeeld: Bij een prijs van 10 euro wordt er 

Qv = 20 x 10 + 200= 300 stuks gevraagd

Bij een prijs van 20 euro wordt er

Qv = 20 x 20 +200= 400 stuks gevraagd

Dit moet je ook grafisch kunnen maken. 

Zie volgende sheet :) 

Grafisch; een vraaglijn (Qv)

P = 10 dan is Qv= 300

P = 20 dan is Qv = 100

Zoals je ziet heeft de vraaglijn een dalend verloop: 

hoe duurder het wordt, hoe minder er gevraagd wordt. 

Logisch toch?

Even zelf rekenen nu.

Qv= -20p + 1000
Wat is de vraag bij een prijs van 8 euro?

1. 80 euro
2. 840 stuks
3. 840 euro
4. 50 stuks

Rekenen met een Qa-functie

 Economen vatten de aangeboden hoeveelheid (aanbod= Qa) graag wiskundig samen in een functie; hierin is alleen de factor prijs meegenomen

Bijvoorbeeld: 

Qa= 0,4P-20

Deze functie is een vereenvoudigde weergave van de werkelijkheid

= een model 

In de functie de letter p van prijs, zie je 'm? 

Functie in een grafiek

Een functie als  Qa= 0,4P-20  geeft weer hoe de producent reageert op een prijsverandering. Oftewel; hogere p (prijs) is hogere Qa (aanbod).

Bijvoorbeeld: Bij een prijs van 100 euro wordt er 

Qa = 0,4 x 100 -20=  20 stuks gevraagd

Bij een prijs van 300 euro wordt er

Qa = 0,4 x 300 - 20 = 100 stuks gevraagd

Dit moet je ook grafisch kunnen maken. 

Zie volgende sheet :) 

Grafisch; een vraaglijn (Qa)

P = 100 dan is Qa= 20

P = 300 dan is Qa = 100

Zoals je ziet heeft de aanbodlijn een stijgend verloop: 

hoe duurder het wordt, hoe meer er aangeboden wordt. 

Logisch toch?

H6 Markten les 2

Vraag en aanbod

Qa=Qv, het marktevenwicht

Qa= 25p - 125            Qv= -20p + 500

in deze functies zie je hoe de vragers (Qv) en aanbieders (Qa) reageren op een (andere) prijs; door ze aan elkaar gelijk te stellen (balansmethode) achterhaal je DE EVENWICHTSPRIJS. 

P^e= evenwichtsprijs (door Qa=Qv)

Waarom? Zodat je weet welke prijs tot stand komt op deze markt

Qa= 25p-125 en Qv= -20p + 500

25p - 125= -20p + 500 

45p = 625

p= 625/45 = 13.89 euro evenwichtsprijs

Invullen in Qa --> 25 x 13.89 - 125= 222.2 stuks 

Invullen in Qv --> -20 x 13.89 + 500= 222.2 stuks

Beide 222.2? Dat kan geen toeval zijn!

Klopt! Is het ook niet! MOET altijd gelijke Q hebben, 

we noemen het daarom de evenwichtshoeveelheid 

Oplossen middels de balansmethode van wiskunde

Qa=Qv

Dus wat hebben we geleerd --> gelijkstellen van qa=qv geeft de evenwichtsprijs (P^e)  van 36 euro

Vul die evenwichtsprijs in BEIDE functies in en vind de 

evenwichtshoeveelheid (Q^e) van 280 stuks.

Wat zal de omzet zijn op deze markt?

Qa=Qv

Maximale betalingsbereidheid

Uit de Qv-functie kan je halen wat de consument MAXIMAAL wil betalen voor je product. Daarvoor stel je functie gelijk aan 0.

Qv= -20p + 1000

0= -20p + 1000 (je zegt; bij welk prijs verkoop ik nul meer)

OPLOSSEN MAAR :)

20p = 1000

P^max = 1000/20 = 50 euro 

Minimale leveringsbereidheid

Zelfde trucje, maar nu voor de aanbodlijn. Vanaf welke prijs wordt er aangeboden/ geleverd op de markt?

Qa= 30p - 800 

0 = 30p - 800 

30p = 800

P^min = 800/30 = 26,67 euro

Vandaag geleerd:

*je kunt een vraagfunctie tekenen

*je kunt een aanbodfunctie tekenen

*je kunt de evenwichtsprijs berekenen

*je kunt de evenwichtshoeveelheid berekenen

*je kunt aangeven en uitrekenen wat het consumentensurplus en producentensurplus zijn

Grafisch maken

Om deze functies om te zetten in een grafiek het volgende:

1. bereken de evenwichtsprijs (qa=qv)

2. bereken de evenwichtshoeveelheid 

(P^e invullen in beide functies)

3. Bereken de maximale betalingsbereidheid (Qv=0)

4. Bereken de minimale leveringsbereidheid (Qa=0)

Tekenen maar!

Grafisch maken

C= Consumentensurplus

P = producentensurplus