4.3 De vulkaan de Aso

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

Pak je leesboek, schrift, etui en boeken

Lesdoelen

Aan het einde van de les weet je:

• hoe de vulkaan de Aso is ontstaan
  
• hoe het landschap van de caldeira van de Aso eruitziet
  
• wat de voordelen kunnen zijn van vulkanisme

Bewegende platen

Twee soorten platen:

1. Oceanische plaat: dun maar zwaar.
2. Landplaat: dik maar licht 

Bewegende platen

Hoe ontstaan vulkanen?

1. Platen bewegen naar elkaar toe en botsen
2. De zwaardere oceanische plaat duikt onder de lichtere landplaat en smelt (magma)
3. Het magma stijgt op en breekt door het aardoppervlak (lava)

B103 Soorten vulkanen

1. Stratovulkaan

• Bij wegduiken (beweging: naar elkaar toe -> onder elkaar)
• Steile hellingen
• Lagen lava en as
• Dik, stroperig magma
• Explosieve uitbarstingen

Bewegende platen

Platen kunnen ook uit elkaar bewegen:

• Magma komt naar boven en stroomt als lava naar twee zijden weg.
• Het gat tussen de twee platen wordt opgevuld
• Er ontstaat een gebergte: mid-oceanische rug.
  Midden in de Atlantische Oceaan

B103 Soorten vulkanen

2. Schildvulkaan

• Beweging: uit elkaar / op een plaat
• Flauwe hellingen
• Dun, vloeibaar lava
• Niet-explosieve uitbarstingen  

Aan de slag:

Wat?	§4.3 Opdrachten 1 t/m 3
Waar?	Learnbeat (via magister -> leermiddelen)
Hulp?	- Theorie ( = bovenin links) - Atlas - Docent
Klaar?	Herhaling
Niet af?	Huiswerk voor volgende les

Oefenen met de leerstof

Pak je leesboek, schrift, etui en boeken

Aan de slag:

Wat?	§4.3 Opdrachten 1 t/m 3
Waar?	Learnbeat (via magister -> leermiddelen)
Hulp?	- Theorie ( = bovenin links) - Atlas - Docent
Klaar?	Herhaling
Niet af?	Huiswerk voor volgende les

Nakijken

B103 Soorten vulkanen

3. Caldeiravulkaan

• Oude vulkaan
• Brede krater door ingestorte magmakamer
• Kratermeer 
• Nieuwe vulkaan in caldeira
  
  

1. Bij een krachtige vulkaanuitbarsting stroomt  een deel van de magmakamer leeg.
2. Het dak van de magmakamer kan nergens meer op leunen en stort in.
3. Er vormt zich een brede krater (caldeira) met daarin vaak een nieuwe vulkaan.

Vulkaan de Aso

• Caldeiravulkaan
  
  
• 18km van oost-west / 24km van noord-zuid / 120 km omtrek
  
  
• Uitbarsting in 2016 & 2021
• Heftige asregen

1. Bij een krachtige vulkaanuitbarsting stroomt een deel van de magmakamer leeg.
2. Het dak van de magmakamer wordt niet meer ondersteund en stort in.
3. Er vormt zich een brede krater (caldeira) met daarin vaak een nieuwe vulkaan.

Vulkaan de Aso

1. Vijf nieuwe vulkanen in de oude caldeira -  Nakadake nog actief
   
   
   
2.  warmwaterbronnen in de caldeira  Genezende werking?
   

Voordelen vulkanisme

1. Lava -> vruchtbare bodem
   
2. Tufsteen -> bouw van huizen en bruggen
   
3. Toerisme -> geld en werk

Aan de slag:

Wat?	§4.3 Opdrachten 4, 5, 7, 8
Waar?	Learnbeat (via magister -> leermiddelen)
Hulp?	- Theorie ( = bovenin links) - Atlas - Docent
Klaar?	Herhaling
Niet af?	Huiswerk voor volgende les

Oefenen met de leerstof

Begrippenlijst

• Stratovulkaan
• Schildvulkaan
• Caldeira
• Kratermeer
• Magmakamer
• Kraterpijp
• Lava
• Subductie
• Warmwater bronnen