Waarheid les 4, waarheidstheorieën

• Levensbeschouwing
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Vorige les

Complottheorieën, fabeltjesfuik, pleidooi voor twijfel,  

Capitool bestorming en de asielcrisis.

Om te onthouden?

Iedereen valt wel een keer in zijn leven voor een samenzweringstheorie. Ook mensen die geen complotdenkers zijn.

 

Je neemt namelijk graag informatie aan die in lijn is met wat je al gelooft, en je twijfelt aan dingen die daar haaks op staan.

Deze les

• lesopeningen
• schema lesopeningen invullen
• Waarheidstheorieën

bijvoorbeeld:

een gedicht

een filmpje

verhaal

muziek

spreuk

....

Is waarheid een mening?

Als het goed is, heb je door dat er meerdere waarheden lijken te bestaan. Zo zijn we gewend geraakt aan het begrip  alternative facts van Trump.

De vraag is of dit mogelijk is. 

Wat is waarheid?

Waarheidstheorieën

Twee belangrijke theorieën zijn

 

1. De correspondentietheorie
   
2. De coherentietheorie
   

Ik leg ze zo kort uit.

Correspondentietheorie van waarheid

Iets is waar als dat wat beweerd wordt ook echt het geval is. 

(Het is dus te checken, het is een feit)

• Stel ik zeg: ‘er stond om 10.00 uur een stuk appeltaart op mijn bureau’, dan is die bewering alleen waar als dat op dat moment ook echt het geval was. Niks meer is nodig en niks minder volstaat.

• De correspondentietheorie van de waarheid stelt dat een uitspraak waar is wanneer deze overeenkomt met de werkelijkheid.
  

De correspondentietheorie is de meest gebruikelijke definitie van waarheid (zie ook blz. 166).

  Maar wat als het niet zozeer gaat over WAT waarheid is, maar HOE je de waarheid van een uitspraak vaststelt?

Coherentietheorie van waarheid

Iets is waar als het samenhangt met andere waarheden.

• Stel je gelooft dat er allerlei soorten konijnen zijn, maar geen roze en je ziet een roze konijn door het bos huppelen. Dan is het niet opeens waar dat er roze konijnen geboren worden, maar je zoekt waarschijnlijk een andere verklaring.

• Als je een grijs konijn ziet lopen, denk je dat helemaal niet omdat de waarneming samenhangt met allerlei andere dingen die je weet. Zo zijn er konijnen in bossen en zijn die konijnen soms grijs.
  

Volgens de coherentietheorie zijn uitspraken dus waar als die passen in een coherent (samenhangend) geheel van andere uitspraken.

(zie ook blz. 181)

De coherentietheorie lijkt de meeste kans te geven aan Trump.

Waarom?

De coherentietheorie lijkt de meeste kans te geven aan Trump. Waarom?

Maar het klopt niet

De elementen die coherent zijn, moeten nog steeds te checken zijn.

Daarnaast is interpretatie iets anders dan waarheid. En is persoonlijke overtuiging niet per se waar.

MAAR: is waarheid niet relatief?

Is waarheid relatief?

1. Ja, want wat ik vind, hoef jij niet te vinden.
2. Ja, want je kan nooit alles weten.
3. Nee, want dat zou per definitie niet kunnen
4. Nee, want dat je niet alles weet betekent niet dat het niet zo is.

Uitleg

Stel waarheid is relatief. En mijn relatieve waarheid is dat 'De waarheid niet bestaat', dan is dat niet per se waar. (DIEEEEEP)

  

We kunnen niet verder gaan dan de waarheid is misschien onkenbaar. Maar (NOG DIEPER) dat kunnen we nooit weten want dan zouden we toch een waarheid kennen. 

Conclusie: Geef nou eens aan waar het in het geval van Trump mis gaat.

Is waarheid een mening?
Gebruik de info uit de les om de vraag te beantwoorden.

Mooie uitspraak?

Omring je met mensen die de waarheid zoeken.

Loop hard weg van mensen die denken dat ze de waarheid hebben gevonden.

Huiswerk

Lezen Perspectief: 

blz. 166, 167, 168 bron 6 + blz. 181

Maken: PO1 opdracht 3A