H6 Gouden eeuw - handel

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

6 - De Gouden Eeuw

Handel van de Republiek over de hele wereld

en het ontstaan van een wereldeconomie. 

Unie van Utrecht

Slag bij Heiligerlee

Plakkaat van Verlatinghe

Inname Den Briel

Terechtstelling JvO

Beeldenstorm

Oprichting Republiek der 7 Verenigde Nederlanden

1588

1579

1566

1619

1581

1572

1568

Waarom noemen we de 17e eeuw de Gouden Eeuw?

Je kunt uitleg geven over de handel wereldwijd.

Je kunt oorzaken noemen voor de groeiende handel.

Je kunt gevolgen noemen van de welvaart en rijkdom.

Wat leer je vandaag over de Nederlandse Republiek?

Optie 1: klassikaal mee doen met de uitleg (plus vragen) en aantekeningen maken.

Optie 2: zelfstandig samenvatting maken van 6.1 en 6.2 en om 16.10 laten zien

Nu kiezen. Wat ga je doen?

Je kunt uitleg geven over de handel wereldwijd.

Je kunt oorzaken noemen voor de groeiende handel.

Je kunt gevolgen noemen van de welvaart en rijkdom.

Wat leer je vandaag over de Nederlandse Republiek?

Fluitschip: smal dek, rond ruim.

Oostzeehandel: moedernegotie (o.a. hout, tarwe)

1585: Val van Antwerpen:

kooplieden, kennis en handelsnetwerk verplaatst naar het noorden

Unieke kenmerken van de Republiek

1. opstand: handel verplaatst naar steden in de Republiek

2. hervorming: Republiek is protestants maar er heerste in grote mate gewetensvrijheid

3. geen centralisatie en geen vorst: particuliere initiatieven en een rijke regentenklasse

Wat hebben molens te maken met de welvaart van de Nederlandse Republiek? 

Hoe sneller je kunt zagen: hoe meer schepen je kunt bouwen!

Drooggelegd land werd gebruikt voor veeteelt (graan uit Oostzeegebied)

Groei commerciele landbouw

Groei ambachten

Op de afbeelding hieronder zie je de
Amsterdamse grachtengordel. Waarom
geeft dit beeld een goede indruk van
de Gouden Eeuw?

In 1602 wordt de Verenigde Oost-Indische Compagnie opgericht. De VOC krijgt van de Staten-Generaal het alleenrecht om in het gebied tussen Kaap de Goede Hoop en Kaap Hoorn handel te drijven.

Maar ook om soldaten in dienst te nemen, oorlog te voeren en verdragen te sluiten!

Een uniek bedrijf/ multinational: eigenaren/ aandeelhouders investering geld in de onderneming. 

In twee eeuwen bouwt de onderneming een indrukwekkend handels- en koloniaal imperium op. Oost-Indiëvaarders verschepen kostbare ladingen peper, nootmuskaat en foelie, tabak, koffie en thee, maar ook textiel, opium en porselein.

1621: Oprichting West-Indische Compagnie

Doel 1: Kaapvaart tegen Spanje.

Doel 2: Handel met West-Indië (Amerika) en Afrika: driehoekshandel

Wat zijn volgens jou de belangrijkste oorzaken voor het ontstaan van de Gouden Eeuw?

Toch is niet iedereen even gelukkig met de
term. Zo deed het Amsterdam Museum de
naam Gouden Eeuw in de ban (zie de bron).
Wat was voor hen de reden?

1624: aankoop Manahahtaanung: "de plek waar we hout voor bogen halen"

Stichting Nieuw Amsterdam (tot 1674)

nos.nl

Gevolgen van de Handel

1. In algemene zin: hoogste welvaart in de Nederlandse Republiek

2. Amsterdam is stapelmarkt in Europa

3. Gewetensvrijheid: veel kooplieden, werkzoekenden en geleerden vestigden zich in de Nederlanden.

4. Meer vraag naar ambachten etc.

5. Rijke regenten geven (ook) geld uit aan kunst.

6. Rijk dankzij handel wereldwijd. Maar ten koste van wat? 

Bijzondere kenmerken van kunst in de Republiek.

Waarom?

Stelling: Het is niet toevallig dat kunst zo populair werd in een handelsland als de Republiek.
Beargumenteer dat deze stelling klopt.

Leven wij nog steeds in een 'Gouden Eeuw'?

Het ene schilderij hieronder komt uit de Republiek.
Het andere schilderij komt uit Italië. Beide komen
ze uit dezelfde periode. Welk schilderij komt uit de
Republiek en welk komt uit Italië?
Leg je antwoord uit.

Hieronder zie je een schilderij uit de Gouden Eeuw.
Leg dit uit met behulp van twee kenmerken van
de kunst in de Gouden Eeuw.

Oefenen

Beantwoord opdrachten bij 6.2

blz. 68: 1 t/m 8

blz. 69: 1 t/m 4