4.3.2 De Standenmaatschappij

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 1

Bidders, Vechters en werkers

4.3 De standenmaatschappij

Leerdoel

Aan het eind van deze les kun je herkennen en uitleggen:

- Wat de standenmaatschappij is.

- Hoe je in een stand kwam

Bidders, vechters en werkers

• In de middeleeuwen waren de mensen in Europa niet allemaal gelijk. 
• De samenleving was verdeeld in 3 groepen, de standen:

1. De geestelijkheid (de bidders)
2. De Adel (De vechters)
3. De boeren (De werkers)

• Iedere stand had zijn eigen rechten en plichten.  

Mensen in het Rijk

• In de middeleeuwen zijn de meeste mensen boer en wonen op het land.

       - Zij leven op domeinen van heren 

       - In ruil voor eten en klusjes krijgen zij bescherming.  

      -  Ook moeten zij belasting betalen aan de heer en de koning.

• Rond het jaar 1000 worden steden ook steeds belangrijker.

      - De inwoners van een stad worden burgers genoemd. 

De bazen van het Rijk

• De regels in het rijk werden gemaakt door de bazen van de domeinen,  volgens de ideeën van de hoogste baas, de

        koning.  

• Deze groep mensen werden de adel of edelen genoemd.
• Zij bepaalden de regels en beschermden de mensen

• In ruil daarvoor hoefden zij niet te werken. De mensen in hun gebied gaven hen belasting en landbouwopbrengsten.

    

Hoge en lage adel

• De adel was verdeeld in hoge adel en lage adel

• Hoge adel waren de leenmannen van de koning.

        - Vertrouwelingen en familie kregen vaak de grootste 

           stukken. 

• Lage adel waren achterleenmannen of vrije mannen met   veel grond en geld. 
• Kinderen van edelen waren automatisch ook van adel. 

De geestelijkheid

• Vanaf het jaar 1100 was eigenlijk iedereen in Europa Christelijk. 

     - Iedereen geloofden in God en wilde naar de hemel.

• De geestelijkheid vertelde de mensen hoe ze moesten leven en wat God wel en niet oké vond. 
• Ook bidden zij voor alle mensen, zodat de rest kan werken. 

Hoge en lage geestelijken

• Geestelijken werden niet geboren, dat moest je worden.

       - Mensen uit de andere twee standen konden in deze stand 

          komen.  

       - Alleen kreeg niet iedereen de belangrijke banen. 

• Mensen uit de Adelstand kregen belangrijke banen, zoals bisschop 
• Mensen uit de boerenstand kregen de lage banen, monnik. 

De standenvergadering

• Om het bestuur van het land goed te laten gaan, hield de koning een standenvergadering.
  
• Hierin kwamen mensen van alle standen naartoe om met de koning te praten 

      - bijvoorbeeld over belastingen.

• Alleen hadden de rijken mensen hier iets te zeggen
• De armen mensen hadden niets te vertellen. 

De standenmaatschappij

Geestelijken

Adel

Boeren

Burgers

Bidders

Vechters

Werkers

Waarom is dit schema een driehoek?

Waarom is stand 1 de geestelijkheid?

1. Het is de grootste groep.
2. God is het belangrijkst voor de mensen.

Bij welke stand zou de koning horen?

1. Eerste stand (geestelijkheid)
2. Tweede stand (Adel)
3. Derde stand (Boeren en burgers)
4. Hij hoort niet bij een stand.

Welke mensen hadden iets te vertellen in de standenvergadering?

Wel iets te vertellen

Niets te vertellen

Horige boer

Gildemeester

Ambachtsman

Rijke koopman

Lokale edelman

Broer van de koning

Vrije boer

vrouwen

Burgemeester van een stad

Smid uit het domein

De koning bestuurt!

• Ondertussen wil de  koning steeds meer zelf beslissen.

       - Minder door zijn edelen. 

• Hij wilde vanuit 1 punt besturen, zichzelf!
• Dit heet centralisatie

Centralisatie

• De koning had een paar trucjes om meer  zelf te beslissen.

 

• Minder advies van leenmannen, vaker van ambtenaren

       - Dit waren opgeleide burgers.

• Regels die de koning bedacht, gingen overal gelden. 
• De vorst ging een eigen leger betalen 

       - Nu luisterden de soldaten naar hem!

Waarom zouden de 1e en 2e stand de centralisatie van de koning niet leuk vinden?