BK 5.4/TH 5.5: Geschiedenis van het leven op aarde

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo
• Leerjaar 2

Geschiedenis van het leven op aarde

Vorige les

Wat weet je nog van de lesstof, zie de volgende vragen!

Twee genen van een genenpaar bevatten informatie voor dezelfde erfelijke eigenschap.

1. juist
2. onjuist

Wat is variatie in genotypen?

1. Een nakomeling heeft hetzelfde genotype als de ouders
2. Een nakomeling heeft hetzelfde genotype, maar een ander fenotype
3. Een nakomeling heeft een ander genotype dan de ouders

Hoe krijg je variatie in genotype?

1. Celdeling
2. Evolutie
3. Geslachtelijke voortplanting
4. Natuurlijke selectie

Wat is mutatie?

1. Een verandering in het fenotype
2. Een verandering in het genotype

Leerdoelen

 Je kunt uitleggen hoe fossielen zijn ontstaan.

Je kunt uitleggen dat soorten verwant zijn als ze een gemeenschappelijke voorouder hebben.

Fossielen

• Fossielen zijn versteende overblijfselen van organismen of afdrukken van organismen in gesteenten.
• Fossielen ontstaan  wanneer dode resten niet vergaan, maar worden door sediment (door wind, water of ijs getransporteerd materiaal. Voorbeelden van sedimenten zijn grind, klei, zand.)
• Wanner de resten ongestoord blijven liggenen er voldoende druk op wordt uitgeoefend, zullen de resten fossileren.

Ontstaan fossielen

• Zachte delen kunnen minder snel fossileren dan harde delen. Er zijn daarom meer fossielen van schelpen dan wormen.
• Met een fossiel kunnen onderzoekers een reconstructie maken, een voorstelling van hoe het organisme er waarschijnlijk uit heeft gezien.

Overeenkomst

• Verwantschap (overeenkomst) tussen soorten wordt vaak weer gegeven in een stamboom.
• Soorten die nauw verwant zijn aan elkaar, zullen dicht bij elkaar liggen in de stamboom.
• Die soorten hebben veel overeenkomsten. 

Volgens deze stamboom, welke soorten zijn het meest verwant aan elkaar?

1. salamander aan vis
2. gans aan vis
3. mens aan kikker
4. mens aan kat

Overeenkomst in DNA

• Mensapen liggen genetisch gezien erg dicht bij de mens.
• Chimpansees en bonobo's dele 98,5% van hun DNA met mensen.
• Gorilla's kunnen tot 98% van hun DNA gemeen hebben met mensen.
• Bij orang-oetangs, die wat minder nauw zijn, is het percentage 96,5% 

Overeenkomsten in bouw

• verschillende dieren hebben ledematen met verschillende functies (bv. zwemmen, vliegen, lopen).
• wanneer er naar de bouw van ledematen wordt gekeken in organisme, zijn er sterke overeenkomsten. 

Verwantschap

Verwantschap wil zeggen dat er een gemeenschappelijke voorouder is. 

Wat zijn fossielen?

1. overblijfselen van dieren
2. overblijfselen van planten
3. overblijfselen van dieren en planten
4. overblijfselen van mensen

Wat is een fossiel?

1. De afdruk van een poot
2. Een skelet
3. Beide
4. Geen van beide

Welke soort hebben de meeste verwantschap?

1. paard en hond
2. hond en kat
3. weet ik niet
4. kat en paard

Aan het werk

Jullie gaan lezen en maken:

BK: paragraaf 5.4

Klaar? dan ga je verder met de samenhang en afsluiting

TH: paragraaf 5.5