KA 28 en 29 directe gevolgen van de verlichting

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

KA 28 & 29 'directe gevolgen van de verlichting'

Vandaag:

1. Herhaling verlichting (BELANGRIJK)

2. eerste gevolg van de verlichting

3. Tweede gevolg verlichting

Maak de opdracht in stilte 

Opdracht 1

1p -  De verlichting is een stroming van mensen die onderzoek willen doen naar alle aspecten van de samenleving

1p - De wetenschappelijke revolutie had het 'onderzoek doen' geïntroduceerd. Dit bleek succesvol. De verlichte filosofen gingen deze manier van doen toepassen op de samenleving.

Rationeel optimisme

1p - Rationeel optimisme is de mening dat als je ergens over nadenkt dat het dan beter wordt. (ratio = nadenken, optimisme = Positief)

1p - De verlichte filosofen waren overtuigd van het gebruik van de hersenen. Juist het nadenken over de samenleving zou de samenleving verbeteren. Zoveel mogelijk mensen moesten dus beginnen met nadenken

Verspreiding van kennis

1p - Dit betekend dat zoveel mogelijk mensen in een samenleving bewust moesten worden van hoe een samenleving werkt. Alleen dan kan die verbeterd worden. (bewustwording)

1p - Alleen als men weet in welke situatie het zit kan er verbetering plaatsvinden. De bouw van openbare bibliotheken en schoolplicht zijn typisch verlichte zaken. 

Gelijkheid

1p - Gelijkheid is een filosofisch principe waarbij ieder mens naakt geboren is en dus absoluut gelijk aan elkaar. Verschillen tussen mensen komen enkel voort uit maatschappelijke of materiële situaties. 

2p - Verlichte filosofen vonden iedereen gelijk aan elkaar. Hierdoor waren zij van mening dat kansen en welvaart eerlijk verdeeld moesten worden zodat iedereen een eerlijke kans op geluk had. 

Vrijheid

1p - Vrijheid is de absentie van regels en de mogelijkheid om te doen en laten wat je zelf wil. 

2p - Verlichte filosofen vonden vrijheid net als gelijkheid een 'natuur recht' dit wil zeggen dat iedereen zo vrij mogelijk zou moeten zijn. Het onderdrukken van mensen of het inperken van de vrijheid van mensen werd door hun dan ook als slecht beschouwt. 

Door:

Rationeel optimisme

verspreiding van kennis

Vergroot je:

Gelijkheid

Vrijheid

verlichtingsideaal:

In een ideale samenleving is iedereen gelijk en vrij en daar moeten we samen voor zorgen 

Tijdlijn 

Einde  middeleeuwen

1500

ontstaan 'nieuwe wetenschappelijke belangstelling' (ka19)

Wetenschappelijke revolutie (+-1600)(ka26)

Kunnen we god vinden? 

Periode met veel nieuwe wetenschappelijke ontdekkingen

Verlichting!

(vanaf 1700) (ka27)

Kunnen we ook onderzoek doen naar de samenleving?

Gouden eeuw Republiek

KA 28 verlicht absolutisme

KA 29 absolutisme

Directe gevolgen van de verlichting

KA 28

'Voortbestaan van het ancien régime met pogingen om het vorstelijk bestuur op eigentijdse verlichte wijze vorm te geven'

Wat wordt er bedoelt met het begrip 'ancien régime'?

Ancien régime

 'zo als het altijd geweest is'

KA 23 - tijdvak 6

'Het streven van vorsten naar absolute macht'

Wat betekend het begrip 'driot divin'?

Absolute heersers 

- Droit divin -> door god gekozen leider/koning/keizer

- Absolute vorsten -> alleenheerschappij

KA 23 'absolutisme'

KA 17 'centralisatie'

KA 28 'verlicht absolutisme

De verlichting en het rationeel optimisme

Verlichte filosofen waren voor vrijheid en gelijkheid. Wat vonden zij van een absolute heerser? En waarom?

Verlicht absolutisme

KA 23 het streven van vorsten naar absolute macht

KA 27: Rationeel optimisme en het verlicht denken

KA 28 : het voortbestaan van het ancien régime met pogingen om het vorstelijk bestuur op eigentijdse verlichte wijze vorm te geven. 

Verlicht absolutisme

Ik heb alle macht! 

Ik ben het ook eens met de verlichtingsfilosofie.

Hoe gaan we dat rijmen ?

If you can't beat them, join them

Verlicht absolutisme

Alles voor het volk, niets door het volk!

Koningen en keizers gaan zich inzetten voor

het welzijn van het volk. Wel blijven ze zelf

alle macht houden.

Frederik de Grote

Aardappel koning. 

Waarom is hij zowel:

Verlicht

als 

Absolutist? 

KA 28

'Voortbestaan van het ancien régime met pogingen om het vorstelijk bestuur op eigentijdse verlichte wijze vorm te geven'

Koningen houden wel alle macht 

maar zijn wel verlicht

Kenmerkend aspect

Uitbouw van de Europese overheersing, met name in de vorm van plantagekoloniën en de daarmee verbonden trans-Atlantische slavenhandel, en de opkomst van het abolitionisme

Kennen we deze nog ?

'Nieuwe koloniën'

Vanaf 16e eeuw: ook Nederland en Engeland. 

Plantages: Suiker, tabak, katoen, enz

Trans-Atlantische slavenhandel

Indianen in eerste instantie gebruikt voor als slaven.

Driehoekshandel

Het tussendek van de Leusden heeft een hoogte van 1,90 meter. Om er zoveel mensen in te kunnen vervoeren, wordt er in het midden van het slavenruim een extra vloer gelegd. Daardoor ontstaan twee hele lage ruimtes boven elkaar van ieder ongeveer 90 cm hoog. Dat betekent dat de mensen die er worden opgesloten niet kunnen staan. Ze moeten dicht opeengepakt zitten of liggen. En anders dan bij een metrorit, die hoogstens een uur duurt, blijven de gevangenen maanden aan boord van het slavenschip. Mannen zitten apart van vrouwen, kinderen zitten bij de vrouwen. De mannen worden in het ruim bovendien aan elkaar vastgeketend. Zo probeert de bemanning opstanden te voorkomen.

'Het tussendek van de Leusden heeft een hoogte van 1,90 meter. Om er zoveel mensen in te kunnen vervoeren, wordt er in het midden van het slavenruim een extra vloer gelegd. Daardoor ontstaan twee hele lage ruimtes boven elkaar van ieder ongeveer 90 cm hoog. Dat betekent dat de mensen die er worden opgesloten niet kunnen staan. Ze moeten dicht opeengepakt zitten of liggen. En anders dan bij een metrorit, die hoogstens een uur duurt, blijven de gevangenen maanden aan boord van het slavenschip. Mannen zitten apart van vrouwen, kinderen zitten bij de vrouwen. De mannen worden in het ruim bovendien aan elkaar vastgeketend. Zo probeert de bemanning opstanden te voorkomen.'

Plantagekolonie

- Na aankomst worden de tot slaaf gemaakte verkocht, gebrandmerkt en mogen ze niet meer in hun oorspronkelijke taal praten.

- 60 tot 96 uur per week aan het werk op plantages. 

Plantagekolonie

- Plantages bevinden zich aan de kust. 

- Slaven vluchten de jungle in.

- Marrons. 

De verlichting 

Ideeën die dankzij rationeel redeneren ontstonden en 

die tot doel hadden een betere samenleving te creëren 

Motto: Vrijheid, gelijkheid en broederschap. 

Wat zouden de verlichte filosofen gevonden hebben van de 

slavernij? 

Wat is het verschil tussen de blauwe en de rode lijn?

Wat zegt deze grafiek over de Nederlandse slavenhandel in de gouden eeuw vergeleken met de 18e eeuw?

Abolitionisme

Door de verlichte manier van denken worden mensen steeds kritischer op de slavernij. Iedereen zou toch onafhankelijk en vrij moeten zijn?  (GELIJKHEID EN VRIJHEID)

Abolitionisme 

(to abolish, afschaffen) 

Abolitionisme

het abolitionisme is vooral groot in Engeland maar het gedachtengoed krijgt al snel volgers over de hele wereld.

De beweging is succesvol 

• Denemarken in 1803, 
• Groot-Brittannië in 1834 
• Frankrijk in 1848
• Nederland op 1 Juni 1863

Nederland abolitionisme

1 Juni 1863

- Voor het verlies van eigendom betaalt de Nederlandse staat 300 gulden per slaaf aan de slavenhouders. 

- slaven moesten nog 10 jaar als 'contractarbeider' aan het werk blijven om te voorkomen dat de plantages failliet zouden gaan.

Na de affaschaffing

- Nederland kon geen slaven meer vervoeren. Wel konden ze contractarbeiders uit Indonesië en India halen. 

- Poenale sancties -> Contracthouder mag lijfstraffen

uitvoeren

- Verkapte slavernij.