WK 45 - lezen

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

VH2/HK2 - Nederlands

Week 45 - les 1

Lezen

Mevrouw Giesen

Agenda 

• Leerdoelen
• Strategieën
• Onderwerp en hoofdgedachte
• Oefenen in de klas
  
• Zelfstandig werken
• Afsluiting 

Leerdoelen

• Ik kan verschillende leesstrategieën toepassen op een tekst, afhankelijk van de opdracht.
• Ik kan verschillende woordraadstrategieën toepassen op moeilijke woorden.
• Ik kan het onderwerp van een tekst benoemen.
• Ik kan de hoofdgedachte van een tekst benoemen.

Leesstrategieën

Wat doe jij als je een woord tegenkomt wat je (nog) niet kent?

Woordraadstrategieën

Woordraadstrategieën

Onderwerp

Elke tekst gaat ergens over. Dat noem je het onderwerp van een tekst. Je kunt met één woord of met een paar woorden zeggen wat het onderwerp is, bijvoorbeeld: goochelen of gezonde snacks. Als je weet wat het onderwerp van een tekst is, begrijp je de tekst beter wanneer je hem helemaal gaat lezen.

Zo vind je het onderwerp van een tekst

1. Lees de tekst oriënterend.
   
2. Geef een zo kort mogelijk antwoord op de vraag: waarover gaat deze tekst?

Hoofdgedachte

De hoofdgedachte van een tekst is één volledige zin die het belangrijkste samenvat wat in de tekst over het onderwerp gezegd wordt. Bij het onderwerp kleding kan de hoofdgedachte zijn: We gooien steeds meer kleding weg, maar ook: Via sociale media en internet kun je tegenwoordig gemakkelijk kleding ruilen.

Let op: de hoofdgedachte van een tekst is nooit een vraag.

Hoofdgedachte

Zo vind je de hoofdgedachte van een tekst

1. Lees de tekst precies.
   
2. Kijk aan het begin en het eind van de tekst of de hoofdgedachte daar letterlijk staat. Als dit niet zo is, vraag je dan af wat het antwoord is op de vraag: wat is het belangrijkste wat in de tekst over het onderwerp gezegd wordt?

Oefenen in de klas

1. Je krijgt 5 teksten. 
2. Lees elke tekst oriënterend.
3. Schrijf op de tekst wat het onderwerp van deze tekst is.
4. Klaar? Ruil met je buurman/buurvrouw.
5. Bespreek samen de antwoorden.

Zelfstandig aan de slag

• Log in op Nieuw Nederlands
• Start aan de weektaak: Meer dan lezen - herhaling leerjaar 1
• leren: theorie

Leerdoelen

• Ik kan verschillende leesstrategieën toepassen op een tekst, afhankelijk van de opdracht.
  
• Ik kan verschillende woordraadstrategieën toepassen op moeilijke woorden.
  
• Ik kan het onderwerp van een tekst benoemen.
  
• Ik kan de hoofdgedachte van een tekst benoemen.

Afsluiting

Waar of niet waar:

1. De hoofdgedachte is een samenvatting van één zin over de tekst.

2. Met oriënterend lezen, lees je de hele tekst om deze te begrijpen.

VH2/HK2 - Nederlands

Bedankt voor jullie aandacht vandaag!

VH2/HK2 - Nederlands

Week 45- les 2

Lezen

Mevrouw Giesen

Agenda vandaag

• Leerdoelen
  
• Tekstdoelen en tekstsoorten
• Alinea's en kernzinnen
• Oefenen in de klas
  
• Zelfstandig werken
  
• De laatste vragen
• Afsluiting 

Leerdoelen

• Ik kan het doel van een tekst herkennen.
• Ik kan aan een tekst een tekstsoort toewijzen
• Ik kan alinea's herkennen in een tekst.
• Ik kan de kernzinnen in een tekst herkennen. 

Tekstsoorten en -doelen

Alinea's

Teksten zijn verdeeld in alinea’s. Een alinea bestaat uit een aantal zinnen die bij elkaar horen omdat ze over hetzelfde gaan. In een tekst over de band tussen broers en zussen kunnen de alinea’s bijvoorbeeld gaan over ruziemaken, elkaar nadoen en van elkaar leren. Iedere nieuwe alinea begint op een nieuwe regel.

Kernzinnen

In een goede alinea staat de belangrijkste informatie in de kernzin. Dat is meestal de eerste zin van de alinea en soms de laatste. In de zinnen voor of na de kernzin staat dan een nadere uitleg of een voorbeeld.

De kernzin kan ook de tweede zin zijn; de eerste zin geeft dan vaak het verband met vorige alinea’s aan.

Kernzinnen - verbanden

De kernzin kan ook de tweede zin zijn; de eerste zin geeft dan vaak het verband met vorige alinea’s aan. Stel dat in een tekst in de ene alinea staat dat je door ruzie te maken met een broer of zus leert je grenzen te bepalen. Dan kan de volgende alinea beginnen met: Maar uitproberen tot hoever je kunt gaan is niet het enige voordeel van opgroeien met een broer of zus. De kernzin komt daarna: Ze kunnen ook een voorbeeld voor je zijn.

Oefenen in de klas

1. Pak de teksten van de vorige les erbij.
2. Lees de teksten nog eens oriënterend en schrijf erbij wat het doel is van de tekst en wat voor soort tekst het is.
3. Onderstreep in elke alinea de kernzin. 
4. Klaar? Wissel van teksten met je buurman/buurvrouw.

Zelfstandig aan de slag

• Start Nieuw Nederlands online op
• Ga verder met met de opdrachten voor de weektaak van deze week (zie Peppels en Nieuw Nederlands)

• Klaar?  Meld je dan bij de docent

Leerdoelen

• Ik kan het doel van een tekst herkennen.
  
• Ik kan aan een tekst een tekstsoort toewijzen
  
• Ik kan alinea's herkennen in een tekst.
  
• Ik kan de kernzinnen in een tekst herkennen. 

De laatste vragen

Waar of niet waar:

1. Elke alinea heeft een kernzin.
2. Een voorbeeld van een tekstsoort is amuseren.

VH2/HK2 - Nederlands

Bedankt voor jullie aandacht vandaag!

VH2/HK2 - Nederlands

Week 45 les 3

Lezen

Mevrouw Giesen

Agenda

• Leerdoelen
• Inleiding en slot
• Deelonderwerpen
• Oefenen en in de les
• Zelfstandig werken
• Afsluiting

Leerdoelen

• Ik weet wat de inleiding is en kan de functie van de inleiding benoemen.
• Ik weet wat het slot is en kan de functie van het slot benoemen.
• Ik kan deelonderwerpen in alinea's herkennen en benoemen.

Inleiding

De inleiding, het eerste deel van een tekst, bestaat uit één of enkele alinea’s. Een inleiding heeft twee functies:

• de lezer nieuwsgierig maken naar de rest van de tekst; vaak gebeurt dat met een voorbeeld of een bijzondere vorm daarvan: een anekdote, een meestal grappig (waargebeurd) verhaaltje;
  
• duidelijk maken wat het onderwerp van de tekst is; er worden bijvoorbeeld één of meer vragen gesteld, die verderop in de tekst beantwoord worden.

Slot

Het laatste deel van een tekst is het slot. Ook dit kan uit één of meer alinea’s bestaan.

In een slot vind je meestal een conclusie (de hoofdgedachte), vaak herkenbaar aan signaalwoorden als dus en daarom of een korte samenvatting, vaak herkenbaar aan signaalwoorden als kortom en al met al.

Daarnaast vind je soms:

• een aanbeveling (een advies);
  
• een aansluiting bij de inleiding, zodat het verhaal mooi ‘rond’ is;
  
• een toekomstverwachting.

Uitzondering

Niet alle teksten hebben een ‘echt’ slot. Het duidelijkste voorbeeld van een tekst zonder afronding is een nieuwsbericht. Hierin staat het belangrijkste altijd in het begin van de tekst. Het deel daarna geeft extra informatie.

Deelonderwerpen

Een tekst is vaak verdeeld in een inleiding, een middenstuk (kern) en een slot.

In het middenstuk – het grootste tekstdeel – staat de meeste informatie over het onderwerp. In dit deel van de tekst worden meestal verschillende aspecten (kanten, delen) van het onderwerp besproken. Dit zijn de deelonderwerpen. Bij het onderwerp muziek passen bijvoorbeeld de deelonderwerpen klassieke muziek, jazzmuziek en popmuziek, maar een tekst over muziek kan ook gaan over de deelonderwerpen componisten, dirigenten en musici.

Deelonderwerpen

Soms wordt een deelonderwerp in één alinea uitgewerkt, soms in meerdere alinea’s. In dat laatste geval staat er weleens een tussenkopje boven het tekstgedeelte. Let op: een tussenkopje geeft niet altijd het deelonderwerp aan: het is ook vaak bedoeld om de aandacht van de lezer te trekken.

Zo vind je een deelonderwerp

Ga na welke alinea’s over hetzelfde aspect van het onderwerp gaan. Lees daarvoor de tekst globaal.

Zelfstandig werken

Werken aan de weektaak in Nieuw Nederlands.

Zie Nieuw Nederlands (planning) en Peppels voor de exacte opgaven.

Leerdoelen

• Ik weet wat de inleiding is en kan de functie van de inleiding benoemen.
  
• Ik weet wat het slot is en kan de functie van het slot benoemen.
  
• Ik kan deelonderwerpen in alinea's herkennen en benoemen.

De laatste vragen

Ik weet wat er van mij wordt verwacht tijdens de spreekbeurt.

VH2/HK2 - Nederlands

Bedankt voor jullie aandacht vandaag!