Proefles Lesmateriaal Studievaardigheden
1 / 23
Onderdelen in deze les
Slide 1 - Tekstslide
Introductie voor de docent:
Dit is de eerste les in een lessenreeks van in totaal 10 lessen waarin leerlingen in 4, 5 en 6 vwo de vaardigheden 'onderzoeken', 'communiceren' en 'reflecteren' ontwikkelen. Dit zijn vaardigheden die leerlingen nodig hebben gedurende hun schoolloopbaan maar ook wanneer zij naar het wo gaan.
Het doel van deze lessenreeks is om de verbinding tussen de vaardigheden die leerlingen ontwikkelen in het vwo en later in het wo te versterken.
Elke les bevat zowel een theoretische component als interactieve opdrachten om het geleerde in te verwerken. Alle lessen in deze lessenreeks zijn zo vormgegeven dat leerlingen, na een gezamenlijke start, zelfstandig aan de lesdoelen kunnen werken. Je kunt er als docent voor kiezen om delen van de instructie of het bespreken van gemaakte opdrachten klassikaal te doen. Waar dit mogelijk of wenselijk is, wordt dit in de docentinstructie aangegeven.
Het is belangrijk dat in alle lessen, en in het bijzonder in de reflectielessen, dat leerlingen hun gedachten, wensen en ideeën vrijuit kunnen uiten. Met eerlijke antwoorden zal de leeropbrengst voor de verschillende onderdelen worden vergroot. Het is dan ook de taak van de docent of mentor om dit veilige pedagogisch klimaat te bewerkstelligen.
Toelichting:
Deze les is het startpunt van het werken aan de vaardigheid "onderzoeken", waarbij het vinden en beoordelen van bronnen op betrouwbaarheid centraal staat.
Tijd: 2 minuten voor het klaarzetten van lesson-up en om leerlingen te laten inloggen.
Vorm: de start van deze les is klassikaal, maar als snel zullen de leerlingen individueel aan de slag gaan om vragen voor zichzelf te beantwoorden. Aan het einde kunnen leerlingen kort klassikaal terugblikken.
Het onderwerp leent zich voor groepsdiscussies over bijvoorbeeld de betrouwbaarheid van sociale media, mits alle leerlingen vrijuit hun mening kunnen uiten zonder daarop veroordeeld te worden. Maak eventueel (gedrags)afspraken met de leerlingen wanneer de les klassikaal wordt behandeld.
Slide 2 - Tekstslide
Toelichting voor de docent:
De eerste les start met het schetsen van een achtergrond aan de leerlingen t.a.v. de lessenreeks. Je kunt er als docent voor kiezen dit deel klassikaal te doen, maar je kunt er ook voor kiezen om de eerste slides door de leerlingen individueel te laten doorlopen.
Slide 3 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 4 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 5 - Tekstslide
Toelichting
Dit is een advanced organizer, een soort kapstok die de leerlingen structuur biedt, zodat ze de verschillende lessen over reflecteren, onderzoeken en communiceren in een groter geheel kunnen plaatsen onder de noemer 'Vaardigheden'.
In iedere les van deze lessenreeks komt deze advanced organizer terug. Het dient als visuele weergave waaraan de leerlingen de nieuwe kennis en vaardigheden kunnen koppelen. Door de verbinding te leggen tussen dit schema en de voorkennis van de leerlingen, is het waarschijnlijk dat ze nieuwe kennis en vaardigheden makkelijker en sneller tot zich nemen.
Dit schema geeft tevens ruimte voor de koppeling aan eerdere lessen in deze lessenreeks, maar ook aan andere vakken waar leerlingen wellicht al gewerkt hebben aan de vaardigheid die in de huidige les centraal staat.
Slide 6 - Tekstslide
Toelichting:
In dit overzicht zien leerlingen hoe er aan vaardigheden binnen Universiteit Leiden wordt gewerkt. De leerlingen krijgen via klikken op de hotspot de opdracht om verschillen te ontdekken tussen het schema dat ze op de vorige slide te zien kregen en op deze slide. Het grootse verschil is dat binnen deze lessenserie slechts enkele van deze vaardigheden aan bod komen, namelijk reflecteren, onderzoeken en schriftelijk communiceren. Een ander verschil is de benaming van de verschillende vaardigheden.
Tijd:
2 minuten
Vorm:
Klassikaal
Hoe zou jij vaardigheden als onderzoeken of reflecteren op school of in de toekomst denk je kunnen gebruiken?
Slide 7 - Open vraag
Tijd: 2 minuten
Vorm: individueel, open vraag
Toelichting:
De leerling beantwoordt hier voor zichzelf de vraag door in het tekstveld een antwoord te typen. De leerling kan het gegeven antwoord na het doorlopen van de volgende slides altijd nog terugzien of wijzigen.
Slide 8 - Tekstslide
Toelichting:
In deze overzichtsslide zien leerlingen hoeveel lessen zij volgen per thema, waar ze zich bevinden in de lessenreeks en welke lessen zij al hebben gedaan.
Tijd:
1 minuut om de visual toe te lichten
Vorm:
klassikaal
Slide 9 - Tekstslide
Tijd: 2 minuten om de iconen en kleuren toe te lichten.
Vorm: klassikaal
Toelichting:
De iconen en kleuren op deze slide komen terug in iedere les.
- De iconen geven aan waar de leerlingen mee bezig zijn in het leerproces. Zie ook de hotspot rechts bovenin voor uitleg van de iconen.
- De kleuren geven aan met welke vaardigheid de leerlingen oefenen. De kleur komt terug in de achtergrond. In deze les is dat bijvoorbeeld lichtblauw: onderzoeken.
Slide 10 - Tekstslide
Toelichting:
Vanaf deze slide kunnen leerlingen de les individueel doorlopen. Je kunt er als docent steeds voor kiezen om iets klassikaal te bespreken of om iets door leerlingen individueel te laten doorlopen.
Tijd: 1 minuut om de les vanaf hier toe te lichten en in lesson up de leerlingen individueel toegang te geven tot de slides en opdrachten. + 30 minuten voor het individueel maken van de opdrachten.
Instructie:
Geef leerlingen de instructie dat zij de les vanaf dit punt zelf mogen doorlopen. Maak daarbij de keuze of jij wil dat zij mogen overleggen of de opdrachten volledig zelfstandig maken.
Leerlingen leren aan de hand van de volgende opdrachten over de betrouwbaarheid van bronnen.
Slide 11 - Tekstslide
Tijd: 2 minuten om de advanced organizer toe te lichten en een koppeling te maken met relevante voorkennis.
Toelichting
Zie slide 5 voor uitleg bij de advanced organizer.
Slide 12 - Tekstslide
Toelichting:
Deze tekstslide geeft achtergrondinformatie bij het onderwerp dat centraal staat.
Slide 13 - Tekstslide
Tijd: 1 minuut voor het expliciteren van de leerdoelen.
Vorm: bij voorkeur klassikaal
Toelichting:
Elke les start met een weergave van de lesdoelen. Expliciteer deze naar de leerlingen, zodat zij weten waaraan zij deze les gaan werken en waarom.
Wat voor soort informatiebronnen
ken je al?
Slide 14 - Woordweb
Toelichting:
Leerlingen vullen in het tekstveld in wat voor soort informatiebronnen zij kennen. Dit mag van alles zijn. Meerdere antwoorden geven is mogelijk. Het resultaat is een woordweb waarbij dat wat het meest genoemd is in grote letters wordt weergegeven.
Alternatieve vorm:
De vraag kan ook klassikaal beantwoord worden. Er ontstaat dan een woordweb van antwoorden dat inspirerend kan zijn en leerlingen kan helpen bij het beantwoorden van de vraag.
Naar verwachting reageren de leerlingen met onderstaande antwoorden:
Boeken, Wikipedia, TV, (online) kranten, wetenschappelijke artikelen, sociale media, tijdschriften, webpagina’s aangereikt van school, andere webpagina’s, etc
Als aanvullende vraag kunnen de leerlingen proberen hun antwoorden gezamenlijk te categoriseren waarbij hun antwoorden bij elkaar worden gezet en er een hoofdthema aan wordt gekoppeld.
Met devices
Dit woordweb werkt het beste als leerlingen gebruik kunnen maken van een device, zoals een tablet, laptop of smartphone. Dit kan individueel, waarbij de leerlingen allemaal gebruik maken van een eigen device, of in een groep met een enkel device per groep.
Zonder devices
Mocht het niet mogelijk zijn om het woordweb te doen met devices, dan kan de vraag worden getoond, waarna de leerlingen deze op papier overnemen. Ze schrijven dan rondom de vraag hun voorkennis op.
Tijd: 2 minuten
Vorm: individueel of klassikaal, woordweb
Bronnen over internationaal nieuws: welke bron
raadpleeg jij als eerste om de waarheid te bepalen?
Internationale nieuwswebsite
Nederlandse nieuwswebsite
Google
WikiLeaks
Sociale media
Anders
Slide 15 - Poll
Vorm: individueel, poll
Bij het interactieve onderdeel Poll, kunnen de leerlingen de poll beantwoorden. Dit kan zowel met- als zonder devices. Bij de variant zonder devices kan eventueel gebruik worden gemaakt van wisbordjes.
Leerlingen lezen het nieuwsbericht door erop te klikken en beantwoorden vervolgens de vraag.
Bronnen over vaccineren: welke bron
raadpleeg jij als eerste om de waarheid te bepalen?
GGD
Google
Sociale media
Wetenschappelijk onderzoek
Wikipedia
Anders
Slide 16 - Poll
Deze slide heeft geen instructies
Bronnen voor je profielwerkstuk: welke bron
raadpleeg jij als eerste om de waarheid te bepalen?
Google
Internationale nieuwswebsite
Nederlandse nieuwswebsite
Sociale media
Wetenschappelijk onderzoek
Wikipedia
Anders
Slide 17 - Poll
Deze slide heeft geen instructies
Slide 18 - Tekstslide
Toelichting:
Deze theoretische slide geeft leerlingen informatie over het gebruik van bronnen.
De uitleg staat in de hotspots.
Tijd: 2 minuten
Vorm: individueel of klassikaal
Slide 19 - Tekstslide
Toelichting:
Deze tekstslide geeft achtergrondinformatie/ theorie bij het onderwerp dat centraal staat.
Slide 20 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 21 - Tekstslide
Toelichting:
Op deze slide leren leerlingen meer over de betrouwbaarheid van bronnen door per bron op de hotspot te klikken.
Vorm: individueel
Tijd: 3 minuten
Hoe zou je de verschillende type bronnen ranken m.b.t. betrouwbaarheid?
minst betrouwbaar
meest betrouwbaar
Slide 22 - Sleepvraag
Vorm: individueel, sleepvraag
Toelichting:
Hier gaan leerlingen nadenken over de vraag: Hoe zou je de verschillende type bronnen nu ranken m.b.t. betrouwbaarheid?
Laat de leerlingen de bronnen (hotspots) slepen van minst naar meest betrouwbaar. Wanneer de leerling op de hotspot klikt, ziet hij wat de hotspot inhoudt.
Met devices
Deze sleepvraag werkt het beste als leerlingen gebruik kunnen maken van een device, zoals een tablet, laptop of smartphone. Dit kan individueel, waarbij de leerlingen allemaal gebruik maken van een eigen device, of in een groep met een enkel device per groep.
Zonder devices
Mocht het niet mogelijk zijn om de sleepvraag te doen met devices, dan kan de vraag worden getoond op het centrale scherm en kunnen de onderdelen worden versleept door de docent (of leerlingen) op de computer van de docent of touchscreen.
Slide 23 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
