maatregelen ter voorkoming van complicaties door inactiviteit

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 1

Bedhoudingen en complicaties inactiviteit

Lesdoelen 

• Je kunt uitleggen welke bedrustcomplicaties er kunnen ontstaan bij langdurige inactiviteit .
  
• Je kunt (het risico op) complicaties van de bedrust signaleren en beredeneren welke vervolgstappen genomen moeten worden.
  
• De zorgvrager en naastbetrokkenen informeren over het risico op complicaties bij langdurige inactiviteit.
  
• Je kunt actief rekening houden met de mogelijkheden, wensen en gewoonten van de zorgvrager.
  
• Je kunt de zorgvrager en naastbetrokkenen op een overtuigende manier motiveren tot haalbare activiteiten.

Welke bedrustcomplicaties kun je bedenken?

complicaties van de:

bloedsomloop

ademhaling

spieren en gewrichten

huid (smetten en decubitus)

uitscheiding

psychosociaal functioneren

Complicaties bloedsomloop

• Flauwvallen
• Trombose
• Longembolie

Flauwvallen
Waarom kan een zorgvrager flauwvallen, wanneer hij na langdurige bedrust overeind komt?

Wat kun je doen als verpleegkundige om dit te voorkomen?

Trombose

Bloedstolsel in bloedvat

Ontstaat in de diepe vene van het been. 

Ook wel DVT = diepe veneuze trombose genoemd

Wat zijn de verschijnselen van een trombosebeen

Wat doe je als je twijfelt of iemand een trombosebeen heeft?

• ALTIJD OP BED LATEN LIGGEN! (om te voorkomen dat de bloedprop losschiet bij beweging en naar de longen gaat (longembolie).
  
• Arts eerst naar laten kijken.
  
• Komt de arts niet en moet diegene toch uit bed, overleg met collega’s en wellicht het been zwachtelen en zo immobiel mogelijk houden.
  

Longembolie

Bij een longembolie is een van de vertakkingen van de longslagader verstopt. 

Meestal is een bloedprop (stolsel) de oorzaak van de verstopping

Complicaties ademhaling

Pneumonie = longontsteking

Wat is een longontsteking? 

Symptomen zijn o.a.:
- temperatuurverhoging

- hoesten, vaak ophoesten van geel/groen sputum

- pijn bij ademhalen

Complicaties spieren en gewrichten

• Spieratrofie = slinken van de spiermassa
• Contracturen  = door rust wordt geatrofieerde spier korter. Hierbij dwingt de verkorte spier het gewricht in een bepaalde stand te gaan staan (= dwangstand van het gewricht).
  bijv. spitsvoet (= contractuur kuitspieren) 
  
  

Hoe kun je spieratrofie voorkomen?

• Actieve en/of passieve lichaamsbeweging, te beginnen in bed.

• Wisselligging toepassen.

• Massages geven.

• De voedingstoestand verbeteren.

Hoe kun je spitsvoeten voorkomen?

1. steunkousen aan in bed
2. zwachtelen van de enkel
3. de voet op een kussentje in bed leggen
4. voetenplank aan voeteind in bed plaatsen

Complicaties uitscheiding

Wat betreft urineren:
Urineretentie: het onvermogen om de blaas volledig of gedeeltelijk te legen. Incontinentie: Als urineretentie te lang blijft bestaan, gaat de blaas ‘overlopen’ (overloopblaas)
Residu: De urine die na het plassen achterblijft dan in de blaas => kans op: 

urineretentie en blaasontsteking ontstaan.

Hoe kun je urineren bevorderen en steenvorming voorkomen?

• Laat de kraan lopen.

• Doe warm water in de po.

• Geef de zorgvrager een andere houding in bed, laat hem bijvoorbeeld rechtop zitten.

• Laat de zorgvrager (meer) bewegen.

• Laat de zorgvrager minimaal twee liter vocht innemen (vochtbalans starten of bijhouden).

• Bij urineretentie en residu: pas blaaskatheterisatie toe in overleg met de arts. Een residu van 20 ml is toegestaan. Wanneer er vaker achter elkaar meer dan 100 ml residu is, wordt een verblijfskatheter of zelfs operatief ingrijpen overwogen.

• Stel de oorzaak van de incontinentie vast en start vervolgens de behandeling.

Wat is obstipatie?

Andere woorden voor obstipatie zijn verstopping of constipatie. Wie last heeft van verstopping heeft moeite met poepen. Ieder mens heeft zijn eigen ontlastingspatroon. De een gaat drie keer per dag naar het toilet, de ander maar een paar keer per week.

Bij minder dan drie keer per week ontlasting heeft iemand last van verstopping. De ontlasting is dan vaak zo droog en hard dat deze slechts met hard persen naar buiten komt. 

Hoe kun je obstipatie zoveel mogelijk voorkomen?
Meerdere antwoorden mogelijk

1. Meer lichaamsbeweging
2. zorgen voor voldoende vochtopname
3. Het eten van meer vezelrijke voeding.
4. zorgvrager meer op de linkerzijde laten liggen

Complicaties huid

O.a. smetten (links) en decubitus (rechts)

Smetten

Een in de grote huidplooien gelokaliseerde, oppervlakkige huidaandoening welke zich kenmerkt door altijd roodheid (erytheem) aan beide zijden van de plooi. 

Grote huidplooien: de liezen, de oksels, de bilnaad, de buikplooi, plooien onder de borsten
Maar ook: in de nekplooien, in de navel en tussen de tenen

erytheem = roodheid van de huid agv vaatverwijding

Ander woord voor smetten

1. fissuur
2. maceratie
3. intertrigo
4. erosie

maceratie = verweking 

fissuren =scheurtjes / scherpe rode wondlijn, 

erosie =  Gedeeltelijk of volledig verlies van de opperhuid (epidermis)

Decubitus

Decubitus is een gelokaliseerde beschadiging van de huid en/of onderliggend weefsel, meestal ter hoogte van een botuitsteeksel, als gevolg van druk of druk in samenhang met schuifkracht.

Wordt ook wel doorligwond genoemd.

Bekijk de video vanaf 1.40 min

Indeling van decubitus

Decubitus wordt ingedeeld in categorie 1 t/m 4.

Lees de beschrijving per categorie in paragraaf 8.3 

Op de volgende dia's zie je van elke categorie een foto (hoop dat je net gegeten hebt...)

graad 1

graad 2

graad 3

graad 4

vragen/onduidelijkheden?