Dag 6

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Literatuurgeschiedenis 

20e eeuw

Herinnering aan Holland

Gaat u maar staan

Wat vind je van poëzie (a)? En van zijn schilderkunst (b)?

Doet de manier van dichten/ schilderen je aan een andere stroming denken? Zo ja, welke?

Lucebert, ‘keizer der vijftigers’ (1924 – 1994)

• haat – liefdeverhouding poëzie
• Taal is vervuild: 'Schoonheid heeft haar gezicht verbrand'
  
• Maar ook: magie aan taal teruggeven 
• Puur, de klank is het belangrijkste. Kindertaal

‘Het is barbaars om na Auschwitz een gedicht te schrijven.' Adorno

2. Poëzie van de Vijftigers

• Oorlog vooral invloed op de vorm.
• Net als expressionisten: vorm niet volgens traditie, geen interpunctie, grammatica.
• Inspiratie uit kindertaal, Afrikaanse volkskunst (Cobra)
• 'Experimentelen' - het gedicht is experiment: gaat om de ervaring van het dichten zelf> wat brengt dat voor nieuws?

Cobra

Jan Hanlo

1912 - 1969

Hoofdstuk 3 Literatuur na de Tweede Wereldoorlog 

Paragraaf 1 Wederopbouw

• Jaren 50: gebrek aan levensmiddelen, woningnood.
• wederopbouw
• maatschappelijke tweedeling: een verlangen naar de traditionele gezagsverhoudingen en rust en orde (politieke zuilen) -- het verlangen naar vrijheid, vernieuwing en verandering. 
• Afrekenen met oorlogsmisdadigers

Over welke thema's zouden schrijvers van proza na WOII schrijven?

Paragraaf 2 Verwerking van de oorlog

De oorlog onontkoombaar thema. 

• Anne Frank (Het achterhuis) (1947)
• Marga Minco, Het bittere kruid (jodenvervolging) (1957)
• Theun de Vries (Het meisje met het rode haar, 1956)
• S. Vestdijk (Pastorale 1943, 1948)

Deze literatuur maar ten dele verzonnen. Traumaverwerking, én bijdrage aan beeldvorming van de oorlog 

Paragraaf 3 Gerard Reve (1923 - 2006)

Geboren Gerard Kornelis van het Reve

Debuut: Novelle 'De avonden, een winterverhaal' (1947). 

Niet direct over de oorlog, maar: 

‘Als ik het boek herlees is die oorlog voor mij op iedere bladzijde aanwezig. Het boek is een monument van het verzwijgen.’ (T. Schippers).

Verhaal:

• Belevenissen van Frits van Egters gedurende de laatste 10 dagen van 1946.
  
• Sterk autobio. Frits lijkt op Gerard
• Hij slentert veel door de straten, bezoekt vrienden, plaagt zijn ouders en hij vertelt gruwelijke mopjes en verhalen.
  
• Bepaalde sfeer. (Traditioneel gezellige avonden, huiselijke feestdagen). 
• Verhaalfragmenten:

Opdracht Gerard Reve

Maak in je schrift een voorkant van boekomslag die qua sfeer, stijl en beelden past bij de inhoud van het boek De avonden.

Je mag alle technieken gebruiken.

Wat voor sfeer heeft verhaal volgens jou? Waar merk je dat aan?

Wat zou het thema van het boek kunnen zijn?

• Becommentarieert wat hem niet bevalt. Ziet overal verval bij zichzelf en bij anderen (kaalheid?)
  
• Ook humor: de gruwelijke verhalen zijn vaak erg komisch en ook het treiteren van zijn vader. 
• Pessimistisch verhaal met optimistischer einde.
  
• Thema: totale verveling en de afkeer van het milieu waarin hij opgroeit
  

paragraaf 4 Ontvangst

• Ontvangst (zedenbedervende passages). 
• Hij kwam openlijk voor zijn homoseksualiteit uit> opschudding. In 'Nader tot u' (1966 ) zou 'smalende godslastering' staan: ik-persoon gemeenschap heeft met God, die de gedaante van een ezel heeft.
  
• Hij weigerde een literaire prijs.

Jaren 60 Na de wederopbouw kwam de consumptiemaatschappij op. Emancipatie en gelijkheid werden belangrijke waarden, en er kwam een jeugdcultuur op (denk aan de opkomst van de popmuziek). 

Opdracht Lucebert

Wat wil Lucebert volgens jou over poëzie zeggen in dit gedicht? Geef aan  voor iedere strofe. 

Schrijf je antwoorden in je schrift.