§3.2: Betutteling of noodzaak? (2025)

• Maatschappijleer
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

§3.2 Betutteling of noodzaak?

OPDRACHT:

stap 1

iedere tafel krijgt een politieke partij aangewezen en zoekt voor die partij uit wat de standpunten zijn t.a.v. het onderwerp zorg.
Let op: er zijn allerlei punten die onder zorg vallen.
10 minuten voor stap 1 en 2 samen

stap 2

bereid een pitch voor van 1 minuut waarin 1 individu van je groep de 2 belangrijkste onderwerpen uit het thema zorg passievol aan de klas verkoopt.

stap 3

als je geen pitchgever bent ga je wanneer de standpunten uit de pitch je aanspreken bij de pitcher staan. Hoor je gedurende de pitches een nog beter verhaal, dan mag je van plaats wisselen

https://www.kennisnetgeboortezorg.nl/nieuws/verkiezingen-2023-standpunten-zorg-per-partij/

we maken eerst even de pitch opdracht af.

Succescriteria

Je kunt uitleggen wat een verzorgingsstaat is, de vier functies van de verzorgingsstaat beschrijven en hun relatie met de sociale grondrechten uitleggen.

Je kunt drie verklaringen voor het ontstaan van de verzorgingsstaat beschrijven en gebruiken om overheidsingrijpen in actuele maatschappelijke kwesties te analyseren.

Je kunt in concrete maatschappelijk situaties beargumenteren of in jouw ogen sprake is van noodzakelijk overheidsingrijpen in het algemeen belang of van onnodige betutteling in het bijzonder in het duurzaamheidsvraagstuk

Geen frisdrankautomaat meer in ziekenhuis

consumptie

Gemiddeld drinkt een Nederlander 86 liter per jaar

Suiker

in een liter cola zit 106 gram suiker. 

1 suikerklontje is 4 gram. 

WHO

Aanbevolen gram suiker volgens World Health Organization is voor een volwassen vrouw 50 gram en voor een man 60 gram

Gevolgen

Te veel suikerinname kan onder andere leiden tot darmklachten, vermoeidheid, overgewicht, diabetes type 2 en leververvetting.

Tekst

Tekst

Tekst

Onderzoek

Wat is fastfood?

Is fastfood echt ongezond?

Is fastfood verslavend?

Zijn er andere negatieve aspecten van fastfood eten?

Betutteling of noodzaak?

betutteling is .....

noodzakelijk

soms nodig

belachelijk: we bepalen het zelf wel!

anders

Wat als het kansenongelijkheid betreft?

De overheid moet de (kansen)ongelijkheid bestrijden..

nee dat is geen taak van de overheid

ja tot op zekere hoogte

ja samen met de burgers

anders

Werken in de fabriek

Kinderwetje van  Van Houten

Het begin van sociale wetgeving in Nederland. 

Waar eindigt de verantwoordelijkheid van ouders en waar begint de verantwoordelijkheid van de overheid?

de noodzaak van onze sociale wetgeving ligt

bij het bestaan van sociale ongelijkheid 

Overheidsbemoeienis:

Het ontstaan van de verzorgingsstaat

Drie lijnen die samenkomen in de 19e eeuw:

1. Groeiende interdependentie (theorie van de Swaan)

2. Georganiseerde arbeidersbeweging

3. Beschavingsoffensief

De Swaan

De verzorgingsstaat is volgens de theorie van De Swaan te verklaren vanuit zelfbehoud van de elite.

industrialisering

Door industrialisering kregen fabrieken meer behoefte aan geschoold personeel. Het werk werd namelijk ingewikkelder

 zodat lezen en schrijven een must werd. 

Interdependentie

Daarnaast werd de economie in steeds grotere mate afhankelijk van verscheidene actoren. Dit verschijnsel speelt ook een belangrijke rol in het duurzaamheidsvraagstuk

Externe effecten

Deze toegenomen interdependentie leidde vervolgens tot meer onbedoelde negatieve gevolgen voor anderen: externe effecten. Bijvoorbeeld: milieuschade die optreedt bij de productie van goederen

dilemma van collectieve actie

En zelfs al zijn we ons bewust van de externe effecten. Soms leiden individuele (logische) keuzes tot collectieve ongewenste uitkomsten.

Het beschavingsoffensief

Arbeidersbeweging

Door de industrialisering ontstond de arbeidersklasse. Deze arbeiders werkten onder slechte omstandigheden en eiste dat de overheid hier iets aan deed. Lang mochten zij zich niet organiseren (1866 opheffing van dit verbod). Vakbonden en politieke partijen streefden naar wetgeving op het gebied van arbeidsomstandigheden, -tijden, en sociale zekerheid

Theorie van de Swaan

Hoe is de invoering van de leerplicht te verklaren vanuit de theorie van de Swaan?

Door de industrialisering kregen bedrijven veel meer behoefte aan goed opgeleid personeel. Wanneer je niet goed opgeleid bent, val je buiten de boot en daar heeft de samenleving last van: armoede en bedelaars (extern effect). Ook de economie heeft steeds meer last van tekorten in de productieketen (interdependentie). Ook kostte het de werkgevers veel tijd om mensen goed in te werken en de werknemers normen en waarden mee te geven waarmee samengewerkt kon worden. 

De leerplicht was nodig om ouders te dwingen hun kinderen niet bij te laten verdienen (korte termijn) maar zich te laten ontplooien en bij te dragen aan de samenleving op de lange termijn. We herkennen hierin het probleem van collectieve actie. 

stel je mag zelf weten of en hoeveel je aan belasting betaalt.

Stel je mag zelf bepalen of en hoeveel belasting je betaalt.

ik zou dan niets betalen

ik zou minder dan 5% afstaan

ik zou tussen de 6% en 36% afstaan

ik zou tussen de 37% en 55% afstaan

ik zou meer dan 55% afstaan

Gepaste dwang noodzakelijk

Om voorzieningen zoals sociale zekerheid, onderwijs, gezondheidszorg te garanderen is een verzorgingsstaat (vanuit collectieve actieprobleem) noodzakelijk.