Beeldende begrippen: vorm, lijn, kleur, compositie, licht, ruimte, textuur

• Beeldende vorming
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

Beeldende begrippen

Lijn - Vorm - Kleur - Compositie - Licht - Ruimte - Textuur

LIJN

VORM

KLEUR

De kleurencirkel van Itten

- Primaire kleuren

- Secundaire kleuren

- Tertiaire kleuren

Kleurtinten

Kleurtinten zijn kleuren die je krijgt door een zuivere kleur te mengen met wit, zwart of grijs (niet-kleuren). 

Verhelderen = mengen met wit

Verdonkeren = mengen met zwart

Verzadigen = mengen met grijs

1. Warm - koud contrast

Wie kent er enkele contrasten? 

2. Complementair contrast

Kleurcontrast van kleuren die tegenover elkaar staan in de kleuren cirkel. Altijd 1 primaire kleur  en 1 secundaire kleur.

Dit zijn: 

Geel <> Paars

Rood <> Groen

Blauw <> Oranje

Wie kent er enkele contrasten? 

Licht-donker contrast

kleur tegen kleur contrast

COMPOSITIE

LICHT

Kunstmatige lichtbron

BIj een kunstmatige lichtbron denken we aan een lantaarnpaal, een zaklamp of een schemerlamp.

Natuurlijke lichtbron

Natuurlijke lichtbronnen  zijn bijvoorbeeld de zon, de maan of vuur. 

Lichtrichting

De richting waar het licht heen schijnt, vanaf de lichtbron is de lichtrichting.

We benoemen er 3:

• Meelicht
  
• Zijlicht
  
• Tegenlicht 
  

Meelicht

Meelicht is licht dat van voren - met de kijker mee - op de voorstelling valt. Bij meelicht is vaak slagschaduw te zien.

Zijlicht

Zijlicht is licht dat van de zijkant - van de kijker - op de voorstelling valt. 

Tegenlicht

Tegenlicht is het tegenovergestelde van meelicht; het licht schijnt je tegemoet. Bij fel tegenlicht zie je alleen een silhouet (donkere schaduw vorm met zichtbare omtrek).

Een voorbeeld van tegenlicht is een laagstaande zon die in je ogen prikt.

Zijlicht - Meelicht - Tegenlicht

Eigen schaduw

Eigen schaduw is de schaduw die op het object aanwezig is. 

Bijvoorbeeld: 

De zon schijnt op de woestijnduin; de ene kant van de woestijnduin is licht, de andere kant is donker.

Slagschaduw

Slagschaduw is de schaduw die een object "werpt" op een ondergrond of achtergrond.

Glimlicht

Op glimmende voorwerpen zie je witte vlekken, dat zijn glimlichten. Glimlichten ontstaan door weerkaatsing van het licht op gladde voorwerpen.

RUIMTE

2D - 3D

Ruimtesuggestie

• Afsnijding
• Overlapping
• Verkleining
• Repoussoir
• Plasticiteit
• Vervaging / atmosferisch perspectief
• Lijnperspectief

Verkleining

Verkleining

Alles op de voorgrond is groot getekend en op de achtergrond klein.

Overlapping

De beeldelementen worden vóór/over elkaar gezet.

Afsnijding

Standpunt

Kikvorsperspectief        Staand/ooghoogte        Vogelperspectiefperspectief

Kikkerperspectief

De kunstenaar heeft een laag standpunt en kijkt tegen een object op.

De horizon en het verdwijnpunt bevinden zich laag in het kunstwerk.

Vogelperspectief

De kunstenaar  heeft een hoog standpunt en kijkt op een object neer.
De horizon en het verdwijnpunt bevinden zich hoog in het kunstwerk.

Standpunten

normaal perspectief -  ooghoogte

- horizon in het midden

vogelperspectief

- horizon hoog

kikvors- of kikkerperspectief

-horizon laag

TEXTUUR

TEXTUUR

Een textuur is de zichtbare en voelbare oppervlakte van een materiaal. 

Voorbeelden van texturen zijn: harig, stekelig, glad, bobbelig enz.

Structuur

Bijvoorbeeld de nerven van een blad

Of de schubben van een vis

De structuur van stof is opgebouwd uit draden

Andere woorden voor structuur zijn: opbouw, samenstelling of ordening.

Structuur is de manier waarop iets in elkaar zit.

Een groter geheel materiaal bestaat vaak uit verschillende kleine delen. 

Die samenstelling van materiaal noem je STRUCTUUR. 

Patroon

Als je een vorm steeds herhaalt, dan noem je dat een patroon.

Welke vorm zie je hier steeds terugkeren?

Patronen kunnen ook toevallig ontstaan.

De kunstenaar Escher maakte op bijzondere wijze gebruik van patronen.

Patronen

     Geometrische patronen

   Organische patronen

Patronen

Kleuren en vormen die telkens herhaald worden in een ontwerp