Les Jodendom

• Levensbeschouwing
• Middelbare school
• vmbo t, havo
• Leerjaar 1

 Jodendom 

Lesdoelen

Ik weet dat het jodendom en christendom monotheïstische godsdiensten zijn.

Ik kan uitleggen dat het christendom is voortgekomen uit het jodendom.

Ik ken de geografische ligging van een aantal plaatsen die een rol spelen in de geschiedenis van het jodendom.

Wat weet je al over het jodendom?

monotheïstische 

Het geloof in 1 god. 

Dit komt voor bij de Islam, het Jodendom en het Christendom. 

Als je weet dat monotheïsme het geloof in één God betekent, wat zou dan polytheïsme zijn?

1. Geloof in twee goden
2. Geloof in meerdere goden
3. Geloof in geen god(en)
4. Je bent zelf god

En atheïsme?

1. Geloof in twee goden
2. Geloof in meerdere goden
3. Geloof in geen god(en)
4. Je bent zelf god

Een religieuze levensbeschouwing noemen we niet automatisch een geloof. Je kunt immers ook geloven dat God niet bestaat.... Je weet het niet zeker! 

Een stukje theorie:

• Joodse volk
• Continu weggestuurd
• Dieptepunt in WO2 

Je hebt nu theorie gehad over de geschiedenis van het jodendom. Wat valt je op, aan hoe er met de Joden is omgegaan in de geschiedenis?

Eigen staat

• Dieptepunt in de holocaust
• 1948: onafhankelijkheid van Israël
• In dat gebied woonden al Palestijnen 

Joodse geloof in God

Voorouders van de joden (Hebreeën) reisden rond:

Gevoel dat God de weg wees, via het stamhoofd en bescherming bood.

Gevoel dat God weg weer: tempel werd verwoest en mensen werden weggevoerd naar Babylon en toen de joden over de wereld verspreid werden.

God is overal, waar je ook bent.

Beeld: ene, onzichtbare God die je niet kunt zien en geen voorstelling van kan en mag maken. (nu nog... ook bij Christendom en Islam)

Wat is NIET waar over het jodendom?

1. Ze geloven in één God
2. Het was altijd al één volk
3. Joden kregen uiteindelijk een eigen staat: Israël
4. Er staat nog één muur van de tempel overeind

Afspraak God en Joodse volk

Afspraak tussen God en het Joodse volk: God beschermt het volk en zal de Joden een eigen land geven: het beloofde land.

Hiervoor moeten de Joden Gods geboden verplicht naleven. Deze staan in de Joodse geschriften.

-Rijks Gods: volmaakte werkelijkheid. Die zal komen, maar eerst komt de Messias: bevrijder. Joden wachten hier nog steeds op.

Joodse geschriften

God spreekt door middel van teksten, door mensen maar zijn woorden van God. Als je tekst leest: hoor je woorden van God. 

• TeNaCH: woord van God, is OT van de Christenen:

1. Tora: onderwijzing leer (5 boeken: Genesis, Exodus, Leviticus, Numeri en Deuteronomium)
2. Newi'iem: 21 boeken van de profeten
3. Chetoewiem: 13 boeken: geschriften 

• Talmoed: studie of onderricht: toelichting en uitleg van de Tora

10 geboden

Welke van de 10 geboden spreekt je het meeste aan?

Rituelen en symbolen

Een gebruik dat volgens een vast patroon en op een vast tijdstip wordt uitgevoerd.

bv. in dagelijks leven maar kan ook bij een levensbeschouwing: geboorte, volwassen worden, huwelijk en sterven

Synagoge

In 70 jaar verwoesting Joodse tempel: geen nieuwe gebouwd.

Nu bijeenkomsten in synagogen (leerhuizen):

• gebeden
• gestudeerd,
• gediscussieerd
• recht gesproken

Sjoel (school). 

Leermeester: Rabbi of rabbijn, in de dienst voorganger: chazzan. 

Joodse rituelen

-Bar Mitswa: volwassen worden voor een jongen voor de Joodse wet op 13 jarige leeftijd: eerste keer voorlezen uit Tora. Talliet gedragen. 

-Bat Mitswa: voor meisjes volwassen worden: 12 jaar. Voorlezen uit Tora. Net als bij jongens afgesloten met feest.

-Joodse huwelijksinzegening onder Choepa. 

Symbool voor huis waarin er gewoond gaat worden

Joodse symbolen

Davidster

Menora

Keppeltje

Tora rol

Keppeltje

Tora rol

Davidster

Menora

Joodse feesten

• Sabbat: rustdag: aan God gewijd. Zonsondergang op vrijdagavond tot zonsondergang op zaterdag.
• Joods nieuwjaar: september of oktober
• Jom Kippoer: grote verzoendag: aan begin van nieuwe jaar: spijt betuigen over zonden en doden gedenken.
• Soekot/loofhuttenfeest: 5 dagen na Jom Kippoer: 7 dagen. Terug denken aan de tocht door de woestijn naar beloofde land. Er worden speciale hutten gemaakt: soeka van takken en bladeren (loofhut).
• Pesach: viert men de bevrijding uit Egypte