AF 5 Urinewegestelsel totaal

• AFP
• MBO
• Studiejaar 1

M1W1

3

urinewegstelsel

TM module 5

A.M5H1

urinewegstelsel

LEERDOELEN...

• Je benoemt de bouw en de functies van de nieren en urinewegen
• Je vertelt wat er gebeurt bij de vorming van urine in de nieren
• Je benoemt de samenstelling van urine
• Bij een lege blaas, aandrang en een volle blaas noem je de stand van de twee sluitspieren

3

urinewegen

de urinewegen starten in het nierbekken (pyelum)...

• dit is de grootste opvangruimte voor urine
• de cellen van de wand maken veel slijm, zodat de urine niet kan inbijten

3.1

urinewegen

de urineleider (ureter) is een gespierd buisje dat urine leidt van het bekken naar de blaas...

• peristaltiek 
• de wand bestaat uit slijmvlies, glad spierweefsel en een vlies

3.1

urineleiders

3

2

1

de urineleider loopt schuin door de blaaswand naar binnen...

• als de blaas volloopt, drukken spieren de buis dicht
• dit voorkomt terugstroom richting de nier

1.3.1

urineleiders

urineleider

blaasspier

de urineblaas (vesica urinaria) is een opslagplaats voor urine...

• het ligt in het kleine bekken, achter het schaambeen

1.3.2

urineblaas

de blaas heeft op de bodem (blaasdriehoek) druk gevoelige cellen...

• hoe meer druk (urine),  hoe sterker deze cellen prikkels geven om de blaas te legen
  

1.3.2

urineblaas

de wand bestaat uit...

• slijmvlies
• de blaasspier
• een beschermend vlies

1.3.2

urineblaas

slijmvlies

blaasspier

vlies

er zijn twee kringspieren die het plassen regelen...

1. in de blaas zit een onwillekeurige kringspier
2. in de bekkenbodem zit een willekeurige kringspier

1.3.2

urineblaas

kringspier in de blaas

1

kringspier in de bekkenbodem

2

de blaas werkt als volgt...

• standaard is 1 dicht, 2 open
• bij vulling krijgt men aandrang: 1 open, 2 gaat dicht (bekkenbodem wordt aangespannen)

1.3.2

urineblaas

1

1

2

2

de blaas werkt als volgt...

• is de blaas echt vol, dan gaat ook 2 open en kan urine het lichaam verlaten

1.3.2

urineblaas

2

de urinebuis (urethra) is bij vrouwen korter dan bij mannen en bestaat uit dezelfde weefsels als de rest van de urinewegen

1.3.3

urinebuis

bij de man ligt onder de blaas nog de prostaat...

• dit orgaantje heeft een aandeel bij de voortplanting (het maakt hulpstoffen voor het sperma)

1.3.3

urinebuis

Bestanddelen die normaal in urine zitten...

• water (95%)
• zouten, zoals NaCl
• afvalstoffen uit de eiwit stofwisseling
• te veel aan vitaminen en andere overtollige stoffen

1.3.4

samenstelling van de urine

nierlichaampje

nierkanaaltje

nierbekken

bloed

definitieve urine

filteren

terugresorptie

de nieren maken het hormoon renine...​

• cellen reageren op een laag zout gehalte (Na+)​
  
• renine zorgt voor stijging van de bloeddruk

1.2.3

overige taken

cellen maken renine

de nieren maken het hormoon erytropoëtine (EPO)...​

• cellen reageren op een laag zuurstof gehalte​
  
• EPO stimuleert beenmerg om meer rode bloedcellen te maken​

1.2.3

overige taken

cellen maken epo

door zonlicht wordt vitamine D onder de huid gevormd​...

• van vitamine D maakt de nier actief vitamine D3
• de kalkopname in botten neemt hiermee toe​
  
• kalk wordt uit de nierfilters gehaald (ontkalken)​

1.2.3

overige taken

cellen veranderen D in D3