4H thema 7 BS 5

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Duurzaamheid en natuurbescherming

4 havo

Thema 7

Basisstof 5

Vandaag

Leerdoelen:

• Je kunt de voornaamste oorzaken en gevolgen van milieuproblemen beschrijven
• Je kunt uitleggen wat onder duurzame ontwikkeling wordt verstaan
• Je kunt enkele maatregelen voor natuurbescherming noemen

Programma:

1. Huiswerk 
2. Uitleg: duurzaamheid en natuurbescherming
3. Zelf werken

Ecosysteemdiensten

Verstoringen

Balans tussen vraag en aanbod ecosysteemdiensten afgelopen eeuwen scheef.

Ver-thema's = verzamelnaam voor verstoringen door teveel vragen van de natuur. Bijvoorbeeld:

• vermesting, klimaatverandering, verdroging, verzuring, versnippering, vervuiling/verontreiniging, verspilling, verstoring en verwijdering.

Versnippering

= het in stukjes verdelen van het landschap. Oorzaken zijn: aanleg van wegen, uitbreiding van steden, aanleg van stuwdammen , etc.

Versnippering zorgt ervoor dat populaties verdeeld worden en minder mogelijkheden hebben tot vrij bewegen tussen gebieden. Bijv. vissen die vanuit de zee stroomopwaarts rivieren in zwemmen om eitjes te leggen en op stuwdammen stuiten en herten die op de Veluwe in groepen leven, maar gescheiden werden door wegen.

Het heeft tot gevolg dat populaties kleiner worden, soms zelfs zo klein dat ze kwetsbaar worden voor ziektes door te weinig genetische variatie (door inteelt). Dit kan op ecosysteem niveau leiden tot een verlies van biodiversiteit.

Hier is echter een oplossing voor gevonden (zie filmpje).

Duurzaamheid

= het zorgen voor evenwicht tussen mens, milieu en economie om de aarde niet uit te putten. Voor nu, maar ook voor de komende generaties.

Duurzame ontwikkeling = vooruitgang dat niet ten koste gaat van mensen en natuur.

bijv. Circulaire economie vs. Lineaire economie

 Nederland: ​

één van de dichtstbevolkte gebieden ter wereld: 17 miljoen mensen​

14% landoppervlak voor gebouwen en wegen​

10% landoppervlak water​

76% landoppervlak groen: hiervan is 14% ‘natuur’, 86% is landbouwgrond.​

​Ecologische voetafdruk: De ecologische voetafdruk is een getal dat weergeeft hoeveel biologisch productieve grond- en wateroppervlakte nodig is om jouw consumptieniveau te kunnen handhaven, en om de afvalproductie te kunnen verwerken. (als er dus evenwicht is tussen wat jij gebruikt en om dat weer af te breken)​

 Nederland: ​

één van de dichtstbevolkte gebieden ter wereld: 17 miljoen mensen​

14% landoppervlak voor gebouwen en wegen​

10% landoppervlak water​

76% landoppervlak groen: hiervan is 14% ‘natuur’, 86% is landbouwgrond.​

​Ecologische voetafdruk: De ecologische voetafdruk is een getal dat weergeeft hoeveel biologisch productieve grond- en wateroppervlakte nodig is om jouw consumptieniveau te kunnen handhaven, en om de afvalproductie te kunnen verwerken. (als er dus evenwicht is tussen wat jij gebruikt en om dat weer af te breken)​

Earth Overshoot Day = de datum waarop de mensheid alle natuurlijke grondstoffen heeft gebruikt die de aarde in een jaar kan produceren

voetafdruktest.wwf.nl

Natuurbescherming

Natuurbehoud:

= Maatregelen om natuur te behouden of te handhaven

Bijvoorbeeld nadenken over hoe steden groeien of het opkopen van natuurgebieden

Natuurbeheer:

= Menselijk ingrijpen ten behoeve van optimale leefomstandigheden voor planten en dieren

Bijvoorbeeld: begrazing, akkerbermen en bomen verwijderen

Natuurontwikkeling:

= Natuur beïnvloeden door eerst menselijk ingrepen te doen en daarna de natuur haar gang laten gaan.

Bijvoorbeeld de Marker Wadden

Rode lijst

Soorten die zich voortplanten in Nederland en die zijn verdwenen of dreigen te verdwijnen.

Mate van bescherming op basis van de categorie mogelijk. 

In welke categorie een soort komt is afhankelijk van:

• Populatiegrootte
• Populatietrend

Sophie zegt dat de mens voor grondstoffen afhankelijk is van het milieu.
Annemijn zegt dat het milieu belangrijk is als plaats voor recreatie.
Wie heeft (hebben) gelijk?

1. beiden hebben gelijk
2. Sophie heeft gelijk
3. Annemijn heeft gelijk
4. geen van beiden

Welke soort zal eerder als bedreigd worden aangemerkt in de rode lijst?

1. Een soort waarvan er vele aanwezig zijn, maar die langzaam afneemt
2. Een soort waarvan er vele aanwezig zijn, maar die snel afneemt
3. Een soort waarvan er weinig zijn, maar die langzaam toeneemt
4. Een soort waarvan er weinig aanwezig zijn, maar die snel toeneemt

Zelf werken

Lezen

BS 5 (blz. 152 t/m 155)

Maken

BS 5 opdr. t/m 38

Kun je:

• de voornaamste oorzaken en gevolgen van milieuproblemen beschrijven?
• uitleggen wat onder duurzame ontwikkeling wordt verstaan?
• enkele maatregelen voor natuurbescherming noemen?

Heb je nog vragen?