1.1 Meer dan lezen - strategieën editie 7

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

Lesprogramma

*Uitleg lesboek Nieuw Nederlands, editie 7;

*Uitleg over lees- en woord strategieën;

*Quizvragen via LessonUp;

*Zelfstandig werken.

Deze les ga je...

....de verschillende leesstrategieën ontdekken

LESDOELEN:

* Je kunt lees- en luister-strategieën gebruiken

1.1 Strategieën

Je leert wat lees- en luisterstrategieën zijn.

Meer dan Lezen Cursus 1

Leesstrategieën

Er zijn verschillende manieren om een tekst te lezen. Als je wilt weten of een tekst interessant voor je is, lees je op een heel andere manier dan wanneer je op de website van de bibliotheek opzoekt wat de openingstijden zijn. Welke strategie je kiest hangt af van je leesdoel. 

Luisterstrategieën

Er zijn ook gesproken teksten, zoals een presentatie of een interview. Als je daarnaar luistert, kun je een luisterstrategie gebruiken. Net als bij lezen hangt je strategie af van je doel.

Blz. 10

Leesstrategieën

Strategie                                             Leesdoel                                                   

- Oriënterend lezen                       het onderwerp van de tekst vinden

Je gebruikt:

Titel, eerste paar zinnen(inleiding), tussenkopjes, laatste zinnen, anders gedrukte woorden, illustratie en bronvermelding.

Leesstrategieën

Strategie                                             Leesdoel                                                   

- Precies lezen                                 tekst helemaal begrijpen

Je gebruikt:

Aandachtig hele tekst lezen, zin voor zin. Tekst echt begrijpen. 

Wat is het onderwerp van de hele tekst? Wat wil de tekst duidelijk maken? Welke zinnen zijn moeilijk? Lees die twee keer of lees ze zachtjes voor jezelf. Zoek de betekenis van de woorden die je nog niet kent.

Leesstrategieën

Strategie                                             Leesdoel                                                   

- Globaal lezen                                 vinden welke kanten van het onderwerp                                                                              worden besproken (deelonderwerpen)

Je gebruikt:

De eerste en laatste zinnen van elke alinea. Hierin staat altijd het belangrijkste in een alinea. 

Leesstrategieën

Strategie                                             Leesdoel                                                   

- Zoekend lezen                               informatie opzoeken

Je gebruikt:

inhoudsopgave, trefwoorden

Voorbeeld > woordenboek

Leesstrategieën

Strategie                                             Leesdoel                                                 

-  Zoekend lezen                              informatie opzoeken

- Oriënterend lezen                        indruk krijgen van een tekst

- Globaal lezen                                 belangrijke dingen uit tekst halen

- Precies lezen                                 tekst helemaal begrijpen

Oriënterend lezen

Globaal

lezen

Zoekend 

lezen

Precies

lezen

Je wilt de vertrektijd van de trein weten 

Oriënterend lezen

Globaal

lezen

Zoekend 

lezen

Precies

lezen

Je wilt het onderwerp van de tekst bepalen.

Oriënterend lezen

Globaal

lezen

Zoekend 

lezen

Precies

lezen

Je leest de tekst heel aandachtig van het begin tot het eind.

Oriënterend lezen

Globaal

lezen

Zoekend 

lezen

Precies

lezen

Je leest de eerste en laatste zinnen van elke alinea.

Oriënterend lezen

Globaal

lezen

Zoekend 

lezen

Precies

lezen

Bekijk opvallende tekens (euro-teken, bolletjes etc.)

Oriënterend lezen

Globaal

lezen

Zoekend 

lezen

Precies

lezen

Je wilt de tekst helemaal goed begrijpen.

Oriënterend lezen

Globaal

lezen

Zoekend 

lezen

Precies

lezen

Je wilt de deelonderwerpen bepalen.

Oriënterend lezen

Globaal

lezen

Zoekend 

lezen

Precies

lezen

Je bekijkt de hele tekst en leest de eerste alinea.

Wat doe je als je in een folder de openingstijden van een dierentuin zoekt?

1. De hele tekst precies lezen
2. zoekend lezen
3. oriënterend lezen
4. globaal lezen

Woordraadstrategieën

Eens? Ga staan! Oneens? Blijf zitten!

• Een onbekend woord kun je het best gelijk in een woordenboek opzoeken.
• De betekenis van een onbekend woord kun je ook zonder woordenboek opzoeken.
• Een woordraadstrategie gebruiken kost altijd heel veel tijd.
• Een synoniem zoeken is een woordraadstrategie.

Wat doe jij als je een onbekend woord tegenkomt?

Woordraadstrategie

Een woordraadstrategie is een handige manier om achter de betekenis van een woord te komen:

• synoniem
• omschrijving
• definitie
• voorbeeld
• tegenstelling
• bekend woorddeel
  
• afbeelding

Wat is een synoniem voor nors?

1. Gezellig
2. Chagrijnig
3. Kwaad
4. Vriendelijk

Woordraadstrategie synoniem

Zoek naar een synoniem: een ander woord met dezelfde betekenis.

• Exact - Precies
• vreemde snuiter - rare snijboon - zonderling

Vaak vind je als je even verder leest in de tekst een synoniem voor een moeilijk woord dat je niet weet.

Woordraadstrategie omschrijving:

De schrijver geeft al een omschrijving  van het woord.

• Mijn oma is geholpen aan staar, een aandoening waarbij de lens is vertroebeld.
• Misofonie, mensen die zich ergeren aan bepaalde, op zich onschuldige, geluiden, zoals luid ademen en harde muziek uit oordopjes.

Wat is een synoniem?

1. Een ander woord dat dezelfde betekenis heeft
2. Een woord dat een andere betekenis heeft
3. Een gerecht uit Italië
4. Een woord dat iets aangeeft in de tekst, bijvoorbeeld 'omdat'

Woordraadstrategie definitie:

De schrijver geeft een hele precieze omschrijving:

• Een school is een instelling waarin onderwijs op een bepaald niveau gegeven wordt.
• Een meteoroloog is iemand die beroepsmatig het weer en het klimaat bestudeert.

Woordraadstrategie: een voorbeeld zoeken:

Soms staan er in een tekst voorbeelden om onbekende woorden uit te leggen. Je weet dan meteen wat de schrijver bedoelt.

• Bij een voorbeeld vind je vaak de volgende woorden: bijvoorbeeld, zo is er..., zoals, denk maar aan..., neem
• Ook een dubbele punt kan aangeven dat er voorbeelden volgen: 'zij houden van balsporten: voetbal, volleybal, korfbal.'
  

'Ik heb verschillende biljetten in mijn portemonnee, bijvoorbeeld een van 50 euro.'
Wat denk je dat het woord 'biljet' betekent?

1. bon
2. briefje
3. munt

In een tekst worden soms voorbeelden gebruikt om de betekenis van woorden uit te leggen.

- na woorden als bijvoorbeeld, zo, zoals, denk aan, ...

- na een dubbele punt :

- voor een moeilijk woord of voordat een begrip wordt genoemd     

Ik ben dol op zoetwaren, zoals ijs, gebak en snoep. 

Woordraadstrategie tegenstelling vinden:

• Tegenstellingen zijn woorden die elkaars tegenovergestelde zijn.

• Als je een onbekend woord tegenkomt, kun je soms de betekenis begrijpen doordat er in de tekst een tegenstelling staat.

• Zoek je een tegenstelling? Let dan op de volgende woorden: maar, echter, toch, daarentegen.

Bijvoorbeeld:
Goedkoop - duur
begrijpelijk - onbegrijpelijk

Woordraadstrategie bekend woorddeel:

Soms kun je de betekenis van een onbekend woord begrijpen doordat je al een deel van het woord kent. Zulke woorden noemen je samenstellingen. 

Bijvoorbeeld:

• Lolbroek
• Kletskous
• Internetverslaafde

Voorbeeld

'parkeergarage'

 

Het woord is een samenstelling van 'parkeer' en 'garage'

parkeergarage is dus een garage om in te parkeren...

Wat is een woordraadstrategie?

1. woordenboek opzoeken
2. synoniem zoeken in de tekst
3. teruglezen
4. op google zoeken

Dit is geen woordraadstrategie:

1. synoniem zoeken
2. tegenstelling zoeken
3. alleen vooruit lezen
4. voorbeelden zoeken

Nabespreking

LESDOELEN gehaald?:

* Je kunt lees- en luister-strategieën gebruiken.

* Je kunt woord strategieën gebruiken.

Woorden oefenen

1. Definitie (omschrijving) van het woord

2. Uitbeelden van het woord