Bloed, bloedgroepen en bloeddonatie

• Biologie
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

Slagader

Ader

Naar het hart toe

Van het hart af

Dikke gespierde wand

Niet zo'n gespierde wand

Overal kleppen

Kleppen bij het hart

Bloed stroomt snel

Bloed stroomt langzaam

Vul in: Insecten hebben geen bloed maar ...

1. Blauw bloed
2. Water
3. Hemolymfe
4. Transportvloeistof

Bekijk de afbeelding. In een vis circuleert bloed door ____,
terwijl in een zoogdier het bloed door ____ circuleert.

1. Vier omlopen; twee omlopen
2. Twee omlopen; vier omlopen
3. Twee omlopen; een omloop
4. Een omloop; twee omlopen

Het hart pompt zuurstofrijk bloed in de:

1. Longslagader
2. Longader
3. Aorta
4. Holle ader

welke kant van het hart is meer gespierd?

1. links
2. rechts
3. beide evenveel

Zet de typen bloedvaten op de juist plaats.

Ader

Slagader

Haarvaten

Slagader in de kleine bloedsomloop
Ader in de kleine bloedsomloop
Slagader in de grote bloedsomloop
Ader in de grote bloedsomloop

Geef aan in de tabel of de bloedvaten zuurtstofarm of rijk bloed bevatten

Zuurstofarm

Zuurstofarm

Zuurstofrijk

Zuurstofrijk

In welke bloedvaten is
de bloeddruk het laagst?

1. In haarvaten en aders
2. In aders
3. In haarvaten
4. In slagaders

Wat is de kleine bloedsomloop?

1. hart - alle organen - hart
2. hart - hersenen- hart
3. hart - longen - hart

Wie trekken er bij de hartslag als eerste samen?

1. De boezems
2. De kamers
3. Ze trekken tegelijk samen

Steken bij je hart?

Kan heel veel oorzaken hebben, bijvoorbeeld:

• Hart krijgt te weinig zuurstof (vernauwing kransslagaders; hartklepafwijkingen) = ernstig
• Gespannen spieren (overbelasting) = minder ernstig
• Brandend maagzuur (pijn in slokdarm/verkramping en deze pijn verspreid) = niet echt ernstig, wel vervelend

Bloed

Waar denk je aan bij het woord 'bloed'?

Bloed

• Vloeibaar weefsel
• Zit in je bloedvaten (3 typen vaten)
• Volwassen persoon: 5-6 Liter bloed 

Bloed: functies

Onder andere... 

1. Transport van: 

• voedingsstoffen 
• zuurstof en CO2
•  afvalstoffen 
• hormonen

2. Bescherming/immuniteit

3. Heling (wondgenezing/bloedstolling)

Waar bestaat het uit?

4.000.000.000-5.800.000.000 per mL

Rode bloedcel

Waar bestaat het uit?

1500-4000 per mL

Witte bloedcellen

Waar bestaat het uit?

 150-450 per mL

Bloedplaatje

Waar bestaat het uit?

Samenstelling bloed

Bloedgroepen

Bloedgroepen

• Rode bloedcellen hebben (soms) eiwitten op zich = antigen

Bloedgroepen

• In het bloedplasma zitten antistoffen (ook eiwitten) tegen het antigen dat niet op de rode bloedcel zit
• Antistoffen binden aan antigenen --> klontering

Bloedgroepen mengen: bloedgroepbepaling

Rhesusfactor

Zwangerschap Rh- moeder met Rh+ kind

Welke bloedgroep komt in Nederland het meeste voor?

1. 0+
2. AB-
3. A+
4. B-

Wat gebeurt er wanneer er als je bloed van een verkeerde donor krijgt?

Bloedgroep 0 is de universele donor. Van welke bloedgroep(en) kan deze bloed ontvangen?

1. AB en 0
2. 0
3. B
4. A

Welke antistoffen tegen de bloedgroepen maakt een persoon met bloedgroep AB?

1. Anti A
2. Anti B
3. Anti A en anti B
4. Geen antistoffen

Wat is waar over het bloed?

1. Het bloed vervoert voedingsstoffen.
2. Het bloed vervoert afvalstoffen.
3. Het bloed vervoert zuurstof.
4. A,B en C zijn waar.

Wat is de overeenkomst tussen bloed en een spijker?

Bloeddonatie

• Bloed wordt van iemand afgenomen en aan iemand anders gegeven = transfusie
• Hierbij wordt gelet op de bloedgroepen

Kennen jullie iemand die donor is?

Waarom zou iemand ervoor kiezen om bloed te doneren?

Mogen mensen die roken bloed doneren?

1. Ja
2. Nee

Waar wordt gedoneerd bloed voor gebruikt?

transfusies: mensen met bloedverlies of een bepaalde ziekte (bloedarmoede)

Onderwijs

Onderzoek

Medicatie maken

Bloeddonatie: hoe gaat dat?

• Vragenlijst: risico's voor jou als donor en voor degene die het bloed gaat krijgen
• Keuring door dokter
• Afname: ca. 10 min.
• Gratis koekje en wat drinken
• Rustig aan doen

--> Bloedbank gaat bloed testen

opslag: plasma moet in de vriezer, rode bloedcellen in de koelkast, bloedplaatjes bij RT. als geheel moet het binnen een paar dagen op

Quizje om te kijken wat jullie weten van bloeddonatie

Hoe oud moet je minimaal zijn om bloed te mogen doneren?

1. 14
2. 16
3. 18
4. 21

Kan je te licht zijn om te mogen doneren?

1. Ja
2. Nee

Mag je doneren als je ongesteld bent?

1. Ja
2. Nee

Mannen mogen vaker bloed doneren dan vrouwen.

1. Waar
2. Niet waar

Hoeveel bloed wordt er afgenomen tijdens een donatie?

1. 250 mL
2. 500 mL
3. 750 mL
4. 1 L

Mag je als donor de rest van je leven blijven doneren, als je dat wil?

1. Ja
2. Nee

Kan je besmet raken met ziektes zoals HIV tijdens het doneren van bloed?

1. Ja
2. Nee

The end

hebben jullie nog andere vragen?