De zorgvrager met persoonlijkheidsstoornissen (4.5-4.8)

• De zorgvrager met persoonlijkheidsstoornissen
• Hoger onderwijs

De zorgvrager met persoonlijkheidsstoornissen 

4.5-4.8

Als iemand het beeld heeft van anderen, dat ze kwetsbaar zijn en makkelijk te gebruiken, misbruiken over welke persoonlijkheid spreken we hier dan?

1. afhankelijke persoonlijkheid
2. narcistische persoonlijkheid
3. histrionische afhankelijkheid
4. anti-sociale persoonlijkheid

Als we spreken over iemand met een persoonlijkheid die actief afhankelijk is over welke persoonlijkheid hebben we het dan?

1. afhankelijke persoonlijkheid
2. narcistische persoonlijkheid
3. histrionische afhankelijkheid
4. anti-sociale persoonlijkheid

Zelfbeeld: hulpeloos, incompetent​
Beeld van anderen: steunend, competent​
Denkwijze: ik heb anderen nodig om te overleven​
Handelwijze: hechting, hulp zoeken, overdreven coöperatief​

1. narcistische persoonlijkheid
2. theatrale of histrionische persoonlijkheid
3. Anti-sociale persoonlijkheid
4. afhankelijke persoonlijkheid

Maak per drie een foto waarop de 4 eerste basispersoonlijkheden duidelijk herkenbaar zijn.

De compulsieve persoonlijkheid

Sleutelkenmerken​

• Worden verscheurd door innerlijke conflicten tussen het keren naar zichzelf of naar de ander voor veiligheid en bevestiging​
  
• Proberen hun innerlijke drang naar zelfstandigheid te onderdrukken door overdreven regel-volgend te zijn​

De compulsieve persoonlijkheid

Ontwikkelingsachtergrond ​: Erfelijk niets aanwijsbaar​

Leerervaring:​

• Ouderlijke overcontrole (ouders met een repressief regime)​
  
• Sterk verantwoordelijkheidsgevoel en voelen zich vlug schuldig​
  
• Kind wordt assertiever en biedt weerstand waardoor nog repressiever gaan optreden​
  
• Slagen er niet in om eigen identiteit op te bouwen maar nemen regels en normen van ouders volledig over​

De compulsieve persoonlijkheid

Kenmerken​

• Zelfbeeld: eeuwige twijfelaar​
  
• Beeld van anderen: anderen zijn eisend en straffen​
  
• Denkwijze: ik moet​
  
• Handelwijze: dwangmatig​

De compulsieve persoonlijkheid

Advies voor hulpverleners​

• De patiënt dient zich ‘thuis te voelen’, hulpverlener moet zich als gelijke opstellen​
  
• Groot verantwoordelijkheidsgevoel tonen als hulpverlener​
  
• Op tijd zijn, ordelijk zijn​
  
• Inhoudelijk goed weten waar men mee bezig was in een vorige sessie of gesprek​

Negativistische persoonlijkheid

sleutelkenmerken

• voortdurend passief verzet tegen de eis om sociaal en beroepsmatig goed te functioneren
• grillig gedrag
• lage frustratietolerantie
• jaloers op anderen, snel wrok naar anderen
• ongeduldig en redelijk boos naar autoriteiten

Negativistische persoonlijkheid

Ontwikkelingsachtergrond

Erfelijk: 

snel geprikkelde baby's, koppigheid, kinderen met een onregelmatige ontwikkeling (discripantie tussen intelligentie en emotionele ontwikkeling)

Negativistische persoonlijkheid

leerervaring

• tegenstrijdigheid en onvoorspelbaarheid in de opvoeding door de ouders
• tegenstrijdigheid in wijze van communiceren waardoor kinderen niet weten wat de ouders van hen verlangen
• conflicten tussen ouders waardoor kind telkens probeer één van beide te vriend houdt en hierdoor zichzelf niet kan zijn

Negativistische persoonlijkheid

Kenmerken

Zelfbeeld: passief verzet 

Beeld van anderen: de ander zijn leven loopt vlotter

Denkwijze: geen erkenning geven

Handelwijze: vijandig gedrag 

Negativistische persoonlijkheid

Advies voor hulpverleners​

• Een grote fout die je kunt maken bij dit gedrag, is om toegeeflijk te zijn. Als je eenmaal toegeeft aan passief agressief gedrag, verlies je jouw keuzes. 
• geef je grenzen aan en houd je hieraanµ
• confronteer de persoon met zijn gedrag op het moment zelf
• wees assertief in je communicatie

DE SCHIZOÏDE PERSOONLIJKHEID​

Sleutelkenmerken​

• Emotionele en cognitieve tekorten beletten de persoon om warme hechte relaties aan te gaan​
  
• Onvermogen om zich te verplaatsen in gevoelens van anderen​
  

​

DE SCHIZOÏDE PERSOONLIJKHEID​

Ontwikkelingsachtergrond​

Erfelijke factoren​

• Stoornis autonoom zenuwstelsel: hoge drempel tot activiteit​
  
• Zowel motorisch als emotioneel is er weinig reactiviteit​
  

Leerervaringen​

• Onvoldoende prikkeling vanuit de omgeving doordat deze kinderen weinig respons oproepen bij de omgeving​
  
• Sociale isolatie zorgt ervoor dat het kind weinig leermomenten opdoet​

DE SCHIZOÏDE PERSOONLIJKHEID​

Kenmerken: ​

• Zelfbeeld: éénling, onafhankelijk , gevoelsarm​
  
• Beeld van de andere: opdringerig, lastig​
  
• Denkwijze: geen behoefte aan anderen​
  
• Handelwijze: zich isoleren​

DE SCHIZOÏDE PERSOONLIJKHEID​

Advies voor hulpverleners:​

Dring je niet op , want dan ben je lastig​

De ontwikkelde schema’s zijn heel moeilijk te veranderen​

Probeer de patiënt met zijn ‘eigenaardigheden’ te accepteren​

DE ONTWIJKENDE PERSOONLIJKHEID​

Sleutelkenmerken​

Overgevoelig voor sociale prikkels, zoals gevoelens en stemmingen van anderen​

Terughoudendheid als actieve zelfbescherming om psychische pijn te vermijden​

DE ONTWIJKENDE PERSOONLIJKHEID​

Ontwikkelingsachtergrond​

Erfelijke factoren​

• Dysfunctie van limbisch systeem waardoor lage drempel voor emotionele prikkelbaarheid + hyperreactief​
  
• Vertraagde of onevenwichtige rijping van de hersenen​

DE ONTWIJKENDE PERSOONLIJKHEID​

Leerervaringen​

• Hyperreactiviteit lokt ouderlijke verwerping uit wereld is onvriendelijk​
  
• Weinig zelfvertrouwen door kleinering bij pogingen die kind onderneemt tot zelfstandigheid​
  
• Identificatie met de zwakste ouderfiguur​

DE ONTWIJKENDE PERSOONLIJKHEID​

Kenmerken:​

• Zelfbeeld: gevoel van tekortschieten​
  
• Beeld van anderen: ze vinden me niks​
  
• Denkwijze: ik ben inferieur aan de andere​
  
• Handelwijze: vermijden, vluchten​

DE ONTWIJKENDE PERSOONLIJKHEID​

Advies voor hulpverleners:​

• Leidinggevende houding aannemen​
  
• Laat toe dat de patiënt bepaalde situaties vermijdt, tot de situatie gekend en veilig is​
  
• Gebruik heel veel ik-boodschappen ​

casuïstiek

Lees de casussen van Peter, Michèle, Marlies en Bernard.

Groepjes van 3 - (50 minuten tijd)

Geef die observaties weer die de dimensies van Millon aantonen en link aan de persoonlijkheid waaraan jij denkt.