huid en smetten

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 1

De huid en smetten

De student kan in eigen woorden vertellen;

• Functies van de huid
• Functies van de verschillende huidlagen
• Wat intertrigo (smetten) inhoud
• Welke 3 fases van smetplekken er zijn
• Welke behandeling(en) bij elke fase horen 

hoe dik is de gemiddelde huid?

1. 3 mm
2. 4 mm
3. 5 mm
4. 6 mm

Waarom is het belangrijk om je huid te verzorgen?

1. Voor bescherming van het onderhuidsbindweefsel
2. voor bescherming van de opperhuid tegen indringen van bacteriën
3. het op peil houden van de lichaamstemperatuur
4. voor bescherming van de lederhuid

Bouw van de huid

De huid van buiten naar binnen:

1. Opperhuid (hoorn- en kiemlaag): de hoornlaag slijt steeds af en wordt aangevuld door cellen uit de kiemlaag.
2. Lederhuid: met zweet- en talgklieren, spieren, bloedvaten en zintuigjes. 
3. Onderhuids bindweefsel: met bloedvaten, zenuwen en vet. Vet isoleert tegen kou.

Functies van de huid algemeen

• De huid speelt een rol bij de aanmaak van vitamine D
• je kunt met de huid voelen
• de bloedvaten en zweetklieren in de huid spelen een rol bij de temperatuurregeling van het lichaam
• de onderhuidse vetlaag zorgt dat het lichaam warmte kan vasthouden

Opperhuid

• De hoornlaag ligt aan de oppervlakte en zorgt voor stevigheid en bescherming (bijvoorbeeld tegen uitdroging). 
• De kiemlaag ligt net onder de hoornlaag. Vanuit deze laag groeien nieuwe huidcellen aan die afgestorven cellen van de hoornlaag vervangen. 

lederhuid

• bloedvaten, voor het aanvoeren van voeding en zuurstof
• lymfevaten, voor het afvoeren van afvalstoffen;
  
• zenuwen, die zorgen voor tastgevoel en het voelen van pijn en temperatuur;
  
• talgklieren, die huid en haar vettig houden en beschermen tegen uitdroging.

Onderhuidsbindweefsel

• opslag vet
• isolatie regeling lichaamstemperatuur
• kippenvel:  haartjes gaan   rechtop, de lucht tussen de haartjes geeft isolatie

Welk onderdeel van de huid maakt een stof die huid en haren soepel houdt?

1. kiemlaag
2. zweetklier
3. huidcellen
4. talgklier

Welke laag van de huid maakt nieuwe cellen aan ?

1. kiemlaag
2. hoornlaag
3. lederhuid
4. onderhuids vetweefsel

In het onderhuids vetweefsel wordt vet opgeslagen. Welke functies heeft deze opslag van vetten?

1. reservevoedsel
2. pigment aanmaken
3. warmte-isolatie
4. hoornlaag soepel houden

Henk neemt een tatoeage.
In welke laag van de huid moet die worden gezet om te blijven zitten?

1. hoornlaag
2. kiemlaag
3. lederhuid

Smetten (intertrigo)

Hoe wordt bij jullie op de afdeling smetplekken behandeld?

smetplekken

Smetplekken (of smetten, intertrigo) is letsel door vocht in...

• huidplooien (rood)
• afgeknelde delen (blauw, zoals kous, sling, manchet)

smetplekken

Oorzaken van smetten...

• vocht blijft achter in de plooien waar de luchtcirculatie klein is
  
• huid-op-huidcontact door wrijven of schuiven van de (natte) huid
  
• een ontstoken huid, een bron van bacteriën, of...
• schimmels

smetplekken

Risicofactoren zijn...

• vrouw zijn
• obese zijn
• immobiel zijn
• minder weerstand hebben
• koorts
• zweten, incontinentie
• eerder smetten gehad hebben

smetplekken
voorkomen (preventie)

houd huidplooien droog

• goed deppend drogen

voorkom huid-op-huid contact

• scheurlinnen of gaas in de plooi
• barrière crème gebruiken

dagelijks huidzorg bieden

• let op koorts
• let op nare luchtjes

 smetplekken
behandeling

‘Er zijn drie fases van smetten: rode huid, natte huid en geïnfecteerde huid. 

Het is belangrijk dat je hier als verzorgende alert op bent, en actie onderneemt zodra je dit waarneemt. Raadpleeg hiervoor eerst je eigen instellingsprotocol. Dit protocol volg je, maar globaal gezien valt er over elke fase wel iets te zeggen qua interventies die je kunt inzetten.’

smetplekken
fase 1

Fase 1 (droge smetten)

Betreft een lichtrode intacte huid 

Behandeling; 

• Belangrijk dat je de huid schoon –dus vrij van zweet- en droog houdt. 
• Je kunt eventueel barrière crème of Engels pluksel  tussen de huidplooien doen. Verder zorg je voor de eerder genoemde goed passende kleding en geschikt incomateriaal

smetplekken
fase 2

Fase 2 (glimmende smetten)

• felrode intacte huid
• nat
• jeuk of branderig

Behandeling

Je gebruikt dan nog steeds Engels pluksel of scheurlinnen. Verder kun je zinkolie gebruiken zodat de huid indroogt. Barrière crème heeft geen nut omdat dit niet op de huid blijft

zinkolie - zinkzalf

Het gebruik van zinkzalf en sudocreme wordt afgeraden vanwege de kans op het afsluiten van de huid (Landelijke multidisciplinaire richtlijn

Smetten (intertrigo) preventie en behandeling V&VN 2018)

Bij zinkolie (Zinkoxidesmeersel FNA) is de drager van de zink de olie. Deze olie wordt opgenomen door de huid waardoor er een dun laagje zink op de huid blijft liggen wat een uitdrogende werking heeft. En dat is wat je nodig hebt om smetten tegen te gaan. 

smetplekken
fase 3

Fase 3 (geïnfecteerde huid)

Een geïnfecteerde smetplek is meestal een schimmel, die je herkent als een rode plek met zogenaamde ‘eilandjes voor de kust’: rode puntjes rondom de smetplek. Dit jeukt en is waarschijnlijk ook pijnlijk. Want smetten is oppervlakkig letsel, en vlak onder de oppervlakte van de huid lopen de zenuwbanen. Andere kenmerken van een geïnfecteerde huid zijn roodheid, zwelling, warm aanvoelen en soms onaangename geur.

Behandeling fase 3

Hiervoor moet een arts medicatie voorschrijven, zoals antischimmelpreparaten. 

Je kunt het dan lokaal insmeren met bijvoorbeeld Miconazol. Dit mag je niet zomaar doen, want Miconazol gaat niet samen met antistollingsmedicatie. Vandaar dat dit op voorschrift van een arts gaat.

www.venvn.nl

www.venvn.nl

wat heb je gemist?