WW 11 - Conjuncturele en structurele werkloosheid

• Economie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4,5

Havo 5

Lesdoelen

* de volgende soorten werkloosheid beschrijven: natuurlijke werkloosheid, frictiewerkloosheid, structurele werkloosheid, conjunctuurwerkloosheid.

* berekeningen maken met de formule 

werkgelegenheid = productie / arbeid

Terugblik

Huiswerkcheck.

Nakijken met nakijkboekje.

Huiswerk was:

Basis, plus en compact: 4.2 t/m 4.5 Intensief: 4.1 t/m 4.5

Werkgelegenheid

Productie

Arbeidsproductiviteit

=

Werkloosheid

Conjuncturele

werkloosheid

Natuurlijke werkloosheid

• Kwantitatieve structurele werkloosheid
• Kwalitatieve structurele werkloosheid
• Frictiewerkloosheid
• Seizoenswerkloosheid 

Conjuncturele werkloosheid

• Werkloosheid die ontstaat door onderbesteding.
  
• Laagconjunctuur -> minder bestedingen -> minder productie 
• Door de lage bezettingsgraad zitten mensen thuis, die bij meer vraag (en dus meer productie) wél werk zouden hebben.
• Door een stijging van de bestedingen kan deze vorm van werkloosheid worden bestreden.
  

 

Volgens Keyens zou de overheid in dat geval kunnen overwegen om:

 zélf meer te gaan besteden,

 en/of de belastingen te verlagen, zodat gezinnen meer gaan besteden.

Mogelijke oplossingen conjuncturele werkloosheid

• Door een stijging van de bestedingen kan deze vorm van werkloosheid worden bestreden.
• Volgens Keyens zou de overheid in dat geval kunnen overwegen om: zélf meer te gaan besteden en/of de belastingen te verlagen, zodat gezinnen meer gaan besteden.

Conjuncturele werkloosheid

Een land heeft een productiecapaciteit van €530 mld.

In een periode van laagconjunctuur zijn de bestedingen € 500 mld.

De gemiddelde arbeidsproductiviteit bedraagt € 100.000 per jaar.

De productie € 30 mld. minder is dan maximaal.

Elke € 100.000 onderzetting is 1 extra werkloze.

Er zijn dus in totaal 300.000 mensen conjunctureel werkloos zijn.

Werkloosheid

Conjuncturele

werkloosheid

Natuurlijke werkloosheid

• Kwantitatieve structurele werkloosheid
• Kwalitatieve structurele werkloosheid
• Frictiewerkloosheid
• Seizoenswerkloosheid 

Kwantitatieve structurele werkloosheid

• Er zijn (zélfs bij volledige bezetting / maximale productie) onvoldoende arbeidsplaatsen om iedereen een baan te verschaffen.
  
• Enkele belangrijke oorzaken zijn: vervanging van arbeid door kapitaal (mechanisering / automatisering), verbeterde productiemethoden (hogere arbeidsproductiviteit), verplaatsing van productie naar het buitenland.

Mogelijke oplossingen kwantitatieve structurele werkloosheid

• De overheid moet zorgen voor een goed investeringsklimaat, zodat bedrijven blijven investeren. Dit zorgt voor de lange termijn voor behoud/groei van de productiecapaciteit.
• Op korte termijn moeten maatregelen genomen worden om het beschikbare werk beter te verdelen over de beroepsbevolking. Bijv. VUT; ouderen eerder laten stoppen met werken, stimuleren van deeltijdwerk, ATV; een volle baan terugbrengen in uren (bijvoorbeeld van 40 naar 36 uur per week)

Kwantitatieve structurele werkloosheid

We gaan verder op basis van het vorige voorbeeld.

De productiecapaciteit is nog steeds € 530 mld. en de arbeidsproductiviteit € 100.000.

Nieuw gegeven:

de omvang van de beroepsbevolking is 5,8 mln. personen

Wanneer in dit land de productiecapaciteit volledig benut wordt, is er voor 5,3 mln. personen werk.

Dat wil zeggen dat er bij maximale productie nog steeds 500.000 personen (5,8 mln – 5,3 mln) werkloos zijn.

Dat noemen we de (kwantitatieve) structurele werkloosheid. 

Kwaltitatieve structurele werkloosheid

• Kwaliteit = ‘opleiding’ werkzoekenden
• De werkzoekenden beschikken niet over de juiste kwaliteiten om te kunnen voldoen aan de vacatures die er zijn. Met andere woorden: vraag en aanbod op de arbeidsmarkt sluiten niet goed op elkaar aan.

Mogelijke oplossingen kwaltitatieve structurele werkloosheid

• De werkzoekenden stimuleren tot om-/her-/bijscholing om zo wél geschikt te worden voor de vacatures
• Mensen stimuleren om een baan te accepteren in een andere regio (bijvoorbeeld door verhuiskosten aftrekbaar te maken van de belasting)

Frictiewerkloosheid

• Werkloosheid die ontstaat bij het zoeken of het wisselen van een baan (maximaal 8 maanden werkloos).
• Oorzaak zijn lange sollicitatieprocedures en moeizame informatievoorziening.

Mogelijke oplossingen frictiewerkloosheid

• betere/snellere informatievoorziening, zodat werkzoekenden sneller en beter zien waar banen zijn (en werkgevers beter zien waar zij nog personeel kunnen werven).
  
• ontslagrecht versoepelen (het mogelijk maken mensen eenvoudiger te ontslaan), zodat bedrijven hun sollicitatieprocedure inkorten (het bedrijf zit niet direct vast aan de werknemer, maar kan hem/haar uit proberen)

Seizoenswerkloosheid

• Werkloosheid van tijdelijke aard, veroorzaakt doordat er tijdens bepaalde seizoenen (in Nederland meestal in de winter) in een sector geen/minder werk is.
• Bijvoorbeeld:

in de winter is er minder werk in de toerisme-industrie

in de winter zijn de meeste pretparken gesloten

in de winter liggen bouwwerkzaamheden vaak stil

Mogelijke oplossingen seizoenswerkloosheid

• Er zijn niet veel maatregelen die de overheid hiertegen kan nemen.
• Er is wel een voorbeeld:

In de winter betalen werkgevers van schildersbedrijven minder sociale premies. Hierdoor kunnen schildersbedrijven in de winter goedkoper werken.

De extra vraag die hierdoor in de winter ontstaat betekent dat sommige schilders niet meer werkloos zijn in de winter.

Begeleid oefenen

• 5 interactieve vragen om te testen of je goed hebt opgelet.
• Om wat voor soort werkloosheid gaat het hier?

Het minimumloon wordt verhoogd. Werkgevers vrezen hoge werkloosheid.

1. Frictiewerkloosheid
2. Conjuncturele werkloosheid
3. Structurele werkloosheid

Vakbonden matigen de lonen. Zo gaan zij in op het verzoek van de politiek om alles te doen om meer mensen aan het werk te krijgen.

1. Frictiewerkloosheid
2. Conjuncturele werkloosheid
3. Structurele werkloosheid

C

Vakbonden matigen de lonen. Zo gaan zij in op het verzoek van de politiek om alles te doen om meer mensen aan het werk te krijgen.

1. Frictiewerkloosheid
2. Conjuncturele werkloosheid
3. Structurele werkloosheid

C

Het consumentenvertrouwen daalt. Dalende bestedingen van consumenten jagen de werkloosheid op.

1. Frictiewerkloosheid
2. Conjuncturele werkloosheid
3. Structurele werkloosheid

B

Piet is net afgestudeerd, solliciteert en verwacht over twee maanden aan de slag te gaan.

1. Frictiewerkloosheid
2. Conjuncturele werkloosheid
3. Structurele werkloosheid

A

Gunstige voorspellingen van het CPB zorgen voor meer investeringen. Bouwbedrijven vechten om werknemers.

1. Frictiewerkloosheid
2. Conjuncturele werkloosheid
3. Structurele werkloosheid

B

Zelfstandig werken

Huiswerk:

Basis & intensief: maken 4.6 t/m 4.11

Plus & compact: maken 4.6 t/m 4.10

Evaluatie

* de volgende soorten werkloosheid beschrijven: natuurlijke werkloosheid, frictiewerkloosheid, structurele werkloosheid, conjunctuurwerkloosheid.

* berekeningen maken met de formule

werkgelegenheid = productie / arbeid