MAW H4 Seneca H8: 8.4

• Maatschappijwetenschappen
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Wat gaan we doen? H8; 8.4

Instituties van democratische rechtsstaat:

    1 democratie 

    2 rechtsstaat

Democratisering

Soorten rechten bij democratisering: 

     1 klassieke grondrechten

     2 politieke rechten

     3 sociale rechten

Politieke participatie

Gedachte-experiment John Rawls

Stel je voor dat je niet weet hoe, wie of wat je bent in een samenleving. Of je rijk of arm bent, jong of oud, denker of doener, gehandicapt of niet, wel of geen migratieachtergrond hebt. Dat zijn allemaal zaken die je niet weet, zodat je niet kunt redeneren vanuit je eigenbelang. Vanuit die positie, vanuit een “sluier van onwetendheid”, ga je nadenken over de vraag hoe je de samenleving zou inrichten. 

Op deze manier kom je vanzelf tot een rechtvaardige samenleving.
Eens of oneens?

Stel je voor dat je niet weet hoe, wie of wat je bent in een samenleving. Of je rijk of arm bent, jong of oud, denker of doener, gehandicapt of niet, wel of geen migratieachtergrond hebt. Dat zijn allemaal zaken die je niet weet, zodat je niet kunt redeneren vanuit je eigenbelang. Vanuit die positie, vanuit een “sluier van onwetendheid”, ga je nadenken over de vraag hoe je de samenleving zou inrichten. 

Welke van de volgende principes kies jij vanuit je "sluier van onwetendheid" om om te gaan met sociale en economische ongelijkheid?

1. Ik ga ervoor zorgen dat de algehele welvaart stijgt
2. Ik ga ervoor zorgen dat de welvaart van de armste mensen stijgt
3. Ik ga ervoor zorgen dat in de maatschappij gewaardeerde waarden extra beloond worden

Is een democratie altijd een rechtvaardige samenleving?

ja, altijd

nee, nooit

kan wel, hoeft niet

De democratische rechtsstaat

Heeft twee politieke instituties:

Democratie

Rechtstaat

Democratie

De politieke macht berust bij het volk. Het volk beslist zelf over wat goed is voor zichzelf (volkssoevereiniteit). 

Het is een regeringsvorm waarbij de macht van de regeerders uiteindelijk afkomstig is van de burgers, die via algemene verkiezingen bepalen welke partijen macht mogen krijgen.

Rechtsstaat

Mensen worden gelijk behandeld door de overheid en hebben rechten en vrijheden.

Welke politieke institutie?

Vrouwen zijn net zo vrij om te zeggen wat ze willen als mannen.

1. Democratie
2. Rechtsstaat

De burgers zijn vrij om bestuurders te kiezen die zij willen.

1. Democratie
2. Rechtsstaat

De overheid kan niet zo maar doen wat ze wil, maar is ook gebonden aan de grondwet.

1. Democratie
2. Rechtsstaat

Democratisering

Het proces van verandering van de machts- en gezagsverhoudingen door een grotere inspraak en medezeggenschap van degenen met minder macht. 

Soorten rechten bij democratisering

1 Klassieke grondrechten

rechten die burgers beschermen ten opzichte van de overheid.

(bijv. vrijheid van meningsuiting, recht op privacy)

2 Politieke rechten

rechten van burgers om mee te beslissen.

(bijv. kiesrecht, recht op eerlijke en vrije verkiezingen)

3 Sociale rechten

rechten van burgers voor meer welvaart en welzijn.

(bijv. recht op onderwijs, recht op werk)

Welk soort rechten?

Burgers die arbeidsongeschikt zijn krijgen een uitkering van de staat.

1. Klassieke grondrechten
2. Politieke rechten
3. Sociale rechten

Welk soort rechten?

Door het stemrecht wordt de mening van inwoners vertegenwoordigd.

1. Klassieke grondrechten
2. Politieke rechten
3. Sociale rechten

Welk soort rechten?

Vanaf 67 jaar hebben mensen recht op een AOW-uitkering.

1. Klassieke grondrechten
2. Politieke rechten
3. Sociale rechten

Welk soort rechten?

De overheid mag niet zomaar zonder reden het privé-eigendom van iemand afpakken.

1. Klassieke grondrechten
2. Politieke rechten
3. Sociale rechten

Politieke participatie

 Deelnemen aan politiek en politieke besluitvormingsprocessen