8.4 maw h4

• Maatschappijwetenschappen
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

8.4 De democratische rechtsstaat en democratisering 

• Je kunt omschrijven wat het kernconcept democratisering betekent en het toepassen in een vreemde context.
• Je kent de drie soorten grondrechten.

Gedachte-experiment

Stel je voor dat in een volksstemming niemand weet hoe, wie of wat iemand is in een samenleving. Je hebt dus geen idee van je positie binnen de maatschappij. 

Vanuit die positie, vanuit een “sluier van onwetendheid”, ga je nadenken over de vraag hoe je de samenleving zou inrichten. 

Welke van de volgende principes kies jij vanuit je "sluier van onwetendheid" om om te gaan met sociale en economische ongelijkheid?

1. Ik ga ervoor zorgen dat de algehele welvaart stijgt
2. Ik ga ervoor zorgen dat de welvaart van de armste mensen stijgt
3. ik ga ervoor zorgen dat mensen beloond worden op hun talenten

Democratie en rechtsstaat = politieke instituties 

Vrijheid (bescherming tegen de overheid)

+ 

Gelijkheid (one man one vote)

Democratie & rechtsstaat 

De politieke macht berust bij het volk. Het volk beslist zelf over wat goed is voor zichzelf (volkssoevereiniteit). 

Macht is uiteindelijk afkomstig van burgers (stemmen).

Rechtsstaat: mensen worden gelijk behandeld en hebben vrijheden ten opzichte van de overheid.

Democratisering 

Proces van verandering van de machts-en gezagsverhoudingen door grotere inspraak en medezeggenschap van degene met minder macht 

• Klassieke grondrechten
• Sociale grondrechten 
• Politieke grondrechten 

Soorten rechten bij democratisering

1 Klassieke grondrechten

Rechten die burgers beschermen ten opzichte van de overheid.

(bijv. vrijheid van meningsuiting, recht op privacy)

2 Politieke rechten

Rechten van burgers om mee te beslissen.

(bijv. kiesrecht, recht op eerlijke en vrije verkiezingen)

3 Sociale rechten

Rechten van burgers voor meer welvaart en welzijn.

(bijv. recht op onderwijs, recht op werk)

Examenvraag bij democratisering 

Burgers die arbeidsongeschikt zijn krijgen een uitkering van de staat.

1. Klassieke grondrechten
2. Politieke rechten
3. Sociale grondrechten

Door het stemrecht wordt de mening van inwoners vertegenwoordigd.

1. Klassieke grondrechten
2. Politieke rechten
3. Sociale grondrechten

De overheid mag niet zomaar zonder reden het privé-eigendom van iemand afpakken.

1. Klassieke grondrechten
2. Politieke rechten
3. Sociale grondrechten

De Nederlandse overheid heeft geen invloed op wat er wel en niet in de krant komt.

1. Klassieke grondrechten
2. Politieke rechten
3. Sociale grondrechten

Aan de slag 

1. 8.3 maak opdrachten 9 en 10
2. 8.4 maak opdrachten 14 en 16
3. Lees daarna alvast paragraaf 9.1 en 9.2