LE 18 les 7 en 8

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 2

LE 18 les 7 en 8

Endocriene tumoren

Longkanker

Planning

Lesdoelen
Herhalen
Theorie
Opdracht
Evaluatie
Huiswerk

Leerdoelen

Aan het einde van de les kunnen jullie vertellen hoe longcarcinomen worden opgedeeld

aan het einde van de les kun je verklaren waarom pancreaskopcarcinoom zo'n slechte prognose heeft

Inhoud

Pancreaskopkanker
syndroom van Cushing

Longtumoren

Voorbeeld van een endocrien orgaan is:

1. hepar
2. prostaat
3. pancreas
4. uterus

Hypofyse
schildklier
bijschildklieren
thymus
alvleesklier
bijnieren
paraganglia
eierstokken
testikels

Hormoonproducerende organen

Voorbeeld van een exocrien orgaan

1. vesica urinaria
2. borstklieren
3. tong
4. hypothalamus

pancreas

speekselklieren

zweetklieren

talgklieren

borstklieren

lever
maag en darmwandkliertjes
geurklieren
prostaat

Endocrien en exocrien

Endocriene klieren zijn alle klieren van het hormoonstelsel. Exocriene klieren hebben wel een afvoerbuis en geven hun product af aan een holte in het lichaam

Alvleesklierkanker

Zeer ernstige ziekte, slechte afloop, laat ontdekt
Zonder behandeling vaak maar 6 maanden tot overlijden

Pancreaskopcarcinoom
Ongeremde celdeling in de alvleesklierbuisjes

Pancreaskopkanker

Uitzaaiingen naar buikvlies, lever en longen

Risicofactoren zijn:
pancreatitis, roken, erfelijk

Klachten:
zeurende pijn in de bovenbuik, verstoord ontlastingpatroon, ontkleurde vette ontlasting, verminderde eetlust, gewichtverlies. Kan ook geelzucht geven

icterus wanneer de tumor de galgang dichtdrukt

Welke onderzoeken vinden plaats naar pancreaskopcarcinoom

bloedonderzoek: amylase, lipase, CRP
Lichamelijk onderzoek
longfunctieonderzoek

ERCP: afvloedmogelijkheid van alvleeskliersappen, kan ook galsteen mee verwijderd worden als die in de alvleesklierbuis zit
Echo: inwendig als uitwendig
CT scan
Weefselpunctie en PA

Leg uit waarom er relatief veel tumoren uitzaaien naar de lever

De lever is een orgaan waar heel veel bloedvaten doorheen lopen. Uitzaaiingen van andere vormen van kanker komen daarom regelmatig in de lever voor. De lever filtert het bloed van het hele darmstelsel. Daardoor zijn tumoren in de darm een veroorzaker van leveruitzaaiingen. Andere voorbeelden zijn maagkanker, borstkanker, alvleesklierkanker, melanoom of longkanker

Er is dus een tumor ( meestal goedaardig die teveel cortisol produceerd) 

De ziekte van Cushing is een aandoening waarbij een gezwel op de hypofyse te veel bijnierschorsstimulerend hormoon (ACTH) produceert. Dit gezwel is meestal goedaardig. Door het teveel aan ACTH maakt de bijnier te veel cortisol aan

Longcarcinoom

Longkanker, longcarcinoom of bronchuscarcinoom is een maligne tumor die uitgaat van het longweefsel. Te onderscheiden zijn een niet-kleincellige en een kleincellige vorm

Ontstaan? 

ROKEN
vervuilde lucht, fijnstof, asbest
blootstelling radioactieve stoffen

Metastasen van prostaatkanker, borstkanker

ontstaan

Leefstijl:

Roken (bij 80-90% oorzakelijke factor!)

Omgevingsfactoren:

Beroepsmatige blootstelling (5-10%) aan:

Asbest, arseen, nikkel, cadmium, chroom

Luchtvervuiling (1%)

Binnenmilieu:

Passief roken, radongas (radioactief gas dat vrijkomt uit de bodem, beton, baksteen en natuursteen)

Genetische factoren:

Genmutaties:

Verhoogde kans op het ontstaan van longkanker

Verhoogde gevoeligheid voor tabaksrook

Erfelijke eigenschappen:

Verhoogde gevoeligheid voor verslaving

Symptomen

Herhaalde of hardnekkige pneumonie

Dyspnoe

Hemoptoë (bloed ophoesten), Droge hoest (met of zonder slijm)

Weinig eetlust en/of gewichtsverlies

Pijn op de borst/schouderpijn

Heesheid of stemverlies

Malaise

Verstopping vena cava superior (bovenste holle ader)

Diagnostiek

primaire tumor:
X-thorax, CT thorax, biopten

Voor onderzoek van de primair tumor is een biopsie nodig: welk soort kankercellen zijn onder de microscoop te zien?

2 soorten

Twee soorten bronchuscarcinoom (>90%):

SCLC(Small Cell Lung Carcinoma) = kleincellig long carcinoom

ongedifferentieerd

NSCLC (Non Small Cell Lung Carcinoma) = niet-kleincellig long carcinoom

Adenocarcinoom (van cellen uitgaande van het longweefsel)

Plaveiselcel carcinoom (van bedekkende cellen uitgaande van de luchtwegen)

Grootcellig ongedifferentieerd carcinoom  (ook uitgaande van het longweefsel maar grotere cellen en zonder bekende structuren)

Niet kleincellige longcarcinoom (NSCLC of non-small cell lung cancer) 

80%
- adenocarcinoom
- plaveiselcarcinoom
- grootcellig ongedifferentieerd carcinoom

20% heeft kleincellig longcarcinoom

Behandeling

Operatie
bestraling
chemotherapie
immuuntherapie
doelgerichte therapie

Slechte prognose

Bij diagnose al vaak uitzaaiing naar lymfeklieren aanwezig

Ook uitzaaiing mogelijk naar de bloedbaan (mn kleincellig longcarcinoom)

Minder dan een kwart is operabel. Bij ongeveer de helft van de patiënten komt de ziekte terug.

Prognose is slecht: bijna 85% overlijdt binnen 5 jaar

Prognose iets verbeterd laatste jaren:

relatieve-5-jaarsoverleving 1989-2005 12%

2006-2010 16%

Dus

Longkanker heeft een slechte prognose in verband met de dikwijls late ontdekking van de tumor en het hoge risico dat een verwijderde tumor terugkomt. Vaak is bij ontdekking een operatieve behandeling al niet meer mogelijk vanwege uitzaaiingen