§4.3 Karel V

3.4 Keizerlijke Karel
Opschudding in de Nederlanden
1 / 18
volgende
Slide 1: Tekstslide
GeschiedenisMiddelbare schoolvwoLeerjaar 2

In deze les zitten 18 slides, met tekstslides.

time-iconLesduur is: 70 min

Onderdelen in deze les

3.4 Keizerlijke Karel
Opschudding in de Nederlanden

Slide 1 - Tekstslide

Slide 2 - Tekstslide

...drie verschillende Collaterale Raden noemen

...verschillen en overeenkomsten noemen tussen
lutheralen en calvinisten

...de rol van de inquisitie bij de vervolging
van de protestanten uitleggen
AAN HET EINDE VAN DE LES KAN JE...

Slide 3 - Tekstslide

Terugkijken

Klassikale uitleg

Zelfstandig werken

Afsluiten
DOEN

Slide 4 - Tekstslide

1400
1648
1384: Filips de Stoute
1600
1500
1506: Karel V
1555: Filips II
1584: moord Willem v. Oranje
1648: Verdrag van Münster
1384

Slide 5 - Tekstslide

1400
1648
1600
1500
1555: Filips II
1584: moord Willem v. Oranje
1648: Verdrag van Münster
1384
1384: Filips de Stoute
1506: Karel V

Slide 6 - Tekstslide

1505
1384
Middeleeuwen:
Gewesten
  • eigen bestuur
  • eigen wetten
  • eigen regels
  • eigen munten 
  • privileges
  • particularisme
Het streven van een gewest naar zelfstandigheid

Slide 7 - Tekstslide

1505
1384
14e eeuw:
Onder controle van de Hertog van Bourgondië.

Hertogen breidden gebied uit door:
  • erfenissen
  • huwelijkspolitiek
  • aankoop van grondgebied
  • veroveringen

1384: Filips de Stoute hertog van Bourgondië.
Begin Bourgonidsche tijd.
Bourgondië, in het midden van Frankrijk, was oorspronkelijk een leengebied van de Franse koning.
Het regelen van een huwelijk om zo familiebezit en macht uit te kunnen breiden
Periode waarin de Nederlandse gewesten onder leiding staan van de Bourgondische hertogen
Filips de Stoute

Slide 8 - Tekstslide

1505
1419
Filips de Goede
Probeert meer invloed op de gewesten te krijgen
  • stadhouders als plaatsvervanger van de hertog
  • elk gewest een eigen bestuur: Statenvergadering
  • vergadering van de Staten-Generaal
    - overleg beleid binnen gezamenlijke gewesten
    - bede van de landsheer
  • Brussel hoofdstad, bestuurstaal Frans 
  • centralisatie
Plaatsvervanger van de heer binnen een gewest
Vergadering van het bestuur van een gewest
Tussen 1464 en 1796 de benaming voor de gezamenlijke vergadering van de verschillende Statenvergaderingen van de verschillende gewesten.
Een officieel verzoek om geld of om belasting te mogen heffen
1384
Het streven van vorsten naar één centraal bestuur met overal dezelfde wetten en regels.
Filips de Goede

Slide 9 - Tekstslide

1505
1477
Reactie gewesten:
  • bang vrijheid en privileges te verliezen
  • 1477: rellen en opstanden
  • gewesten stellen eisen aan nieuwe hertogin:
    - meer vrijheid
    - meer invloed
    - in ruil voor trouw aan de hertogin
  • Maria gaat akkoord: groot privilege 

Maria trouwt daarna met Maximiliaan I van Oostenrijk, zelfstandigheid gewesten wordt weer deels teruggenomen.
1482: dood Maria van Bourgondië. Gewesten krijgen een nieuwe naam: Habsburgse Nederlanden
Benaming voor de Nederlandse gewesten in de Habsburgse tijd
1384
Maria van Bourgondië
- Hertogin mag zonder toestemming van de Staten niet trouwen, oorlog verklaren of belasting heffen
- Alleen bewoners van gewesten mogen ambt in gewest bekleden
- Staten mogen vergaderen waar en wanneer ze willen
- In Nederlandse gewesten is bestuurstaal Nederlands

Slide 10 - Tekstslide

1400
1648
1600
1500
1584: moord Willem v. Oranje
1648: Verdrag van Münster
1384
1384: Filips de Stoute
1505: Karel V
1555: Filips II

Slide 11 - Tekstslide

1555
1500
  • 1506: Karel V wordt heer der Habsburgse Nederlanden
  • Margaretha van Oostenrijk wordt landvoogdes

Doel Karel: gewesten centraliseren
Drie Collaterale Raden 
  • De Geheime Raad - advies binnenlandse wetgeving
  • De Raad van State - advies buitenlandse zaken en oorlog 
  • Raad van Financiën - advies financiën Habsburgse gewesten 

Plaatsvervang(st)er van de landsheer in alle gewesten
1506
Centrale adviesraden, ingesteld door Karel V, ter bevordering van de centralisatie van de Nederlanden

Slide 12 - Tekstslide

1555
1500
Reformatie in Nederland:
  • volgelingen van Luther (lutheranen)
  • volgelingen van Johannes Calvijn (calvinisten)
    - kerk moet geleid worden door de gelovigen

Aanwezigheid van deze grote groep protestanten zorgt voor onrust bij de katholieken.  

Volgelingen van Maarten Luther
1506
Volgelingen van Johannes Calvijn

Slide 13 - Tekstslide

1555
1500
Overeenkomsten Luther en Calvijn:
  • Alleen je geloof kan zorgen dat je in de hemel komt, niet wat je doet of hoeveel geld je betaalt
  • Geestelijken stonden niet dichter bij God dan gewone mensen
  • In de kerk moet weinig afleiding zijn, dus geen heiligenbeelden, wierrook 
  • Geestelijken moeten kunnen trouwen en kinderen krijgen

1506

Slide 14 - Tekstslide

1555
1500
Verschillen tussen Luther en Calvijn:
1506
LUTHER
  • Tijdens leven wordt bepaald of je naar de hemel mag
  • In de kerken mogen wel kaarsen en orgelmuziek
  • Vorsten zijn de baas in hun gebiefd, mogen dus wat over de kerk zeggen. Als koning slecht is, grijpt God wel in
CALVIJN
  • Bij je geboorte staat vast of je naar de hemel mag
  • Kerken zo leeg mogelijk. Somber, stil.
  • Vorsten hebben niks over het geloof te zeggen. Als de koning slecht is, mag je in opstand komen.

Slide 15 - Tekstslide

1555
1500
Reactie Karel V op de protestanten:
  • 1550: Het bloedplakkaat 
    - Protestanten vervolgd door de inquisitie
    - Werden als ketters veroordeeld
    - Levend verbrand in het openbaar 
Een op een vel papier gedrukte wet, vooral tegen ketters
1550
Rechtbank van de katholieke kerk voor het opsporen en bestrijden van ketterij

Slide 16 - Tekstslide

1555
1500
Reactie Karel V op de protestanten:
  • 1550: Het bloedplakkaat 
    - Protestanten vervolgd door de inquisitie
    - Werden als ketters veroordeeld
    - Levend verbrand in het openbaar 
  • 1555: Godsdienstvrede van Augsburg
  • 1555: Troonsafstand Karel V
Een op een vel papier gedrukte wet, vooral tegen ketters
Rechtbank van de katholieke kerk voor het opsporen en bestrijden van ketterij

Slide 17 - Tekstslide

AAN DE SLAG!
Wat?
Maken §4.3
Opdracht 1, 2, 3, 5, 6

Hoe?
In je digitale methode

Hulp?
Je werkt in stilte
Vinger in de lucht bij vragen

Klaar?
Maken opdracht 8
timer
1:00

Slide 18 - Tekstslide