Bs 6: Onderzoek naar evolutie

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Thema 4 Evolutie  

Benodigheden

- Boek & Binas

- Schrift

- Pen, potlood, etc

- Rekenmachine

Cijfer

- NEE

Lessonup

- Ja

Tassen in

de tassenkast

Telefoons en tassen

in de kluis  

4 vwo

today''s program 

bs 5: terugblik 

bs 6: 

4.6.1 Je kunt verschillen en overeenkomsten herkennen tussen organen en orgaanstelsel van de mens en van verschillende diersoorten

4.6.2 Je kunt enekele onderzoeksmethoden naar verwantschap uitleggen

4.6.3 Je kunt een stamboom en een cladogram aflezen en construeren. 

Biologische begrippen

radioactieve isotoop, homologie, verwantschap, analogie, divergentie, convergentie, afstamming, DNA-analyse, monofyletisch, clade, cladogram, cladistiek

Wat zijn de stappen van de neodarwinistische evolutietheorie?

welke uitspraak is juist volgens de neodarwinistische evolutietheorie

1. individuen passen zich aan aan hun omgeving
2. individuen zijn altijd aangepast aan hun omgeving

Vergelijkende anatomie 

HOMOLOOG: zelfde grondvorm, verschillende functie

--> divergente evolutie

rudimentaire organen: functieverlies-->orgaanverlies 

ANALOOG: andere grondvorm, vergelijkbare functie --> convergente evolutie

--> bewijs voor (g)een gemeenschappelijke voorouder - is de groep MONOFYLETISCH? 

monofyletisch = afkomstig van een gemeenschappelijke voorouder 

to do ... 

bespreken opdr. 85 en 86

DNA-analyse 

sequentie analyse --> welke en hoeveel verschillen --> zegt iets over verwantschap 

stelregel:

Hoe meer de DNA-sequenties overeenkomen, des te groter de verwantschap 

is de groep MONOFYLETISCH? 

Cladistiek 

monofyletisch = afkomstig van een gemeenschappelijke voorouder 

CLADE= een groepsoorten die bestaat uit een voorouder en alle alle nakomelingen ervan 

CLADOGRAM = schematische weergave van de verwantschap tussen soorten van een clade 

stamboom:

🔹 Weergave van familiebanden binnen een soort

🔹 Lijnen verbinden ouders met hun kinderen

🔹 Toont generaties en erfelijkheid

cladogram:

 

🔹 Weergave van evolutionaire verwantschap tussen soorten

🔹 Takpunten tonen een gemeenschappelijke voorouder

🔹 Geen directe afstammingslijn, maar een gedeelde evolutiegeschiedenis

cladogram 

Overeenkomsten tussen een cladogram en een fylogenetische stamboom:

✅ Beide tonen evolutionaire verwantschap tussen organismen.

✅ Beide gebruiken takken (clades) om aan te geven welke soorten een gemeenschappelijke voorouder hebben.

✅ Beide worden gebruikt in de evolutionaire biologie om afstamming en verwantschap te bestuderen.

cladogram 

Verschillen tussen een cladogram en een fylogenetische stamboom:

Voorbeeld:

 • Een cladogram laat zien dat vogels en dinosauriërs een gemeenschappelijke voorouder hebben, maar niet hoe lang geleden ze zijn afgesplitst.

 • Een fylogenetische stamboom zou laten zien wanneer deze afsplitsing plaatsvond op basis van fossiele en genetische data.

Waarom maakte de presentator van de doorgetrokken lijn en onderbroken lijn naar de dinosauriërs?

Je ziet een verticale streep die
de tijd aangeeft. Wat is de richting
van verleden naar heden?

1. van beneden naar boven
2. van boven naar beneden

Met wie is de kikker meer verwant,
vis of mens? Leg je antwoord uit.

opdrachten maken

opdrachten 87 t/m 89 en verder doorgaan met inzichtvragen 

huiswerk

leer bs 6

maak inzichtvragen 90 t/m 94