01. Thema 3.1 - Bloed (1)

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo
• Leerjaar 1

Thema 3: De Bloedsomloop

Basisstof 1: Bloed

Maken Thema 1:

Vandaag

Instructie § 3.1

 Huiswerk opgeven

Aan de slag § 3.1

Doelen checken

Instructie § 3.1

 Huiswerk opgeven

Aan de slag § 3.1

Doelen checken

BK

KGT

20 min

2 min

18 min

5 min

Vandaag

Instructie Thema 3 bs 1

Huiswerk

Doel: Bloed

3.1.1 Je kunt de bestanddelen van bloed noemen met hun kenmerken en functies.

Bloed

bestaat uit verschillende onderdelen met verschillende functies

Bloed:

Zichtbaar onder de microscoop

Bloed:

Hoeveel heb jij in je lichaam?

Je hebt ongeveer 80 ml bloed per kilogram lichaamsgewicht

Opgeloste stoffen

zouten

                      zuurstof

voedingsstoffen

afvalstoffen 

een heel klein beetje

bijvoorbeeld: koolstofdioxide

bijvoorbeeld:   

     - vitamine

     - mineralen

      - verteringsproducten 

         (glucose) 

Rode bloedcellen

Rode bloedcellen hebben geen kern zoals andere lichaamscellen.

De belangrijkste taak: Zuurstof vervoeren. 

De stof hemoglobine

- geeft de rode bloedcel de rode kleur. 

- zorgt ervoor dat rode bloedcellen makkelijk zuurstof

  kunnen opnemen uit de longen. 

Rode bloedcellen geven het zuurstof af aan bijvoorbeeld je organen. Elke cel ontvangt zuurstof. 

In elke lichaamscel vindt verbranding plaats waarvoor naast glucose, zuurstof nodig is.

In een druppeltje bloed komen gemiddeld  5 miljoen rode bloedcellen voor.

rond met een opstaande rand

Door de vorm is het oppervlak van de rode bloedcel groot. Hierdoor kan hij veel zuurstof opnemen

Rode bloedcellen:

Hoe komen deze aan hun kleur?

Waarom is het handig dat ze deze vorm hebben?

nr 4

nr 8

rode bloedcellen

bloedplasma

vaste bestanddelen

water

Bloedarmoede

Bloedarmoede (Anemie):

- Er zit te weinig hemoglobine in het bloed

Oorzaak bloedarmoede: 

Voor de opbouw van hemoglobine is ijzer nodig. 

Als je een tekort hebt aan ijzer of een aantal andere stoffen, kun je geen hemoglobine aanmaken. 

Symptomen van bloedarmoede zijn onder andere zwakte en vermoeidheid. 

Bij ernstige bloedarmoede kun je kortademig worden bij de geringste inspanning. Je huid en lippen worden bleek. De vermoeidheid kan gepaard gaan met hoofdpijn, duizeligheid en mogelijk flauwvallen. 

Witte bloedcellen

(leukocyten)

Witte bloedcellen hebben een celkern. 

Ze hebben geen vaste vorm.

Bloedvaten vertakken zich tot hele dunnen bloedvaten, de haarvaten. Een haarvat is maar 1 cel dik. 

Door hun vorm kunnen de witte bloedcellen gemakkelijk door piepkleine openingen in de wand van de haarvaten.

Als je een wondje hebt en er komen bacteriën of andere lichaamsvreemde ziekteverwekkers in je lichaam, dan komen de witte bloedcellen in actie.

Er zijn verschillende soorten witte bloedcellen. 

Deze hebben een verschillend taak.

Insluiten

Als een bacterie of een andere ziekteverwekker je lichaam binnenkomt kan de witte bloedcel deze 'insluiten'.

De witte bloedcel verlaat het bloed. 

Na het insluiten gaan de 'indringers' en de witte bloedcel dood. Er ontstaat dan etter of pus, dat zie je bijv. bij een wondje ontstaan.

In mm3 bloed zitten ongeveer 

                                    7000 witte bloedcellen

'Extra'

Als rode bloedcellen na 120 dagen uit elkaar vallen, worden ze ook op deze manier door de witte bloedcellen opgeruimd.

Wat is de belangrijkste taak van de witte bloedcellen?

1. Zuurstof vervoeren
2. Ziekteverwekkers doden
3. Bloed laten stollen
4. Zuurstof en koolstofdioxide vervoeren

Bloedplaatjes

zijn delen van cellen

Bloedplaatjes zijn eigenlijk geen cellen. 

Het zijn uit elkaar gevallen cellen. 

Ze hebben dan ook geen kern. 

Bloedplaatjes zorgen voor de stolling van bloed bij bijvoorbeeld wondjes. 

In bloedplaatjes zit een stof die zorgt voor stolling van bloed buiten een bloedvat. 

Soms stolt bloed binnen een bloedvat. Dan ontstaat er een prop. Je noemt dit trombose.

Extra

Rode bloedcellen vallen na 120 dagen uit elkaar.

Een deel daarvan 'wordt bloedplaatje'.

Etter of pus bestaat uit..
(kies het beste antwoord)

1. dode ziekteverwekkers
2. dode witte bloedcellen
3. dode ziekteverwekkers en dode witte bloedcellen
4. rode bloedcellen

Maken Thema 1:

Huiswerk 12 december

Maken § 3.1: 1-6

+

Leren 3.1

Maken § 3.1: 1-4

+

Leren 3.1

BK

KGT

Doel: Bloed

3.1.1 Je kunt de bestanddelen van bloed noemen met hun kenmerken en functies.

Nabespreking

Hoe is het gegaan?
Wat ging goed?
Wat vond je moeilijk?
Welke vragen heb je nog?

Nog meer info en/of oefenen

Bloedplasma

Vaste

bestanddelen

7 % Eiwitten 

91 % Water

2 % Opgeloste stoffen

Bloedplaatjes

Witte bloedcellen

Rode bloedcellen

Samenstelling van het bloed:

 55 % bloedplasma + 45 % vaste bestanddelen

Bloedplasma bestaat uit eiwit / water en opgeloste stoffen.

In het bloedplasma zweven de vaste bestanddelen

plasmadonor

Plasmadonor:  Wel zo’n 100 verschillende ziekten kunnen worden behandeld met eiwitten uit bloed van plasmadonors. Het bloed van een patient stolt bijvoorbeeld niet of de patient mist eitwit waardoor infecties de patient (erger) ziek maken. De minimale leeftijd om plasmadonor te worden is 18 jaar. Ook voor het doneren van bloed moet je 18 jaar zijn.

g

Bloedplasma

1

Vaste bestanddelen

2

Witte bloedcellen

7

Bloedplaatjes

6

Opgeloste stoffen

5

Water

4

Eiwitten

3

Rode bloedcellen

8

Vertel wat je weet!

Samenstelling van het bloed

Wat zorgt er voor de rode kleur in rode bloedcellen? Dit kan zuurstof vervoeren.

1. Glucose
2. Koolstofdioxide
3. Glycogeen
4. Hemoglobine

Antistoffen

bijv. tegen corona

Sommige witte bloedcellen kunnen antistoffen maken. Dat doen ze als een lichaamsvreemde stof het lichaam binnen is gekomen. Bijvoorbeeld bij een griepvirus.

Het maken van genoeg antistoffen kost tijd. 

Je voelt je dan ziek. 

Pas als er voldoende antistoffen zijn, kan het griepvirus onschadelijk worden gemaakt en voel je je beter.