Thema 6 B6 Gedrag bij mensen

• Biologie
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 4,5

Thema 6 

Waarneming en gedrag

B6

Gedrag bij mensen

Leerdoel B6

6.6.1 Je kunt aan de hand van een context toelichten wat de overeenkomsten en verschillen zijn tussen gedrag bij mensen en dieren.

Sleutelprikkels bij mensen

Kenmerken van baby's (en jonge dieren) zijn een sleutelprikkel bij mensen voor verzorgingsgedrag.

Bijv. kinderschema

Door sleutelprikkels extra te benadrukken werken ze als supranormale prikkels. 

Bijv. rood gestifte lippen en schoudervullingen in kleding

Reclame

Ook de reclamewereld maakt gebruik van deze sleutelprikkels om bij ons koopgedrag uit te lokken.

Reclame van Axe: Hoe meer sprayed hoe aantrekkelijker voor vrouwen je wordt

Fa douchegel: Je wordt een aantrekkelijke vrouw als je douched met Fa

Page: De puppy met een hoog schattigheidsgehalte inclusief aaibaarheidsfactor moet aangeven dat dit wcpapier heel zacht is. De puppy moet dit gedrag uitlokken.

Supranormaal!

Wat is een voorbeeld van aangeboren gedrag?

1. Een kind strikt de schoenveters nadat zijn ouders hem dat opdragen
2. Een konijn duikt zijn holletje in bij het zien van een vos
3. Een pasgeboren vogeltje opent zijn bek om aan te geven honger te hebben
4. Een man zwaait naar de buurvrouw die langsloopt

Is dit aangeleerd of aangeboren gedrag?

1. Aangeleerd
2. Aangeboren

Wat is een voorbeeld van aangeboren gedrag

1. Een hond komt terug wanneer je hem roept
2. Kunnen schrijven
3. Een baby huilt wanneer hij honger heeft
4. Als de bel gaat pakken jullie je spullen in

Welke is aangeleerd gedrag?

1. Alleen plaatje 1
2. Alleen plaatje 2
3. Geen van beide plaatjes
4. Allebei de plaatjes

gapen in de baarmoeder

1. aangeleerd
2. aangeboren

Maak opdracht 69 t/m 71

Aangeboren of aangeleerd

       Aangeboren gedrag                                               Aangeleerd gedrag 

Erfelijke eigenschappen

bij mensen

Eigenschappen zoals zuiggedrag bij baby's en de emoties in onze gelaatsuitdrukkingen.

Blinde kinderen vertonen bijvoorbeeld dezelfde uitdrukkingen bij boosheid, blijdschap, etc.

Gedrag bij de mens

Het vergrote hersenvolume is voordelig voor het leren, maar is nadelig voor de ontwikkeling van het kind, volwassen worden duurt langer.

Leervermogen is ook toegenomen, dus het vermogen om gedrag effectief te veranderen. 

Dit is aangeboren, maar is ook gedeeltelijk aan te leren. 

Ook normen en waarden worden aangeleerd door omgeving.

Leervermogen van de mens

Het leervermogen is de neiging tot gedragsverandering.

Belangrijk voor de mens om zich te kunnen aanpassen aan zijn omgeving én de omgeving aan te passen aan hen.

Empathie

 Empathie (= inlevingsvermogen) is het vermogen om een denkbeeldige voorstelling van iets te maken en dat beeld aan te passen.

Speelt ook een rol bij medeleven en competitie.

Communicatie bij mensen

Mensen zijn in staat tot spreken, iets wat andere mensapen niet kunnen.

Een belangrijke factor in kennisoverdracht is taal

De symbooltaal heeft vele voordelen ten opzichte van de signaaltaal (zoals geluidjes maken, gelaatsuitdrukkingen, oogcontact en lichamelijk contact)

Dopamine

• Dopamine geeft een geluksgevoel. Bij dieren en bij mensen kan door beloning het meest uiteenlopende gedrag worden aangeleerd. Maar andersom geldt ook dat de frequentie van het aangeleerde gedrag afneemt als de beloning uitblijft.

• Mensen kunnen echter er voor kiezen om hun gedrag niet te laten beïnvloeden door een aangeboden beloning.

• Dopamine zorgt er bijvoorbeeld voor dat het moeilijk is om van je telefoon af te blijven om spelletjes te spelen of sociale media te bekijken.

Rolgedrag en rolpatroon

Gedrag dat bij een bepaalde rol hoort = rolpatroon

Rolgedrag

Hoe iemand zich volgens 

anderen in bepaalde situaties moet gedragen

Deze rolpatronen kunnen ook veranderen

Door de vrouwenemancipatie zijn de rolpatronen in veel gezinnen veranderd.
a. Hoe waren vóór de emancipatie meestal de rolpatronen in een gezin?
b. Hoe zien de rolpatronen er in veel gezinnen na de vrouwenemancipatie uit?

Cultuur

• Cultuur wordt bepaald door normen en waarden.

• Verandert door de tijd heen.

• Cultuur verschilt per land, regio en groep.

Omgeving en cultuur

• Je leert van je directe omgeving: familie of school. 

• Maar je leert ook alle regels en gebruiken van maatschappij waartoe je hoort

• Je gaat je gedragen naar deze cultuur

Moreel bewustzijn bij de mens (verdiepingstukje)

Mensen zijn zich moreel bewust en analyseren en beoordelen hun eigen gedrag en dat van anderen.

Normen: gedragsregels

"Gij zult niet stelen!"

Waarden: uitgangspunten

Eerlijkheid, respect, rechtvaardigheid

Moreel bewustzijn bij dieren

Ook dieren hebben een moreel bewustzijn.

In dit filmpje is duidelijk te zien dat gelijke behandeling en rechtvaardigheid ook bij apen een rol speelt.

Streep maar af...:-)

Zucht…                                                                                                                  Waarom moet ik dat ALTIJD doen!

Jahaaa, ik heb je wel gehoord!                                                                  Hoezo is 180 euro voor een trui te duur?

Als jullie maar niet raar gaan doen…                                                       Mam, overdrijf niet zo…

Hoezoooo?                                                                                                          Heb je mijn … al gewassen?

Nou, dan geloof je me toch niet…                                                             Doe nou niet meteen zo boos…

Weet jij waar mijn … is?                                                                                  Maar ik gebruik hem als wekker!

Jahaaaa….                                                                                                            Mag ik de … ik kan er net niet bij.

Ik kan er toch ook niets aan doen!                                                            Rollende ogen

Hè? Huh? Watte?                                                                                               Doe maar niet mam.

Is er nog iets te eten?                                                                                     Kan je me niet brengen?

Ik moet een nieuwe geodriehoek .                                                            Wat eten we? Getver!

Doe ik straks.                                                                                                       Ik kom heus niet te laat.

O, vergeten…

 

Huiswerk

- Maak opdracht 72 t/m 77

- Oefen de flitskaarten en sluit je leerdoelen af  met Test Jezelf 

- Neem Context 'Lachen is gezond' door en maak 

opdracht 78 en 79

Lesafsluiter B6

2 extra oefentoetsen over B3 t/m6

Eventueel kun je daarnaast nog de twee oefenexamens maken op:

www.biologiepagina.nl

https:

Hoeveel procent score had je?

https:

Hoeveel procent score had je?