Herhaling T7 b5 Voedselproductie

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Herhaling Ecologie

Basisstof 7 Voedselproductie 

doe mee via LessonUp/app (website) > je krijgt een code die je kan invullen op de slide te zien

Leerdoelen

• Je kent manieren waarop een optimale productie van voedsel kan worden verkregen
• je kent oorzamen en gevolgen van eutrofiëring van water en mogelijke oplossingen daarvoor

Bestrijding van ziekten

wat doe je ertegen?

-mechanische bestrijding

-chemische bestrijding

-biologische bestrijding

de opbrengst van gewassen kan sterk verminderd worden door vraat en ziektes. 

Chemische bestrijding

Chemische bestrijdingsmiddelen (gif), heten over het algemeen pesticiden

•  Insecticiden - tegen insecten
•  Herbiciden - tegen onkruid

Voordelen: snel, goedkoop, effectief

Nadelen: Persistentie, resistentie, niet soort-specifiek, komt in drink- en grondwater terecht. 

Biologische bestrijding

• Gebruik van natuurlijke vijanden (predatoren, parasieten, ziekteverwerkkers)
• Vruchtwisseling: wisselteelt waarbij elke 2 jaar een ander gewas in de grond wordt geplaatst
• Veredeling

Kunstmatige selectie en veredeling

Monocultuur

Wisselcultuur

Intensieve veehouderij

Biologische veehouderij

Waarom is het juist belangrijk in de monocultuur en intensieve veehouderij om ziekte te voorkomen?

Bacteriën, virussen en schimmels kunnen zich makkelijk vermeerderen omdat de gewassen zo dicht op elkaar staan.

Ook bij dieren die dicht op elkaar leven is besmetting groot.

Grote kans dat hele oogst mislukt of alle dieren ziek worden omdat er maar 1 soort is, allemaal vatbaar.

Bepaalde vlinders worden bestreden door middel van het inzetten van sluipwespen. Hoe noem je deze vorm van bestrijding.

1. chemische bestrijding
2. resistente bestrijding
3. biologische bestrijding

slakken uit de tuin halen door ze te vangen is

1. biologische bestrijding
2. chemische bestrijding
3. mechanische bestrijding

een deel van de pesticiden komt terecht in sloten, rivieren of het grondwater. dit vormt een bedreiging voor ons drinkwater. 

de individuen die overblijven zullen zich gaan voortplanten. er is steeds meer/sterker bestrijdingsmiddel nodig. 

Niet resistente organismen zullen sterven en zich niet voortplanten.

dieren slaan pesticiden op --> word dus niet afgebroken! en kunnen opbouwen in de voedselketen. de biomassa neemt in elke stap af en de gifconcentratie neemt hierdoor toe: accumulatie. voornamelijk in vetweefsel. 

oplossing: biologische bestrijding

Stel je bent een spruitenteler en je hebt kunstmest gebruikt, maar te veel gebruikt (overbemest). Wat denk je dat de gevolgen voor het milieu kunnen zijn?

Belangrijke termen

Overbemesting: er wordt meer mest op het land uitgereden dan de planten kunnen opbouwen

Uitspoeling: mineralen zakken met regenwater naar diepere lagen in de bodem of komen in oppervlakte water terecht

Eutrofiëring

Eutrofiëring = voedselrijker worden van bodem,- en oppervlakte-water.

Bijv. door overbemesting (stikstofzouten en fosfaat) met (kunst)mest, door het lozen van wasmiddelen of water van fabrieken

Een van de gevolgen van eutrofiëring is overmatige groei van algen = waterbloei

Stappenplan eutrofiëring

1. Er is eutrofiëring: teveel mineralen in het water

2. Door deze mineralen kunnen algen snel vermenigvuldigen: waterbloei

3. De laag algen blokkeert de doorgang van zonlicht naar planten op de bodem, waardoor de bodemplanten niet aan fotosynthese kunnen doen. 

4. De bodemplanten gaan dood en worden afgebroken door reducenten, die hierbij zuurstof verbruiken

5. Zonder zuurstof gaan de vissen ook dood. 

Eutrofiëring

Koppel dit ook aan deze kennis:

• in het oppervlakte water zeten reducenten organische dode resten van planten en dieren om in anorganische stoffen (=mineralisate)
• hoort in evenwicht te zijn met productie van organsiche stoffen
• algen zijn kortlevend: ophoping dood organisch materiaal zorgt voor toename reducenten > zuurstof verbruik omhoog

Oefentoets vraag

Iemand die aan dit meer woont, heeft op een kwade dag een grootbladige waterlelie in de bodem van het meer geplant. Deze plant komt hier van nature niet voor, maar blijkt het heel goed te doen; zó goed dat de plant in korte tijd erg uitbreidt en een groot deel van het wateroppervlak van het meer bedekt met zijn bladeren. Na een paar jaar zijn de visetende vissen erg in aantal afgenomen. Geef hiervoor een verklaring. 

hoeveel onderdelen worden hierom gevraagd in je antwoord?

Oefentoets vraag

Iemand die aan dit meer woont, heeft op een kwade dag een grootbladige waterlelie in de bodem van het meer geplant. Deze plant komt hier van nature niet voor, maar blijkt het heel goed te doen; zó goed dat de plant in korte tijd erg uitbreidt en een groot deel van het wateroppervlak van het meer bedekt met zijn bladeren. Na een paar jaar zijn de visetende vissen erg in aantal afgenomen. Geef hiervoor een verklaring. 

hoeveel onderdelen worden hierom gevraagd in je antwoord?

Antwoord 

1. De bladeren van de exoot bedekken het wateroppervlak, waardoor er nog maar weinig licht in het diepere water doordringt. Gevolg: Hierdoor gaan de waterplanten dood. 

2. Gevolg: te weinig voedsel voor planteneters (o.a. vissen, waterkevers), te weinig voedsel voor de visetende vissen, die daardoor in aantal afnemen.

toetsvraag 

Het gaat nu goed met de nestrovers zoals buizerds en kiekendieven. Veertig jaar geleden was dat wel anders. Door het gebruik van landbouwgif ter bestrijding van insecten legden deze vogels toen massaal het loodje. Leg uit hoe het kwam dat juist roofvogels, zoals kiekendief en buizerd, stierven door het gebruik van dit landbouwgif. 

antwoord 

-(niet afbreekbare) gifstoffen hopen zich op in levende organismen waardoor per trap in de voedselpiramide de concentratie giftstof toeneemt/accumuleert

-buizerd/kiekendief staan boven aan de voedselpiramide en heeft dus te maken met een zeer hoge concentratie gifstoffen die dodelijk kan zijn

Weet je dit al voor het PTA?

• wat betekenen de dikgedrukte termen
• kringlopen -> kan je ze beschrijven?
• analoge organen --> wat zegt dit over verwantschap? verschil met homologe organen
• stambomen - erfelijkheid --> kan je verwantschap afleiden uit een stamboom?
• consument/producent of reducent > wat is het verschil
  
• samenlevingsvormen --> vormen van symbiose uit een voorbeeld halen
• hoe word een signaal doorgegeven > synapsen werking
• successie --> welke stappen worden doorlopen
• negatieve/positieve terugkoppelling (denk aan glucose, insuline, glucagon)
• overbemesting --> wat gebeurt er 
• onderdelen en functie van je oog

Vragen?

Blijf dan vooral even in de meet en anders succes met jullie voorbereiding!