1.3 De Eerste Wereldoorlog

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

De Eerste Wereldoorlog

1.3 De Eerste Wereldoorlog

1.3 Leerdoelen

Je kunt uitleggen:

1. Hoe begon de Eerste Wereldoorlog (directe en indirecte oorzaken)

2. Hoe verliep de Eerste Wereldoorlog?

3. Welke gevolgen had de Eerste Wereldoorlog voor Europa?

Oorzaak en aanleiding

Oorzaak

- Nationalisme in combinatie met spanningen (Frans-Duitse oorlog/ Duitsland als eenheidsstaat / koloniale plannen Duitsland / modern imperialisme / spanningen Balkan / wapenwedloop'

Aanleiding: ''druppel die de emmer doet overlopen''

Indirecte oorzaak

• De oorzaak verklaart waarom iets gebeurd.
• Een indirecte oorzaak leidt met een tussenstap tot een gebeurtenis.
• Er kunnen meerdere  indirecte oorzaken zijn. 

Oorzaken WO1

1. Nationalisme
2. Modern imperialisme
3. Militarisme
   
4. Wapenwedloop
5. Bondgenootschappen 
   Geallieerden vs. Centralen
6.  Frans-Duitse oorlog
   Franse wraakgevoelens
   

Directe oorzaak: De aanleiding tot een gebeurtenis

''De druppel die de emmer deed overlopen.''

Moord in Sarajevo

De Bosnische Serviër Gavrillo Princip schiet de Aartshertog Franz Ferdinand dood in Sarajevo.

Princip wil wraak voor het feit dat Bosnië bij Oostenrijk-Hongarije hoort. Hij had liever gezien dat Bosnië werd ingelijfd bij Servië.

Dit was het startschot van de Eerste Wereldoorlog, oftewel, de aanleiding. 

Oorlogsverklaringen 

• Oostenrijk- Hongarije verklaart Servië de oorlog. Rusland steunt Servië en mobiliseert haar troepen langs de Duitse grens.  
  
  
• Duitsland wordt geprikkeld door de Russische actie en verklaart Rusland de oorlog.  Vervolgens ook Frankrijk.
  
  
• Als Duitsland België binnenloopt verklaart Engeland, Duitsland de oorlog. 

Wij gaan winnen!

Overal in Europa is er veel enthousiasme om

te gaan vechten én vertrouwen om te winnen: 

''Home by Christmas!''

Von Schlieffenplan

• Duitsland was ingesloten tussen twee vijanden: Frankrijk en Rusland
• Om een tweefrontenoorlog te voorkomen wilden de Duitsers met dit plan eerst snel Frankrijk uitschakelen, om daarna Rusland te kunnen verslaan

Loopgravenoorlog

• Het Von Schlieffenplan mislukt: de opmars van Duitsland loopt vast in Noord-Frankrijk en België
• Aan beide kanten van het front worden loopgraven gegraven

Loopgraven (1)

• De wapens zijn zo krachtig geworden, dat vechten op een open veld zelfmoord zou zijn

• Loopgraven zorgen voor meer beschutting

Loopgraven (2)

• De loopgraven zijn gegraven in een zig-zag-vorm: hiermee voorkom je dat een inslag van een granaat (nog meer) slachtoffers kan maken

• Om aanvallen moeilijker te maken wordt gebruik gemaakt van  prikkeldraad

• Loopgraven worden uitgebreid met complete ondergrondse kamers

Ouderwets oorlogsconcept

Loopgraven (3)

• Generaals geloven dat massale aanvallen vanuit de loopgraven effectief zijn. Dit is maar zelden het geval: soldaten worden kanonnenvoer
  

• Het gebied tussen de loopgraven wordt in vier jaar tijd compleet omgeploegd. Er ontstaat een niemandsland

Nieuwe wapens

• Om de loopgravenoorlog te doorbreken worden uitvindingen gedaan die zorgen voor nieuwe wapens.

• Naast generaals bepalen ook steeds meer wetenschap en techniek het verloop van de oorlog.

• De Eerste Wereldoorlog wordt 'de oorlog van de uitvinders'

Gifgas

Zeppelin

Vliegtuigen

Vlammenwerpers

Tanks

Duikboten

Totale oorlog

• WO1 was een totale oorlog: een oorlog waarbij niet alleen het leger, maar de hele samenleving betrokken is. 

• Er werd gebruik gemaakt van propaganda: Via massamedium moedigen ze burgers aan om de oorlog te steunen en vijand slecht af te beelden.
  

Propaganda

Russische Revolutie

1917

De tsaar (keizer) van Rusland, Nicolaas II, wordt afgezet

door de Communisten onder leiding van Lenin.

De Verenigde Staten 

raken betrokken bij de oorlog april 1917

Wapenstilstand 11 november 1918

• Duitsland oorlogsmoe nadat VS meedoet aan kant Geallieerden

• Duitse regering vraagt om wapenstilstand
  
  
  
• Het vechten stopte 11-11 om 11 uur
  

Verdrag van Versailles 1919

• Duitsland hoofdschuldige van oorlog
  
  

• Duitsland moet veel grondgebied afstaan (ongeveer 10%)

• Duitsland moet kolonies afstaan

• Duitsland mag geen leger meer hebben groter dan 100.000 man

• Duitsland moet herstelbetalingen doen aan voornamelijk Frankrijk

Verdrag of Dictaat??

In Duitsland is grote onvrede en spreekt men

liever van het Dictaat van Versailles

Vóór...

...na

Maken deze les

Lezen 1.3 in je boek

Opdrachten 1.3: 3 t/m 12


Leerdoelen 1.3 beantwoorden in je schrift