Introductie les heelal. Par 1

• Natuurkunde / Scheikunde
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 2

Het Heelal

Een korte toelichting over dit thema met een verhaal over het heelal naar eigen invulling.

Lesplanning

* Waar denken jullie aan bij het woord heelal

* Onderdelen H7

* Video

* Leerdoelen §7.1

* Nieuwe aantekeningen 

Heelal

Onderdelen H7

§7.1 De zon, de aarde en de maan

§7.2 Het zonnestelsel

§7.3 De planeten

§7.4 De bouw van het heelal

De Zon

Wat is de zon?

De zon is geen schijf, maar een heel grote bol. 

De diameter van deze bol is ongeveer 1 400 000 km. 

Dat is ruim honderd keer groter dan de diameter van de aarde. 

Hoe groot is de zon?

Als de zon een holle bal zou zijn, zouden er 1 miljoen planeet aarde in passen. 

De zon is 110 keer breder dan de aarde. Dus er passen 110 aardes in het diameter van de zon. 

Hoe warm is de zon?

De temperatuur binnen in de zon is 15 miljoen °C. 

De buitenkant van de zon  ongeveer 5800 °C. 

Welke kleur heeft de zon?

Vanuit de ruimte, zie je dat deze eigenlijk niet geel is, maar meer ‘witheet’. 

Het licht van de zon = alle kleuren van de regenboog. 

Blauw licht wordt tegengehouden door de dampkring.

Dus de zon LIJKT geel. 

De Aarde

Hoe beweegt de aarde?

De aarde draait om de zon en om zijn eigen as (lijn van de noordpool naar de zuidpool). 

Het draaien om de eigen as noem je de aswenteling van de aarde. 

Waarom wordt het nacht?

 De aarde draait in 24 uur om de aardas. 

As

Dag

Nacht

Zon

Dag

Nacht

As

De aarde draait in 24 uur rond de aardas. Daardoor duurt een dag 24 uur. Ieder uur van de dag is een ander deel van de aarde naar de zon gericht. Aan de stand van de zon kun je daarom zien hoe laat het is.

Omlooptijd

Omlooptijd Is de tijd die de aarde nodig heeft om één heel rondje om de zon te maken. 

Dit rondje die de aarde maakt is de baan van de aarde. 

De omlooptijd van de aarde is één jaar. 

De seizoenen

De aardas staat een beetje schuin. Hierdoor staat de aarde een deel van het jaar aan de bovenkant (noordelijke helft) dichter bij de zon (het is dan zomer) en het andere deel van het jaar verder van de zon (winter). 

In de zomer staat de noordelijke helft naar de zon toe. Het grootste deel wordt belicht door de zon, de dagen zijn lang en de nachten zijn kort

In de winter staat de noordelijke helft van de zon af. Het grootste deel is donker, de dagen zijn kort en de nachten zijn lang

De maan

 De maan geeft zelf geen licht!

De maan draait in een baan rond de aarde, net zoals de aarde rond de zon draait . 

Eén keer in ongeveer 29 dagen staat de maan tussen de aarde en de zon in. De donkere kant is dan naar de aarde toegekeerd. Je ziet de maan dan niet. Dit noem je nieuwe maan. 

Ruim 14 dagen later staat de maan aan de andere kant van de aarde. Je kijkt dan tegen het verlichte deel aan. Dan is het volle maan.

Je noemt die verschillende gedaanten van de maan schijngestalten of fasen. 

De fasen bij afnemende maan zijn het spiegelbeeld van de fasen bij groeiende (of wassende) maan.

Een zonsverduistering ontstaat doordat de maan, vanuit de aarde gezien, voor de zon langs beweegt. 

Op een gegeven moment staat de maan recht voor de zon. 

De zonsverduistering is dan totaal. 

Bij een zonsverduistering beweegt de aarde door de kegelvormige schaduw van de maan. Een klein gebied op aarde ligt dan in de kernschaduw van de maan. Daar is op dat moment een volledige zonsverduistering te zien. De mensen in het gebied daaromheen bevinden zich in de halfschaduw van de maan. Zij zien de zon gedeeltelijk verduisterd. Dit gebeurt ongeveer om de 18 maanden ergens op aarde. 

Leerdoelen §7.1

7.1.1 Je kunt een aantal kenmerken van de zon noemen.

7.1.2 Je kunt toelichten wat bedoeld wordt met de aardas.

7.1.3 Je kunt de begrippen baan en omlooptijd uitleggen.

7.1.4 Je kunt de bewegingen die de aarde maakt beschrijven.

7.1.5 Je kunt uitleggen waardoor de seizoenen en de verschillen in daglengte ontstaan.

7.1.6 Je kunt uitleggen hoe de schijngestalten van de maan eruitzien en hoe ze ontstaan.