Hs 5 Regering en Parlement

• Maatschappijleer
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Wat zegt dit incident over de verhouding tussen de Minister-President en de Koning?

Wie is het staatshoofd van Nederland?

1. Mark Rutte
2. Niemand, het kabinet is afgetreden.
3. Koning Willem-Alexander
4. Hugo de Jonge

Koning (staatshoofd)

Politieke Taken: 

- Ondertekenen van alle wetten en verdragen 

- Voorlezen van de troonrede op Prinsjesdag 

- Benoemen van ministers en staatssecretaris (formaliteit want wordt eigenlijk door de minister-president gedaan)

- Laten informeren over het kabinetsbeleid door de minister-president

- Ons land vertegenwoordigen in het buitenland d.m.v. staatsbezoeken

Macht koning

- Hoewel de koning officieel staatshoofd is, ligt de feitelijke macht bij de regering. 

- Zij is verantwoordlijk voor het maken en uitvoeren van wetten, de koning zet slechts zijn handtekening eronder (samen met de verantwoordelijke minister). 

- Koning leest weliswaar troonrede voor, maar ministers zijn verantwoordlijk voor het aanleveren van de tekst (per beleidsterrein)

- De koning is onschendbaar (Artikel 42 grondwet). Het kabinet is verantwoordelijk voor zijn gedrag en uitspraken....Zo ook omstreden vakantie Griekenland. 

Wat denk je dat het verschil is tussen de Regering en het Kabinet?

Regering 

- De regering is verantwoordelijk voor het dagelijks bestuur van ons land. 

- Ministers (per beleidsterrein) en staatssecretarissen hebben een ambtenarenapparaat onder zich dat zich bezig houdt met de uitvoering van het beleid. 

- Beleidsvoornemens worden besproken in de ministerraad (waarvan de Minister-President de voorzitter is). 

Wat wordt bedoeld met 'het parlement'

1. De eerste kamer
2. De tweede kamer
3. De eerste en tweede kamer
4. De staten-generaal

De Tweede kamer

- De tweede kamer maakt samen met de regering en Eerste kamer wetten: dit wordt 'medewetgeving genoemd'

Verder hebben zij de volgende rechten: 

- Stemrecht 

- Recht van amendement 

- Recht van initiatief (zelf wetsvoorstellen indienen) 

- Budget recht (Begrotingen van ministeries goedkeuren, verwerpen of wijzigen). 

De rechten van de Tweede Kamer

- Recht van motie (motie van treurnis, motie van afkeuring en motie van wantrouwen)

- Vragenrecht 

- Recht van interpellatie (het aanvragen van een debat met een minister of staatssecretaris). 

- Recht van enquete 

Waneer is de laatste keer dat een motie van wantrouwen tegen het kabinet is aangenomen door de tweede kamer?

1. 2021
2. 2018
3. 1946
4. 1939

Wat doet de Eerste Kamer?

1. Wetten maken waar de Tweede Kamer over stemt
2. Wetsvoorstellen aannemen of verwerpen
3. De regering adviseren over wetsvoorstellen
4. Wetsvoorstellen toetsen

Worden de leden van de Eerste Kamer direct gekozen?

Ja

Nee

Eerste kamer (senaat)

- 75 zetels = bewindslieden die indirect worden gekozen door de leden van de Provinciale Staten. 

- Ze mogen geen wetten maken of wijzigen (geen recht van initiatief en amendement). 

- Wel recht van interpellatie, vragenrecht en parlementaire commissie. 

- Recht van motie 

Het parlement (leden van de eerste en tweede kamer) controleren de regering. Zijn ministers lid van het parlement?

Antwoord:

Nee, regering (ministers+ koning) regeert & parlement (leden van de Eerste en Tweede Kamer) controleert de regering 

Wat betekent de trias politica (rechtsstaat) ook alweer?

Dualisme 

Tussen regering en parlement is een duidelijke taakverdeling die gebaseerd is op de trias politica (scheiding der machten) 

Wie heeft zowel uitvoerende als wetgevende macht?

1. Het Parlement
2. De Eerste kamer
3. Ministers
4. De Koning