Extra: actieve en passieve zinnen

• Nederlands
• Secundair onderwijs

Actieve en passieve zinnen

Extra bundel

pg.260

passieve zinnen

- De nadruk te leggen op het resultaat – Bijvoorbeeld: "Dit boek wordt veel gelezen." (de focus ligt op het boek, niet op wie het leest).

- De uitvoerder onbelangrijk of onbekend is – Bijvoorbeeld: "Er wordt hard gewerkt aan de oplossing."

- Formeler of objectiever te klinken – In wetenschappelijke of zakelijke teksten wordt vaak de passieve vorm gebruikt.

.

passieve en actieve zinnen

Zinnen met een werkwoordelijk gezegde kunnen zowel actief als passief zijn. 

• Emma voert de kinderen naar de voetbalmatch = actieve zin

• De kinderen worden naar de match gevoerd = passieve zin 

• De kinderen zijn naar de match gevoerd. = passieve zin 

ond.

ond.

ond.

LV.

passieve en actieve zinnen

Emma voert de kinderen naar de voetbalmatch = actieve zin

De kinderen worden / zijn naar de match gevoerd = passieve zin 

ond.

ond.

LV.

• Het lijdend voorwerp wordt het onderwerp. Het onderwerp uit de actieve zin is verdwenen.
• De persoonsvorm uit de actieve zin komt terecht in een constructie met de hulpwerkwoorden worden/zijn + voltooid deelwoord. 

Handelend voorwerp

Emma voert de kinderen naar de voetbalmatch = actieve zin

De kinderen worden / zijn naar de match gevoerd door Emma.

ond.

ond.

LV.

• Het onderwerp in de actieve zin wordt het handelend voorwerp in de passieve zin: 'door ... '
• Je gebruik het handelend voorwerp wanneer je het oorspronkelijke onderwerp aandacht wil geven. 

Helder schrijven (en spreken)

pg.261

De man die door de buitenwipper was geslagen, moest een nacht in het ziekenhuis verblijven.

1. Je weet niet wie doet of gedaan heeft.
2. Je vindt het niet belangrijk om te vermelden wie iets doet.
3. Je wil een zin mooi laten aansluiten op de vorige.
4. Je wilt dubbelzinnigheid vermijden.

De vrouw is rond 1:30 vermoord.

1. Je weet niet wie iets doet of gedaan heeft.
2. Je vindt het niet belangrijk om te vermelden wie iets doet.
3. Je wil een zin mooi laten aansluiten op de vorige.
4. Je wilt dubbelzinnigheid vermijden.

De kerstboom in New York wordt ieder jaar mooi versierd.

1. Je weet niet wie iets doet of gedaan heeft.
2. Je vindt het niet belangrijk om te vermelden wie iets doet.
3. Je wil een zin mooi laten aansluiten op de vorige.
4. Je wilt dubbelzinnigheid vermijden.

Neem een blad papier

Maak deze zin actief:

De vrouw is rond 10:30 vermoord door haar man.

1. handelend voorwerp -> onderwerp

2. zijn/worden + voltooid deelwoord -> persoonsvorm

3. onderwerp -> lijdend voorwerp

Maak deze in actief

De roomsoezen worden met smaak gebakken door de hulpkok. 

1. handelend voorwerp -> onderwerp

2. zijn/worden + voltooid deelwoord -> persoonsvorm

3. onderwerp -> lijdend voorwerp

Maak deze zin actief

Als een voertuig door een minderjarige wordt bestuurd, wordt door de verzekering geëist dat de polis door de ouders wordt ondertekend. 

1. handelend voorwerp -> onderwerp

2. zijn/worden + voltooid deelwoord -> persoonsvorm

3. onderwerp -> lijdend voorwerp

Maak deze zin actief

In de school wordt er studiebegeleiding voorzien. 

1. handelend voorwerp -> onderwerp

2. zijn/worden + voltooid deelwoord -> persoonsvorm

3. onderwerp -> lijdend voorwerp

Maak deze zin actief

Er wordt goed les gegeven door die leerkracht. 

1. handelend voorwerp -> onderwerp

2. zijn/worden + voltooid deelwoord -> persoonsvorm

3. er -> presentatief onderwerp -> lijdend voorwerp

Maak deze zin passief

De kok bereidt het eten.

1) Lijdend voorwerp -> onderwerp

2) Bepaald of onbepaald onderwerp? Vervangen door 'er'.

2) persoonsvorm --> worden / zijn toevoegen

3) Handelend voorwerp 'door' - nodig of niet?

Maak deze zin passief

De postbode bezorgde jouw pakket.

1) Lijdend voorwerp --> onderwerp

Je gebruikt "er" wanneer:

   - Het niet van belang is wie de actie uitvoerde.      

   - Het onderwerp onbepaald is (zoals men, iemand).

2) Bepaald of onbepaald onderwerp? Vervangen door 'er'.

2) persoonsvorm --> worden / zijn toevoegen

3) Handelend voorwerp 'door' - nodig of niet?

Maak deze zin passief

De postbode bezorgde een pakket.

1) Lijdend voorwerp --> onderwerp

Je gebruikt "er" wanneer:

   - Het niet van belang is wie de actie uitvoerde.      

   - Het onderwerp onbepaald is (zoals men, iemand).

2) Bepaald of onbepaald onderwerp? Vervangen door 'er'.

2) persoonsvorm --> worden / zijn toevoegen

3) Handelend voorwerp 'door' - nodig of niet?

Maak deze zin passief

Die student heeft het verslag geschreven.

1) Lijdend voorwerp -> onderwerp

2) Bepaald of onbepaald onderwerp? Vervangen door 'er'.

2) persoonsvorm --> worden / zijn toevoegen

3) Handelend voorwerp 'door' - nodig of niet?

Maak deze zin passief

De technicus had de machine gerepareerd.

1) Lijdend voorwerp -> onderwerp

2) Bepaald of onbepaald onderwerp? Vervangen door 'er'.

2) persoonsvorm --> worden / zijn toevoegen

3) Handelend voorwerp 'door' - nodig of niet?

Smartschool - oefeningen - Les 20 - een opiniestuk

Smartschool - oefeningen - Extra - soorten zinnen - passieve en actieve zinnen

INOEFENEN