Examenvragen_6

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Bekijk de bron! De volgende liederen staan in willekeurige volgorde en zijn gecomponeerd in verschillende tijden, zet ze in de juiste chronologische volgorde:

In 1506 tekende Giovanni Contarini een wereldkaart waarop voor het eerst het continent Amerika was afgebeeld. De kaart werd hierna gedrukt. Leg uit dat de verspreiding van deze kaart bijdroeg aan het veranderende wereldbeeld van de renaissance.

In 1521 sprak paus Leo X de banvloek uit over Luther, waardoor Luther uit de rooms-katholieke kerk werd gezet. In datzelfde jaar werd Luther door Karel V ontboden voor de Rijksdag in Worms. Licht het verband tussen beide gebeurtenissen toe door:
 aan te geven wat de paus Luther verweet en
 uit te leggen welk politiek doel Karel V wilde bereiken met het ontbieden van Luther voor de Rijksdag.

In 1566 vond de Beeldenstorm plaats. Willem van Oranje was op dat moment medeverantwoordelijk voor het bestuur in Antwerpen. Hij nam de volgende maatregelen om de orde te herstellen: 1 Hij liet enkele beeldenstormers ophangen. 2 Hij sprak met calvinisten en lutheranen af dat zij op enkele plaatsen in de stad hun godsdienst ongehinderd mochten uitoefenen.
Licht de maatregelen toe door:  per maatregel aan te geven waardoor deze bijdroeg aan het herstellen van de orde en daarna  uit te leggen welk godsdienstig uitgangspunt Willem van Oranje nastreefde met deze maatregelen.

Het stadsbestuur van Leiden wil met het uitgeven van de noodmunten: 1 een financieel probleem oplossen en 2 een politiek doel bereiken. Leg dit voor beide uit met een verwijzing naar de bron.

Filips II voerde meerdere oorlogen tegelijkertijd. Een bewering: het sluiten van de Pacificatie van Gent was hiervan een onbedoeld gevolg. Toon de juistheid van deze bewering aan door:  uit te leggen dat de beschreven situatie in de bron een gevolg is van het voeren van meerdere oorlogen tegelijkertijd en  aan te geven waardoor dit heeft geleid tot het sluiten van de Pacificatie van Gent.

In 1618-1619 vond een vergadering plaats in Dordrecht om een eind te maken aan onenigheid binnen de calvinistische kerk in de Republiek. De vergaderstukken werden bewaard in een speciaal daarvoor gemaakte kist. De kist had acht sloten: één voor de Staten-Generaal en één voor elk van de zeven gewesten. Alleen als iedereen een vertegenwoordiger met een sleutel stuurde, kon de kist worden geopend. Leg uit dat deze bijzondere wijze van bewaren van de vergaderstukken paste bij de staatsinrichting van de Republiek.

Het gedrag van de adel aan het hof zoals dat in de bron wordt beschreven, wordt door Lodewijk XIV gestimuleerd. Licht dit toe door:
 te noemen welk gedrag van deze adel wordt beschreven en
 uit te leggen welk politiek doel Lodewijk XIV nastreeft door dit gedrag te stimuleren.

In de achttiende eeuw komt het ancien régime in Frankrijk ten val tijdens de Franse democratische revolutie. De revolutionairen zouden met deze brief hun kritiek op het ancien régime kunnen ondersteunen. Leg uit welke kritiek op het ancien régime, die voortkomt uit een Verlicht ideaal, de revolutionairen met deze brief zouden kunnen ondersteunen.

Licht deze uitspraak toe door:
 aan te geven welke mening over Van Daalen het Kamerlid met zijn uitspraak wilde overbrengen en
 uit te leggen wat het Kamerlid met de vergelijking met Alva wilde bereiken.

Gebruik de bron.
Bismarck besteedt in deze uiteenzetting van zijn buitenlandse politiek speciale aandacht aan Frankrijk. Verklaar deze speciale aandacht met behulp van een historische gebeurtenis uit de tweede helft van de negentiende eeuw.

De buitenlandse politiek van Bismarck kreeg aan het einde van de negentiende eeuw steeds meer kritiek in Duitsland. Licht dit toe door:
 te noemen wat de kern van de politiek van Bismarck was en
 te noemen welke kritiek hierop ontstond in Duitsland aan het einde van de negentiende eeuw en
 die kritiek te verklaren met een kenmerkend aspect uit de negentiende eeuw.

Gebruik de bron. Emmeline Pankhurst legt in deze toespraak een verband tussen democratisering en vrouwenemancipatie. Leg uit welk verband dit is.

Vanaf 1901 wordt in Oslo jaarlijks de Nobelprijs voor de Vrede uitgereikt. De volgende winnaars staan in willekeurige volgorde. Zet de gebeurtenissen waarvoor deze zes personen de Nobelprijs wonnen in de juiste volgorde, van vroeger naar later. Noteer alleen de nummers.

Gebruik de bron. In 1912 wil de opperbevelhebber van de Duitse marine, admiraal Von Tirpitz, de Duitse vloot uitbreiden. Leg met een verwijzing naar de bron uit dat je kunt beweren dat de maker van de praalwagen de plannen van Von Tirpitz ondersteunt.

Gebruik de bron. Uit de bron kun je een oorzaak afleiden van de ondergang van de Republiek van Weimar. Noem met een verwijzing naar de bron deze oorzaak en geef aan waardoor deze bijdroeg aan de ondergang van de Republiek van Weimar.

Een interpretatie: David Low twijfelt aan een eerlijk verloop van het proces. Ondersteun deze interpretatie door:  met twee verwijzingen naar de bron aan te tonen waaruit die twijfel blijkt en  zonder bron de twijfel van Low te verklaren vanuit de verandering van de Duitse rechtsstaat na de Rijksdagbrand.

Met deze bron kun je een ideologisch motief voor de Duitse strijd tegen de Sovjet-Unie illustreren. Noem dit motief en toon aan dat Anton Roos dit motief ondersteunt.

Voor onderzoek naar de misdragingen van het Duitse leger in de Sovjet-Unie worden vaak brieven van Duitse soldaten aan hun familieleden gebruikt. Noem twee redenen om te twijfelen aan de bruikbaarheid van de soldatenbrieven als bronnen voor onderzoek naar de misdragingen van het leger.

Historici zijn het niet eens over de vraag wanneer de Koude Oorlog begint. Sommige historici zien de conferentie van Potsdam als het begin van de Koude Oorlog. Ondersteun die visie door:  met bron een discussiepunt te noemen waarover de Sovjet-Unie en de westelijke mogendheden het niet eens worden in Potsdam en wat bijdroeg aan het Koude Oorlog conflict!

In Oost-Berlijn werd in 1962 een controlepost geopend bij de grensovergang op station Friedrichstraße. Alle reizigers naar West-Berlijn werden hier gecontroleerd op geldige reisdocumenten. DDR-burgers moesten bij de controlepost afscheid nemen van familieleden uit WestBerlijn die hen hadden bezocht. De burgers van Berlijn noemden de controlepost het Tränenpalast (paleis der tranen). Geef een verklaring voor het besluit van de regering van de DDR de grens met West-Berlijn te sluiten en leg daarna uit waarom de naam Tränenpalast in de DDR verboden was.

De Cubacrisis kan worden gezien als een keerpunt in het verloop van de Koude Oorlog.

Op basis van deze bron concludeer je dat in 1968:
 er continuïteit is in de opstelling van de Sovjet-Unie ten opzichte van de landen binnen haar invloedssfeer
 het beleid van Dubček het karakter van het regime in Tsjecho-Slowakije verandert. Ondersteun beide conclusies met een verwijzing naar de bron.

Opland geeft een verwachting weer over de politieke toekomst van Oost-Europa. Leg met een verwijzing naar de bron uit welke verwachting dat is.

In 1916 werd door het gemeentebestuur van Amsterdam een badhuis aan de Zaanstraat geopend, waar mensen voor vijf cent een bad konden nemen. Drie gegevens over dit badhuis: 1 In de winter van 1944-1945 werd het badhuis wegens gebrek aan brandstof gesloten. 2 In 1985 werd het badhuis gesloten vanwege sterk teruglopende bezoekersaantallen. 3 In 1993 werd het gebouw heropend als hammam (een Oosters badhuis). Elk gegeven past bij een ander kenmerkend aspect uit de twintigste eeuw. Leg voor twee van de gegevens uit, welk kenmerkend aspect uit de twintigste eeuw erbij past. Let op: je mag een kenmerkend aspect maar één keer gebruiken.