H2 Paragraaf 4: Strafrecht: de rechtszaak

• Maatschappijleer
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

HOOFDSTUK 2                          RECHTSSTAAT

Regels in de digitale les

- Je volgt de les aan een bureau of tafel

- Je hebt je camera constant aan en je microfoon uit

- Je stelt vragen via de chat of persoonlijk in Google Chat.

- Je levert je huiswerk op tijd in in Google Classroom

Voor mij:

- Al je huiswerk komt in Google Classroom

- Al je huiswerk én de Google Meet komt in Magister

Hoe was jullie kerstvakantie?
Beschrijf hem in twee positieve, en twee negatieve woorden!

Leerdoelen

Wat gebeurt er als een strafzaak bij de rechterkomt? Wat willen we met straffen bereiken?

Begrippen: 

kantonrechter, politierechter, meervoudige kamer, terechtzitting, gerechtshof, Hoge Raad, straffen

Bestuursrecht regelt de verhouding tussen burger en overheid

1. Waar
2. Niet waar

Een arbeidsovereenkomst valt onder het

1. vermogensrecht
2. ondernemingsrecht
3. personenrecht
4. staatsrecht

Ambtenaren, politie en militairen vallen onder de ...

1. de wetgevende macht
2. de uitvoerende macht
3. de wetgevende en de uitvoerende macht
4. de rechtelijke macht

De uitvoerende macht legt verantwoording af aan de ...

1. 1e kamer
2. 2e kamer
3. 1e + 2e kamer
4. de regering

Sociale grondrechten

1. beschermen ons tegen de overheid
2. zijn plichten van de overheid

'De overheid mag alleen beperkingen opleggen aan de vrijheid van burgers als die beperkingen in wetten zijn vastgelegd', dit noemen we ...

1. Legaliteitsbeginsel
2. Strafbaarheid
3. ne bis in idem regel
4. De taak van het openbaar ministerie

Een journalist moet naar de gevangenis, omdat hij kritiek heeft op de regering, hoort bij ...

1. een rechtsstaat
2. een dictatuur

Een rechter kan niet worden ontslagen, hoort bij ..

1. een rechtsstaat
2. een dictatuur

Wat betekent de ne bis in idem-regel?

1. Je kunt alleen gestraft worden voor overtreding van regels die in de wet staan en die voor iedereen gelden
2. Een verdachte kan via de rechter zijn sociale grondrechten afdwingen.
3. De maximale straf die een rechter kan opleggen is wettelijk vastgelegd
4. Je kunt niet twee keer voor hetzelfde strafbare feit worden vervolgd.

Met welk onderdeel van de rechtsstaat heeft dit voorbeeld te maken: Als op zes april de boete voor te snel rijden verhoogd wordt, betaalt iemand die op vijf april te snel reed de oude boete.

1. Grondrechten
2. Onafhankelijke rechtspraak
3. Legaliteitsbeginsel
4. Machtenscheiding

Wat is het geweldsmonopolie van de staat?

1. Overheid mag geen geweld gebruiken
2. Overheid mag als enige geweld gebruiken
3. Overheid heeft rechtshandhaving
4. Overheid heeft rechten

Wat is het verschil tussen misdrijven en overtredingen?

Wat mag de politie alleen met toestemming van de officier van justitie doen, en wat kan zonder?

Dagvaarding

Voorafgaand aan een terechtzitting krijgt een verdachte een dagvaarding thuisgestuurd met daarin:

- het feit waarvan de persoon verdacht wordt (tenlastelegging)

- het tijdstip en de plaats van de zitting 

Wie zit waar?

1. Hamer
   
2. Bode
   
3. Publiek
   
4. Parketpolitie
   
5. Pers
   
6. Slachtoffer
   
7. Verdachte
    
8. Advocaat
   
9. Officier van justitie
   
10. Rechters
    
11. Griffier
    
12. Getuige
    
13. Afbeelding
    
14. Linkerdeur: ingang voor officier van justitieRechterdeur: ingang voor rechters

Stappen tijdens een strafzitting (1/2)

1. Opening: De identiteit van de verdachte wordt vastgesteld en hij krijgt uitleg over het verloop van de rechtszaak.

2. Tenlastelegging: De officier van justitie leest de aanklacht voor.

3. Onderzoek:

- De rechter stelt vragen aan de advocaat, verdachte, eventuele getuigen en officier.

        >Getuigen moeten beloven de waarheid te spreken. Als ze dit niet doen plegen ze               meineed.

        >Verdachten zijn niet verplicht de waarheid te spreken en hebben zwijgrecht.

- De rechter controleert of bewijs rechtmatig is verkregen.

-  De rechter kijkt naar persoonlijke omstandigheden van verdachte en zijn eventuele            strafblad.

Stappen tijdens een strafzitting (2/2)

4. Requisitoir: De officier van justitie geeft aan waarom de verdachte schuldig is en vraagt de rechter om een bepaalde straf (de strafeis).

5. Pleidooi: Advocaat houdt pleidooi waarin hij verdachte verdedigt. Hij zal om vrijspraak of een lagere straf vragen.

6. Laatste woord: De verdachte mag als laatste zijn excuses aanbieden of zijn onschuld proberen te bewijzen.

7. Vonnis: De rechter doet zijn uitspraak.

Wat is het verschil tussen de kantonrechter en een meervoudige kamer?

Wat is het verschil tussen in hoger beroep gaan en in cassatie gaan?

Waarom straffen we?

> wraak en vergelding

> afschrikking

> voorkoming van eigenrichting (zelf wraak nemen)

> resocialisatie (heropvoeding)

> beveiligen samenleving

Soorten straffen

1. Vrijheidsstraf : maximaal levenslang 

2. Taakstraf : leerstraf of werkstraf

3. Geldboete : in NL maximaal  €820.000

4. Bijkomende straffen : altijd in combinatie met andere straffen (ontzegging rijbevoegdheid, of beroep)

In principe is levenslang in Nederland ook daadwerkelijk levenslang. De enige manier om vrij te komen is via een herziening of herbeoordeling. In 2017 is nieuw beleid ingevoerd. Elke levenslanggestrafte krijgt na 25 jaar een herbeoordeling

Voorwaardelijke staf

Een straf kan (gedeeltelijk) voorwaardelijk worden opgelegd.

Hier geldt altijd een proeftijd.

De straf wordt alleen uitgevoerd als de veroordeelde binnen de proeftijd opnieuw in de fout gaat.

Strafrechtelijke maatregelen

• Terbeschikkingstelling (TBS): behandeling van psychisch zieke daders waarbij de kans op herhaling groot is.
  
• Onttrekking aan het verkeer: Goederen worden in beslag genomen. Bijvoorbeeld: gestolen auto’s, wapens en drugs.
  
• Ontneming wederrechtelijk voordeel: Criminele winsten moeten worden teruggevorderd. Dit noemen we de ‘Pluk ze’-maatregel.
  
• Schadevergoeding aan het slachtoffer.
   

Strafrecht voor minderjarigen

• Kinderen jonger dan 12 jaar zijn niet strafbaar.
  
• Lichte misdrijven gaan naar Bureau Halt.
  
• Voor zware misdrijven kun je maximaal twee jaar jeugddetentie krijgen. Hierbij wordt ook gewerkt aan resocialisatie.
  

Praktische Opdracht

Samen met maximaal 3 klasgenoten maak je een politieke partij.

Hiervoor maak je een poster, partij programma en een reclamevideo.

Alle onderdelen lever je voor de deadline in via Google Classroom, één persoon per groepje. 

Huiswerk

Opdrachten staan in en worden ingeleverd in Google Classroom 

** hoofdstuk 2, paragraaf 4 af 

voor de volgende les

** samenvatting bladzijde 40 + 41 "Wie wordt crimineel"