Vertering 3.1 + Intro

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Lesuur 1: 

- Begintaak

- Stellingen 

- Intro + BS 3.1 

- Opdrachten

Lesuur 2: 

- BS 3.2 + 3.3

- Opdrachten

Begintaak

Teken GROOT op je blaadje het verteringsstelsel

en benoem de verschillende organen die je hebt getekend

(zonder in je boek of Binas te kijken)

 stellingen

Je kan ook eten als je op de kop staat/hangt.

-

ja

Je lichaam produceert per dag tot wel 8 liter verteringssap 

_

Veel meer: tot wel 10.000 in geval van urease

In je spijsvertering komen dezelfde enzymen voor als in wasmiddel

-

Klopt

Het oppervlak van je dunne darm is meer dan twee lokalen

_

Veel groter; twee tennisvelden

Babies die geboren worden hebben nog geen darmflora, volwassenen hebben ~100 biljoen (10¹⁴ ) darmbacteriën, ongeveer 2kg.

-

Ze hebben een kleine darmflora. 

Baby's bouwen via het geboortekanaal van hun moeder en van borstvoeding darmflora op. 

Melkproducten zijn
slecht voor je

_ https://www.youtube.com/watch?v=oakWgLqCwUc

Zeker niet. In melk zitten veel belangrijke voedingsstoffen. 

Sommige dieren hebben één maag, anderen 3, 4 of helemaal geen.

-

alle herkauwers (ja veel dieren als herten,  konijnen en koeien eten hun eten nog een keer) hebben 4 deelmagen.

De maag moet zichzelf beschermen
- tegen zichzelf

- 

Dikke slijmlaag beschermt de maag tegen het maagzuur

Sommige dieren eten hun eigen poep
voor een nuttige reden

alle herkauwers (ja veel dieren als herten,  konijnen en koeien eten hun eten nog een keer) hebben 4 deelmagen.

Waarom worden blinde-darmkeutels opgegeten?

De gewone keutels bestaan uit grote onverteerbare delen die direct worden uitgepoept. De blinde darmkeutels bestaan uit kleinere deeltjes die eerst achtergehouden en bewerkt zijn in de blinde darm. Deze blindedarmkeutels worden vervolgens in trosjes uitgepoept. Het konijn eet ze vaak rechtstreeks op uit de anus. De blindedarmkeutels zitten boordevol essentiële voedingsstoffen die uw konijn nodig heeft. Als het voer voor de eerste keer door de darm is gekomen, zijn namelijk nog niet alle voedingsstoffen en energie uit het voer gehaald. Als het konijn de blindedarmkeutels eet, worden alle stoffen die ze nodig hebben eruit gehaald. Het opeten van de blindedarmkeutels is dus een natuurlijk proces.

Thema 3 Vertering

BS 1  Voedingsstoffen

Doelstelling 3.1 

- Je kan de functies en kenmerken noemen van de zes groepen voedingsstoffen en van voedingsvezel.

Waarom ga je dood als je niet eet?
(met andere woorden: wat is de functie van voedsel)

Functies van voedingsstoffen

- Brandstof (energie)

- Bouwstof (cellen, tussencelstof, bloedplasma)

- Beschermende stof (niet nodig voor energie of bouwstof maar wel nodig om gezond te blijven)

Voedingsmiddelen/ 

voedingsstoffen

Alle voedingsmiddelen zijn opgebouwd uit

voedingsstoffen (zie etiket!)

De indeling van de voedingsstoffen

gebeurt op basis van scheikundige bouw/ eigenschappen.

Voedingsstoffen

De belangrijkste voedingsstoffen zijn:

• Koolhydraten
• Eiwitten
• Vetten
• Water
• Mineralen
• Vitaminen
• Voedingsvezels

Doelstelling 3.2 en 3.3 

- Je moet de organen van het verteringsstelsel kunnen noemen met hun functies en kenmerken

- Je moet de verteringssappen kunnen noemen met hun functies
! meeste staat in Binas 82 C, E, F. 

Verteringsstelsel

Door welk van deze organen van het verteringsstelsel loopt geen voedsel, maar spelen wel een belangrijke rol in het verteringsproces?

Slikreflex

Als je slikt:

* Huig sluit de neusholte af

* Strotklep sluit de luchtpijp af

Emulgeren

Lever maakt gal

GAL emulgeert:

grote vetdruppels tot kleine vetdruppels

-->

hierdoor groter oppervlak 

-->

LIPASE verteert:

vetmoleculen tot glycerol en 3 vetzuren

Oppervlaktevergroting

!!! belangrijk begrip, komt op 3 verschillende manieren
terug bij vertering

Enzymen

• In verteringssappen
• Helpen met vertering voedingsstoffen 
• Amylase/maltase: zetmeel -> glucose
• Pepsine/peptidase: eiwit -> aminozuren
• Lipase: vetten -> glycerol en vetzuren

Wat is vertering precies?

Verteren is ....... 

Het kleiner maken van te grote voedingsstoffen,

zodat zij kunnen worden opgenomen in de darmwand.

Voedingsstoffen die verteerd moeten worden 

(kleiner maken):

Eiwitten

Vetten

Grotere koolhydraten 

(= di-/polysacharides)

Voedingsstoffen die NIET worden verteerd 

(al klein genoeg):

Vitamines

Mineralen (= zouten)

Water

 Kleine suikers 

(= mono-sacharides)

Opdrachten  

Basisstof 10.1:  2, 3, 6, 7 

Basisstof 10.2: 17, 20 

Basisstof 10.3: 34, 35, 36, 39, 40