Les 7; Schildklieraandoeningen

• farmacotherapie
• MBO
• Studiejaar 2

Schildklieraandoeningen

Leerdoelen

• Je weet wat de oorzaak en gevolgen zijn van schildklieraandoeningen
• Je weet welke geneesmiddelen gebruikt worden bij schildklieraandoeningen
• Je kunt van de geneesmiddelen die gebruikt worden voor schildklieraandoeningen de volgende punten benoemen: geneesmiddelgroep, werking, bijwerking en gebruik
• Je kan advies geven over de belangrijkste medicatiebewakingssignalen bij medicatie voor schildklieraandoeningen

Programma

Programma, terugblik en leerdoelen

• Herhaling-oefentoets
• Schildklieraandoeningen
• geneesmiddelen die gebruikt worden bij schildklieraandoeningen
  
• Medicatiebewaking
  
• 
  

Herhaling onderwerp diabetes

wat	Proeftoets diabetes op it's learning
Tijd	25 min
hoe	individueel
hulp	uit het hoofd
uitkomst	Herhalen van de belangrijkste onderwerpen die aan bod zijn gekomen tijdens de lessen over diabetes
klaar	Je weet hoe je ervoor staat en in welke onderwerpen je je nog moet gaan verdiepen.

Werking schildklier

• Jodium
• Gereguleerd vanuit hersenen 
• Schildklier zorgt voor aanmaak T4  en T3
• in weefsel wordt T4 omgezet in T3
• T4: inactieve vorm
• T3: actieve vorm

Om het schildklierhormoon te kunnen aanmaken, heeft de schildklier jodium nodig. Jodium komt uit de voeding in het bloed. Vervolgens wordt het actief door de schildklier uit het bloed opgenomen. Dagelijks is zo’n 150 microgram jodium nodig voor een goed werkende schildklier (vanaf 9 jaar). In Nederland krijg je door het eten van brood, melk, vis en eieren voldoende jodium binnen.

Negatieve terugkoppeling

• Negatieve feedback door t3 en t4
  
• Minder TSH geproduceerd --> hypothalamus wordt geremd

Functie schildklierhormoon

• Ontwikkeling hersenen
  
• Ontwikkeling centraal zenuwstelsel
  
• Groei
  
• Normaal niveau stofwisseling

Schildklieraandoeningen

Schildklieraandoeningen (2)

• Vrouwen 1% traag werkende schildklier
  
• Vrouwen 3% te snel werkende schildklier
  
• Mannen minder vaak
  
• Behandelen met
  :thyreomimetica of thyreostatica 

Hypothyreoïdie 

Te weinig schildklierhormoon

• Ziekte van Hashimoto (auto-immuun)
  
• Stille thyreoïditis (tijdelijke thyreoïditis)
  
• Gevolg radiotherapie of chirurgie
  
• Gevolg geneesmiddelgebruik (Lithium, amiodaron)

Hypothyreoïdie 

onvoldoende aanmaak-->  blijft TSH afgescheiden  -->schildklier groeit-->struma 

Struma

Hypothyreoidie

Welke geneesmiddelen kennen
jullie voor de behandeling van
schildklieraandoeningen?

Thyromimetica

• Bootsen de werking van de  natuurlijke schildklierhormonen na
• Echte schildklierhormonen
• 1 keer per dag; half uur voor het ontbijt. Waarom nuchter?
• bloedspiegels voor juiste dosering
• 1ste keus behandeling: levothyroxine (T4)

Thyromimetica (2)

• Levothyroxine (T4) in lever --> T3 (liothyronine)
  
• Liothyronine (T3) kan ook gegeven worden 
• Schommelingen in T3 spiegel
  
• Korte halfwaardetijd
  
• alleen als toevoeging indien levothyroxine onvoldoende effect heeft

levothyroxine

Lyothironine

Hyperthyreoïdie

• Te sterke werking schildklier
  
• Mager en nerveus
  
• Uitpuilende oogbol
  

• Oorzaak:
  
• te grote schildklier
  
• Tumor in schildklier
  

Hyperthyreoidie

• Ziekte van Graves (auto-immuun)
  
• Vergroting schildklier
  
• Subacute thyreoïditis
  
• Toxisch adenoom
  
• Geneesmiddelen (lithium, amiodaron, jodiumhoudende contrastmiddelen)

Thyreostatica

• remmen de aanmaak van het schildklierhormoon 
• thiamazol (strumazol)
• vaak gecombineerd met levothyroxine

Ook vaak operatief schildklier verwijderd

Of bestralen met radio-actief jodium

 Thyreostatica moeten door de patiënt ingenomen worden en remmen de vorming van het schildklierhormoon. In de praktijk zie je weleens dat thyreostatica gecombineerd worden met schildklierhormoon.De reden daarvan is dat door het thyrostaticum de functie van de schildklier geheel wordt stilgelegd. Omdat een mens niet zonder schildklierhormoon kan, moet er dus schildklierhormoon worden bijgegeven.

Strumazol niet zo te doseren , dat schildklier beetje geremd wordt, dus helemaal stilleggen en T4 toevoegen

Jodium gaat naar schildklier en richt daar dan schade aan.

Mensen met hyperthyreoïdie krijgen vaak zowel Strumazol als Thyrax.
Waarom?
(zoek het antwoord op in je boek)

Daarom ook jodiumtabletten bij kernramp. Jodium gaat naar schildklier en dan minder ophoping radioactief jodium in schildklier  minder schade

Medicatiebewaking

• Effect van hyperthyreoïdie/hypothyreoïdie op de werking van die geneesmiddelen in het lichaam. Voorbeelden zijn cumarine, digoxine, insuline en bètasympathicolytica.
  
• Thyreomimetica zijn een contra-indicatie bij angina pectoris, hartfalen en een hartritmestoornis. (dus CI invoeren)
• Zowel de thyreomimetica als de thyreostatica geven een interactie met de cumarinen waardoor de bloedstolling beïnvloed wordt

Oefenen met medicatiebewaking

wat	Je krijgt 3 casussen over medicatiebewaking (zie lesopdracht it's learning les 7). De caussen worden verdeeld over de groepjes
Tijd	10 min
hoe	In groepjes van 4
hulp	m.b.v de kennisbank
uitkomst	Je weet wat de belangrijkste medicatiebewakignssignalen inhouden en je kan advies geven over hoe je de signalen afhandelt
klaar	2 groepjes zullen de uitwerking van de casus presenteren. Na afloop klassikaal bespreken

Afleverinformatie

• Werking en bijwerking uitleggen
  
• Belang therapietrouw
  
• Biologische beschikbaarheid van de verschillende merken
  
• Opletten ijzer- en calcium niet tegelijk >Biologische beschikbaarheid omlaag
• Bijwerkingen? 

Wat hebben jullie onthouden?

Waar bevindt de schildklier zich in het lichaam?

1. in de alvleesklier
2. in de hersenen
3. in de hals
4. in de nieren

Stelling 1: bij hypothyreoidie werkt de schildklier te snel
Stelling 2: bij hyperthyreoidie produceert de schildklier
te weinig schildklierhormoon

1. stelling 1 is juist en stelling 2 is juist
2. stelling 1 is onjuist en stelling 2 is juist
3. stelling 1 is juist en stelling 2 is onjuist
4. stelling 1 is onjuist en stelling 2 is onjuist

welke antwoorden horen bij levothyroxine?

1. thyreostatica
2. thyrax
3. thyreomimetica
4. strumazol

thiamazol

Levothyroxine

thyreostatica

thyreomimetica

hyperthyreoidie

hypothyreoidie

werking schildklier wordt nagebootst

werking schildklier wordt geremd

T4