Par. 2.4 Hoeveel rechten hebben verdachten en gevangenen

• Maatschappijleer
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

H2.4 Hoeveel rechten hebben verdachten en gevangenen?

vorige paragraaf?

leerdoelen

• Wat verstaan we onder onschuldpresumptie en waarom is dat van belang?
• Hoe verloopt een rechtszaak?
• Welke straffen kunnen worden opgelegd?
  
• Welke rechten heeft een verdachte?
  

• Welke rechten heeft een gevangene?

• Kun je bronnen over criminaliteit interpreteren?
  

Straffen in Nederland zijn veel te laag

1. eens
2. oneens

Iemand met levenslang zit:

1. max. 30 jaar
2. kan eerder vrijgelaten worden wegens goedgedrag
3. levenslang
4. max. 25 jaar

Ik vind de doodstraf een goed idee

1. eens
2. oneens

In de VS is de doodstraf in sommige staten nog gebruikelijk. Er worden zo'n 10 tot 99 executies per jaar. In 31 staten is de doodstraf nog toegestaan. In Texas zijn de meeste executies geweest. In Californië zitten op dit moment de meeste mensen in de dodencel.

Iran heeft de doodstraf maar executeert voornamelijk drugscriminelen

wit rusland is het enige Europese land dat daadwerkelijk de doodstraf uitvoert

in Rusland mag de doodstraf nog wel uitgevoerd worden maar men doet het niet

In China worden waarschijnlijk de meeste doodstraffen uitgevoerd. Maar door het regime wordt hier geen openheid over gegeven.

In Saudi Arabië worden mensen vaak d.m.v. onthoofding ter dood gebracht

onschuldpresumptie

Met onschuldpresumptie bedoelen we dat iedereen geacht wordt onschuldig te zijn totdat iemand is veroordeeld door een rechter. In de media mag tot die tijd alleen gesproken worden van verdachte of vermoedelijke dader

De overheid moet zich houden aan vastgestelde regels en principes. Ieder mens heeft recht op een eerlijk proces.

Alle regels rond opsporing, vervolging en berechting over hoe het proces moet verlopen staan in het wetboek van strafvordering. Klik hier maar eens.

Raadkamer

De raadkamer van de rechtbank kan een bevel tot gevangenhouding van 90 dagen geven. Een raadkamer wordt gevormd door een drietal rechters.

Rechter-Commissaris

Toestemming voor maximaal 14 dagen

2: Officier van Justitie

De OvJ kan dit verlengen met maximaal 2 keer drie dagen

1: Politie

De politie kan een verdachte maximaal 15 uur vastzetten

Voorarrest

Het voorarrest kan maximaal 110 dagen en 15 uur duren

Vrijheidsstraf

Tijdelijk                                                                Levenslang

Hoge Raad

Nog steeds niet eens? Dan rest alleen nog in cassatie gaan bij de Hoge Raad. De rechter kijkt hier alleen of de lagere rechters de rechtsregels goed hebben toegepast en of de motivatie van het vonnis voldoende is geweest

Gerechtshof

Als een van de twee partijen het niet eens is met het vonnis van de rechter kan er in hoger beroep gegaan worden bij 1 van de 4 gerechtshoven

Rechtbank

In eerste aanleg komt de zaak bij 1 van de 11 rechtbanken in Nederland

7 stappen in een rechtszaak

1:  Opening                                                  5: Pleidooi
2: Tenlastelegging                                  6: Laatste woord verdachte
3: Verdachte ondervragen                  7: Vonnis
4: Requisitoir                                            

De rechter opent de zaak. Controleert de persoonsgegevens van de verdachte en wijst hem op zijn rechten

Een opsomming van het delict, tijd, plaats, wettelijke voorschrift, omstandigheden

De rechter mag vragen stellen aan de verdachte. Daarna mag ook de OvJ vragen stellen aan de verdachte.

Hierin somt de OvJ alle relevante bewezen feiten op en wordt afgesloten met een strafeis. Dit is het verzoek aan de rechter om de verdachte een bepaalde straf te geven.

De advocaat komt op voor de belangen van de verdachte. Hij probeert in het pleidooi de rechter te overtuigen van de onschuld van de verdachte

De verdachte heeft het laatste woord. Hier mag hij gebruik van maken om bijvoorbeeld excuses te maken of zijn onschuld nogmaals duidelijk te maken

De uitspraak van de rechter noemen we het vonnis. Dit kan bijvoorbeeld zijn 8 jaar tijdelijke vrijheidsstraf waarvan 5 jaar onvoorwaardelijk.

Er zijn twee soorten strafrechters. Voor de lichtere delicten is er de politierechter. Voor de zwaardere delicten de meervoudige kamer

Het dilemma van gevangenschap

Verlofregeling
Vervroegde vrijlating: 2/3 van de straf uitzitten

Dilemma: individuele belang vs algemene belang

Rollenspel: De Rechtszaak

We verdelen de volgende rollen:

1. de Rechter
2. de Verdachten (3)
   
3. de advocaat
4. de officier van Jusititie
5. slachtoffer
   

Ga naar de studiewijzer op magister om te lezen wat er is gebeurd.

TIJDSPAD

les 1: ca. 35 minuten voorbereidingstijd
- groepsvorming 5 minuten
- doorlezen 15 minuten
- rolverdeling binnen groep 5 minuten
- verhaallijn bedenken 10 minuten
les 2: - 15 minuten voorbereiding/ afronding
- 25 minuten spelen

INSTRUCTIES VERDACHTEN

Er zijn drie verdachten: Aysa, Floris en Nathan. Jullie moeten om de beurt voor de kinderrechter verschijnen. Jullie zullen je moeten verantwoorden voor wat er gebeurd is.

Voorbereiding:
- Wat ga je zeggen?
- Bedenk wie heeft wat gedaan die avond
-Hoe kun je er voor zorgen dat de rechter jullie zo laag mogelijk straft?
- Wat ga je zeggen in je laatste woord?
overleg met de advocaten

Instructies advocaat

Eén van jullie gaat de advocaat spelen. De advocaat gaat de verdachten voorbereiden op de rechstzaak en raad geven. Bekijk wanneer jij het woord krijgt van de rechter.
Voorbereiding:
- Schrijf het pleidooi
- Hoe kun je voorkomen dat de verdachten naar de jeugdgevangenis moeten?
- Ze hebben niet allemaal hetzelfde gedaan en moeten daarom ook andere straffen krijgen.
- maak gebruik van deskundigen.
overleg met de verdachten

Instructies Slachtoffer
Eén van jullie speelt het slachtoffer. Het slachtoffer heeft spreekrecht, daarin mag hij vertellen wat hij voor een ellende heeft meegemaakt en welke gevolgen hij heeft ondervonden door het misdrijf.
Voorbereiding:
- Je bent vreselijk geschrokken en angstig en komt niet meer in het park.
- Je bent gewond geraakt, bijna was je dood geweest maar gelukkig werd je slagader net niet geraakt.
- De hond is doodsbang en durft de straat niet op
overleg met de officier van Justitie

Instructies Officier van Justitie
Eén van jullie is de OvJ. Jullie verzamelen bewijs tegen de verdachten. Als jullie iets tegenkomen wat ontlastend is dan moet je dat ook gebruiken. Jullie klagen de verdachten aan namens de maatschappij.

Voorbereiding:
- bereid de tenlastenlegging voor: Beschrijving van de gebeurtenissen en waar de personen verdacht van worden
-bereid het requisitoir voor: wat vinden jullie van de zaak en welke straffen eisen jullie?
-roep evt. getuigen op
overleg met slachtoffers

INSTRUCTIES KINDERRECHTER(S)
Jullie gaan met de groep bespreken wat de hoogste en wat de laagste straf kan worden. Denk aan taakstraf, boete of een combinatie van straffen. Aan het einde van de rechtszaak ga je even overleggen over de definitieve straf. Jullie bepalen met de hele groep drie straffen. (let op dat het reeële straffen zijn.
voorbereiding:
- er komt 1 rechter
-schrijf de volgorde van sprekers op, kijk goed naar de stappen!
- jij bepaalt wie er mag spreken, wel moet je iedereen aan de orde laten komen
-de rechter is onpartijdig!
-doet een uitspraak

Je weet nu

• Wat onschuldpresumptie is en waarom dat van belang is.
  
• Hoe een rechtszaak verloopt
  
• Welke straffen opgelegd kunnen worden
  
• Welke rechten verdachte heeft.
  

• Welke rechten een gevangene heeft.
  

• Je kunt bronnen over criminaliteit interpreteren.
  

Artikel met inhoud voor gevorderden

Jeugdstrafrecht of volwassenenstrafrecht?

Opdracht bronnen gedetineerden

Kijk op deze site van het cbs en beantwoord de volgende vragen:

Welke leeftijdsgroep doet het met name goed?
Geef een verklaring voor de daling van het gedetineerden in Nederlandse gevangenissen
Kunnen we aan de hand van deze cijfers iets zeggen over de mate van criminaliteit in Nederland?