afstudeerpresentatie

• Nederlands
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 2

Afstudeerpresentatie

Hoe kan ik een lessenserie vormgeven zodat mijn mavo-2 leerlingen op 1F-niveau de hoofdzaken in een zakelijke tekst kernachtig kunnen formuleren?  

Inleiding- context

Het Mariscollege, locatie Houtrust,  een mavo 2 klas met 22 leerlingen, die deel uitmaakt van het Tweetalig Onderwijs (TTO).

Er is een duidelijke uitdaging met begrijpend lezen onder de leerlingen, waarbij de meerderheid aangeeft hier moeite mee te hebben.

Inleiding- Praktijkvraagstuk

Het verbeteren van begrijpend lezen onder leerlingen van klas 2 Mavo is een centraal vraagstuk. 

Veel leerlingen hebben moeite met het onderscheiden van hoofd- en bijzaken, het begrijpen van tekstverbanden en het herkennen van signaalwoorden.

Inleiding- relevantie

Begrijpend lezen is cruciaal voor het academisch succes en de algemene ontwikkeling van leerlingen.

De dalende leesvaardigheid onder Nederlandse leerlingen, zoals blijkt uit recent onderzoek, benadrukt de urgentie van effectieve verbeteringsmaatregelen.

Door begrijpend lezen te verbeteren, kunnen we niet alleen de leerprestaties van individuele leerlingen verhogen, maar ook hun zelfvertrouwen en motivatie in het algemeen versterken

Ontwerpeisen

Leerdoelen voor begrijpend lezen in 2 Mavo

Volgens het Referentiekader Taal en Rekenen (SLO, z.d.) zijn de leerdoelen voor begrijpend lezen op niveau 1F gericht op het kunnen begrijpen van eenvoudige teksten over alledaagse onderwerpen. Voor 2 Mavo is het doel om deze basis te versterken, zodat leerlingen complexere teksten kunnen begrijpen en analyseren.

Onderbouwing

Didactische uitgangspunten: 

Leerlingen moeten niet alleen technische leesvaardigheden ontwikkelen, maar ook een brede wereldkennis en een rijke woordenschat verwerven. Dit legt de basis voor begrijpend lezen door het vermogen om nieuwe kennis effectief te vergaren (Swart & Stoep, 2022).

Onderbouwing

Dieper begrip: 

Het bereiken van dieper begrip vereist dat leerlingen inferenties kunnen maken en verschillende leesstrategieën kunnen toepassen, zoals samenvatten, voorspellen en verbanden leggen (Shanahan, 2016).

Onderbouwing

Integratie van vaardigheden: 

Het integreren van lezen, schrijven en mondelinge taal versterkt elkaars effecten en verbetert zowel leesvaardigheden als begripsniveau (Overmaat & Ledoux, 2001).

praktische onderbouwing

Close Reading en Salevo: 

Methoden zoals Close Reading en Salevo bieden gestructureerde benaderingen om diep begrip en analytische vaardigheden te ontwikkelen door herhaaldelijk lezen, diepgaande tekstanalyse en samenwerkend leren (Fischer & Frey, 2012; Moeken, 2015).

Omschrijving prototype

Ontwerpkenmerken

Tekstselectie: Gebruik van teksten met een rijk taalgebruik, authenticiteit en relevante inhoud om het leesproces te vergemakkelijken.

Structuur en signaalwoorden: Duidelijke tekststructuur met markerende elementen en signaalwoorden om het begripsproces te ondersteunen (Snow & O'Connor, 2016).

Omschrijving prototype

Implementatie in de klas

Leeractiviteiten: Gebruik van gevarieerde leesstrategieën zoals samenvatten, voorspellen en verhelderen om het begrip te verdiepen.

Contextueel leren: Integratie van leesactiviteiten in de bredere context van vakken om motivatie te verhogen en begripsniveau te verbeteren (Houtveen et al., 2019).

Omschrijving prototype

Evaluatie en aanpassing

Feedback en reflectie: Continue evaluatie van leerprestaties en aanpassing van het lesmateriaal en de aanpak op basis van feedback van leerlingen en observaties in de klas.

Aanpak monitoring

Zichtbaar maken van het kernachtig weergeven van een tekst (Outcome)

• Meetinstrument: Werkblad Salevo voor nakijken en afsluitende opdracht samenvatting maken.
• Docentenperspectief.
• Analyse: Bekijk of leerlingen per alinea de kern hebben weergegeven zoals geleerd.

Aanpak monitoring

Zelfinschatting van leerlingen over bekwaamheid (Outcome)

• Meetinstrument: Exit ticket aan het begin en einde van de lessenserie.
• Leerlingperspectief.
• Analyse: Analyseer de antwoorden in LessonUp om te zien of zelfinschatting en prestaties toenemen.

Aanpak monitoring

Reden voor tekstkeuze door leerlingen (Interventie)

• Meetinstrument: Vraag aan het einde van de lessenserie waarom leerlingen voor bepaalde teksten hebben gekozen.
• Docentenperspectief.
• Analyse: Krijg inzicht in hoe tekstkeuze het tekstbegrip heeft beïnvloed.

Aanpak monitoring

Reflectie op samenwerking bij samenwerkend lezen (Interventie)

• Meetinstrument: Reflectieopdracht op werkblad Salevo.
• Leerlingperspectief.
• Analyse: Beoordeel of samenwerkend lezen bijdraagt aan een positieve leerervaring.

Evaluatie

In les 1 lag de focus op modelleren, maar door tijdnood moest het behandelen van moeilijke woorden worden overgeslagen, wat mogelijk effect had op begripsvorming.

 In les 2 en 3, waarbij een blokuur werd gebruikt, was de afwezigheid van leerlingen een factor die invloed had op groepssamenstelling en dynamiek. 

Tijdgebrek bleek een uitdaging bij de behandeling van signaalwoorden en Samenwerkend Lezen. De evaluatie richt zich op verbeteringen in tijdmanagement, behandeling van lesonderdelen en bevordering van effectieve samenwerking.

Hoe zien jullie een eventueel vervolg?
Hoe nu verder?