Herhaalles Verzorgingsstaat

• Maatschappijleer
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Herhaalles Verzorgingsstaat

Een verzorgingsstaat

De overheid bemoeit zich actief met de welvaart en het welzijn van haar inwoners. 

Solidariteitsgedachte: We spreken van solidariteit als er bereidheid is in een groep of samenleving om risico's met elkaar te delen. 

De 3 pijlers

- Goed onderwijs 

- Goede gezondheidszorg

- Sociale zekerheid (AOW, kinderbijslag, etc. > sociale zekerheidsstelsel: alle uitkeringen die mensen verzekeren van een inkomen bij werkloosheid, ziekte, ouderdom of arbeidsongeschiktheid)

Ontstaan verzorgingsstaat

1e helft 19e eeuw: Nederland als nachtwakersstaat: een staat waarin de overheid zich vooral beperkt tot het handhaven van de rechtsorde

2e helft 19e eeuw: Keerzijden van de vrijemarkteconomie werden zichtbaar, overgangsperiode

Ingrijpen in vrije markt

Sociaaldemocraten: Streven naar sterke rechtspositie van arbeiders

Christelijke partijen: Samen met kerkelijke organisaties zwakkeren een betere bescherming bieden

Liberalen: Criminaliteit en verloederde arbeidsbuurten als grootste probleem

Doelen onderwijs

• Goed opgeleide beroepsbevolking
• Ongelijkheid terugdringen
• Talenten ontwikkelen 

Zorg voor iedereen

Niet alleen huisarts en ziekenhuis, maar ook: jeugdzorg, GGZ, gehandicaptenzorg en thuiszorg

Zorgverzekering: iedereen is verplicht om een zorgverzekering af te sluiten. Zorgtoeslag bij laag inkomen. 

Basisverzekering (ziekenhuis, medicijnen, ambulance, huisarts) en aanvullend (fysio, tandarts)

Sociale verzekeringen

Werknemersverzekeringen

• WW (werkloosheid)
• WULBZ (ziekte)
• WIA (arbeidsongeschiktheid)

Volksverzekeringen

• AOW (67+)
• AKW (kinderbijslag)

Sociale voorzieningen

Wordt betaald uit de schatkist

• Algemene bijstand
• Bijzondere bijstand

Er wordt gekeken naar eigen vermogen, gezinsinkomen

Eerst kijken naar andere inkomsten, daarna aanvullen met bijstand

• Wajong

Arbeidsethos

Het belang dat mensen hechten aan werk

Arbeidsmarkt

Arbeidsmarkt: de plaats waar vraag naar arbeid en aanbod van arbeid elkaar ontmoeten

Beroepsbevolking: alle personen die geheel of gedeeltelijk beschikbaar zijn voor werk

Arbeidsmarkt

Werkgelegenheid: de vraag naar arbeidskrachten

Werkloosheid: overschot aan arbeidskrachten

Vergrijzing: aandeel van gepensioneerden in de totale bevolking neemt toe

Werkloosheid

Werkloze:

- tussen 15 en 75 jaar oud

- niet werkt of < 12 uur / week

- actief op zoek naar een baan

- ingeschreven als werkzoekende bij UWV

Veranderingen op de arbeidsmarkt

• Automatisering (machines en computers, denk aan zelfscankassa's)
• Flexibilisering ((zzp, thuis werken, 0-urencontract)
• Globalisering (EU gemeenschappelijke arbeidsmarkt, verdringing)

Drie typen verzorgingsstaten

1. Sociaaldemocratische verzorgingsstaat: Gelijkheid als belangrijkste waarde, Scandinavisch model.

Drie typen verzorgingsstaten

2. Liberale verzorgingsstaat: Eigen verantwoordelijkheid, vrijheid en particulier initiatief. Angelsaksische model.

Drie typen verzorgingsstaten

3. Corporatistische verzorgingsstaat: Mengeling van modellen 1 en 2. Vrije markt sterk ingeperkt door afspraken tussen de overheid en maatschappelijk middenveld.

Gezin is belangrijk (kinderbijslag)

Landen zonder verzorgingsstaat

Afrika, Zuidoost-Azië

Geld: BNP 200 x zo hoog als dat van Somalië

Politieke (in)stabiliteit