Wapen- en ruimtewedloop

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

Wedloop en ontspanning

Kernwapenwedloop

Om niet zwakker te lijken dan e ander liep de kernwapenwedloop bijna de hele Koude Oorlog op. 

Tijdens de Tweede Wereldoorlog hadden de Verenigde Staten een atoombom ontwikkeld en gebruikt. Vlak na de oorlog had de Sovjet-Unie er ook een ontwikkeld. De 'Balance of terror' (het afschrikkingsevenwicht) ontstond.

Op initiatief van beide kanten werden er afspraken gemaakt rondom kernwapens. Er waren ondertussen genoeg kernwapens om de wereld meermaals te vernietigen. 

Er waren ook al initiatieven ter eigenbescherming geweest, zoals het Star-Wars project (SDI) van Reagan. 

SALT-verdragen

Het eerste stopakkoord rondom kernwapens was het SALT-verdrag, 1972. SALT staat voor Strategic Arms Limitation Talks. Met SALT I kwam er een beperking op het maken van kernwapens voor de Sovjet-Unie én de Verenigde Staten.

Tussen 1972 en 1979 werd er verder gepraat over het inperken van kernwapens. SALT II werd opgezet. Hiermee zou het aantal lanceerinstallaties verminderd worden. Het verdrag werd nooit officieel getekend, maar iedereen hield zich er wel aan. 

Ook na de Koude Oorlog werden beperkingen gehouden rondom kernwapens. Dit vooral vanwege de vele protesten (ook in Nederland). START I en START II werden na de jaren '90 getekend. Hiermee werd een max afgesproken en het overtollige vernietigd. 

Ruimtewedloop

Naast de kernwapenwedloop was er ook een ruimtewedloop. Wie zou de eerste met een raket zijn, of de eerste op de maan?

De wedloop begon in 1957 toen de Russen de Spoetnik I als eerste satelliet de ruimte instuurden. De Verenigde Staten willen niet achterblijven, maar blijven dit nog wel even. Een maand later worden de Spoetnik II en III de ruimte in gestuurd. 

Om bij te blijven wordt de NASA (National Aeronautics an Space Administration) opgericht.

In 1961 stuurden de Russen Yuri Gargarin als eerste man de ruimte in. De wedloop om de maan begon nu. Deze werd door de Verenigde Staten 'gewonnen'. In 1969 was Niel Armstrong/Edwin Aldrin de eerste man op de maan. 

Leiders Sovjet-Unie

.

Lenin                                  Stalin                             Chroetsjov                     Breznjev                           Gobatsjov

1917-1924                     1924-1953                         1953-1964                   1964-1982                         1985-1991

(Adropov 1982-1984 + Tsjernenko 1984-1985)

Leiders Verenigde Staten

Truman |  Eisenhower   |    Kennedy       |     Johnson      |        Nixon          |             Ford             |        Carter         |        Reagan       |      Bush Sr.  

1945-1953 | 1953-1961  | 1961-1963       | 1963-1969       | 1969-1974        |1974-1977              | 1977-1981         | 1981-1989         |1989-1993

Truman - Einde WOII + Atoombommen

Eisenhower: Korea-oorlog

Kennedy: Cubacrisis + Vietnam

Johnson: Vietnam

Reagan + Bush: Einde Koude Oorlog

Jaren ' 80

In 1985 werd Michael Gorbatsjov de nieuwe machthebber van de Sovjet-Unie. Hij wilt de Sovjet-Unie hervormen, omdat het achterliep op het Westen.

Door economische problemen kon de wapenwedloop en ruimtewedloop niet onderhouden worden. De planeconomie werkte niet goed.

Er was overal in het land corruptie en machtsmisbruik. 

De productie van de industrie en landbouw was te laag. Er moest graan uit het buitenland worden geëxporteerd.

Er ontstond steeds meer onrust onder het volk. 

Perestrojka en glasnost

Gorbatsjov kwam met perestrojka en glasnost.

Glasnost: de alleenheerschappij van de communistische partij werd afgeschaft. Gorbatsjov dacht dat wanneer het volk ook iets in te brengen had, de problemen van het land, een gezamenlijk probleem zouden worden. Het kon zo zijn dat er initiatieven vanuit het volk zouden kunnen komen wat voor een betere regering zou zorgen. Glasnost staat voor openheid. ​

Perestrojka: het volk zou meer vrijheid krijgen m.b.t economische zaken. Zo kon het volk producten kopen en verkopen zonder al te veel inmenging van de staat. In feite werd hiermee de planeconomie afgeschaft. De gedachte was dat de mensen zich meer zouden gaan inzetten waardoor de economie stabieler en welvarender zouden worden. Perestrojka staat dus voor hervorming. ​

Successen?

Het invoeren van een beperkte markteconomie was niet meteen een succes. De prijzen stegen en er ontstonden voedseltekorten. Dit zorgde voor nog meer ontevredenheid en kritiek op de communistische regering. 

Er werd ook gestreefd naar een betere band met het westen. In 1987 werd een verdrag gesloten met de Verenigde Staten over het inperken van kernwapens.

In 1989 verklaarde Gorbatsjov dat de twee grootmachten geen vijanden meer waren. Mar zo makkelijk ging dat niet - er waren nog steeds twee Duitslanden met een grens door heel Europa heen. 

Opdracht 1

Bekijk de drie prenten en beantwoord  de vragen.

1. Wat gebeurd er op de prent? Wie, wat, etc.?

2. Wat heeft de prent te maken met de kernwapenwedloop?

Opdracht 2

Zoek op het internet.

Welke Amerikaanse presidenten hebben hun term(en) uitgezeten? En welke niet?

Schrijf op waarom niet.