7.1 Ontstaan van de mens 4V

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

H9: Erfelijkheid

H7: Evolutie

Paragraaf 1 Dierenwelzijn

Paragraaf 7.1 Ontstaan van de mens

scientias.nl

Doel 7.1

• Je kent verschillende theorieën die het onstaan van het leven en de soortenrijkdom verklaren
• Je kent de uitgangspunten van de neodarwinistische evolutietheorie
• Je kunt beschrijven hoe men de evolutie van de mens onderzoekt

Evolutie

Evolutie: Het graduele proces waardoor de huidige diversiteit van en plantaardig en dierlijk leven ontstond uit de vroegste en meest primitieve organismen.

Dit betekent dat de huidige soorten zijn ontstaan uit (gemeenschappelijke) voorouders

Evolutie - tree of life

Aanwijzingen voor evolutie

Rudimentaire organen 

Aanwijzingen voor evolutie

Vergelijkbare embryonale ontwikkeling van verschillende soorten 

vis salamander schildpad kip   konijn  mens

Aanwijzingen voor evolutie

Vergelijkbare bouw van verschillende soorten

Aanwijzingen voor evolutie

Fossielen

Aanwijzingen voor evolutie

Dezelfde basisstructuren in alle levensvormen (DNA, eiwitten, membranen)

Evolutietheorieën

Creationisme: alle levende 

wezens zijn door God 

geschapen

(christendom

jodendom,

islam etc.) 

Evolutietheorieën

Catastrofe theorie (Cuvier, 1768-1832)

Paleontoloog (fossielen onderzoek).

Verklaarde de aanwezigheid van

verschillende soorten in verschillende

aardlagen door catastrofes, steeds opnieuw

ontstaan van leven.

Evolutietheorieën

Lamarckisme (Lamarck,1744-1829)

Verworven eigenschappen tijdens het leven

worden doorgegeven aan de volgende

generatie.

Soorten zijn NIET onveranderlijk

Evolutietheorieën

Darwinisme (Darwin, 1809-1882)

Survival of the fittest en Struggle for life in

boek “On the origin of species“.

Evolutie is een proces waarbij erfelijke

eigenschappen binnen een populatie

veranderen in de loop van de generaties als

gevolg van genetische variatie, voortplanting

en natuurlijke selectie.

Evolutietheorieën

Evolutiotheorie (Wallace , 1823-1913)

Vergelijkbaar met die van Darwin maar hij 

dacht dat er bij de evolutie van de mens wel

ingrijpen van een hoger wezen was geweest.

Evolutietheorieën

Neodarwinisme 

De theorieën van Mendel (1822-1884) en de ontdekking van

DNA door Watson en Crick (1950) brachten de verklaring voor

de theorieën van Darwin.

Evolutie van de mens

Aan de hand van fossiele vondsten is het ontstaan van de huidige mens te reconstrueren.

Schedelvorm, tanden, vondsten van gereedschappen.

Consensus: moderne mens ontstond 200.000 jaar geleden in Afrika.

BINAS 94B

Evolutionaire tijdslijn

Migratie-patronen

Erfelijke tijdlijn

Evolutie van de mens

Aan de hand van DNA zijn migratiepatronen afgeleid.

Hierbij keek men naar overeenkomsten in haplotype (welke allelen liggen op hetzelfde chromosoom).

Y-chromosoom voor de mannelijke lijn, mitochrondriaal DNA voor de vrouwelijke lijn.

Eva is volgens de huidige theorie zo’n 200 000 jaar geleden ontstaan in Afrika en haar nakomelingen hebben zich verspreid over het continent (L0, L1, L2 en L3). De haplogroepen N en M zijn later ontstaan.

Migratiepatronen van Homo sapiens op basis van mitochondriaal DNA. Mitochondriale Eva is volgens de huidige theorie zo’n 200 000 jaar geleden ontstaan in Afrika en haar nakomelingen hebben zich verspreid over het continent (L0, L1, L2 en L3). De haplogroepen N en M zijn later ontstaan. Ze hebben zich opgesplitst in meerdere (sub)haplogroepen die verspreid zijn over de rest van de wereld. (Binas 94B)

Welke soort hoort bij de omschrijving? (Binas 94B)

Homo erectus

Orrorin tugenenis

Homo neanderthalensis

Homo sapiens

mensachtige voorouder die werktuigen, vuur en enige spraak gebruikte

mensachtige die tegelijk voorkwam met de moderne mens

oudste mensachtige voorouder

mensachtige met de grootste herseninhoud

Doel 7.1

• Je kent verschillende theorieën die het onstaan van het leven en de soortenrijkdom verklaren
• Je kent de uitgangspunten van de neodarwinistische evolutietheorie
• Je kunt beschrijven hoe men de evolutie van de mens onderzoekt

Begrippen 7.1

creationisme, evolutie, paleontologie, fossielen, catastrofetheorie, evolutietheorie, selectiedruk, overlevingskansen, 'the struggle for life', 'the survival of the fittest', neodarwinistische evolutietheorie, bipedie, 'out of africa'-hypothese, migratiepatronen, haplogroep, Y-chromosomale Adam, mitochondriale Eva

Nu en huiswerk

-Lees de paragraaf

-Maak opdracht 1 t/m 8

-Laatste kwartiertje filmfragment: 

'hoe ziet de mens er over duizend jaar uit?'