P2 - week 4.2 Berkeley

• Filosofie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4,5

Vandaag

• korte terugblik Locke
• Berkeleys probleem met het onderscheid tussen primaire en secundaire eigenschappen
• Berkeleys uitspraak: zijn is waargenomen worden (esse est percipi) en zijn godsbewijs.

7) ik kan uitleggen wat Lockes argument tegen het rationalisme is.

8) ik kan uitleggen wat het onderscheid tussen primaire en secundaire kwaliteiten is en hoe Locke dit gebruikt als antwoord op het scepticisme.

9) ik kan uitleggen wat volgens Berkeley het probleem is met Lockes opvatting en wat Berkeleys antwoord hierop is.

10) ik kan de uitspraak ‘esse est percipi’ en de rol die God daarin voor Berkeley speelt uitleggen.

Leerdoelen deze week

2) dat primaire eigenschappen voor iedereen gelijk zijn, betekent dat er wel een wereld buiten ons zal bestaan.

John Locke (1632-1704)

• De mens is bij de geboorte een tabula rasa: een onbeschreven blad. Mensen hebben geen aangeboren kennis.
• Empirist: alle kennis komt uit ervaringen.

John Locke (1632-1704)

• De mens is bij de geboorte een tabula rasa: een onbeschreven blad. Mensen hebben geen aangeboren kennis.
• Empirist: alle kennis komt uit ervaringen.

Lockes antwoord op het scepticisme

Het feit dat objecten eigenschappen hebben die voor iedereen hetzelfde zijn (primaire eigenschappen) betekent dat deze eigenschappen 'objectief' zijn. De beste verklaring hiervoor is dat er een objectieve wereld bestaat.

 

Idee!

Kun je iets zeker weten? Bijvoorbeeld dat de wereld bestaat?

Rationalisme:door te denken.

Empirisme: via onze zintuigen.

Idealisme:

Er bestaat alleen geestelijke substantie

Je moet de rede en de ervaringen met elkaar combineren.

George Berkeley (1685-1753)

George Berkeley (1685-1753)

• Ierse filosoof en bisschop
• grondlegger van het idealisme

Idealisme: stroming die van mening is dat er geen materiële substantie is, alleen geestelijke.

Berkeleys probleem met Locke

Wat blijft er over van een sinaasappel als die geen secundaire eigenschappen heeft?

- NIETS

1) alle primaire eigenschappen zijn kenbaar dankzij secundaire eigenschappen

2) secundaire eigenschappen zijn waarnemer afhankelijk

3) dus ook primaire (en daarmee alle) eigenschappen zijn afhankelijk van de waarnemer.

Wat blijft er over van een sinaasappel als die geen secundaire eigenschappen heeft?

- NIETS! 

Redenering:

1. alle primaire eigenschappen zijn kenbaar dankzij secundaire eigenschappen
   
2. secundaire eigenschappen zijn waarnemer-afhankelijk
   
3. dus ook primaire (en daarmee alle) eigenschappen zijn afhankelijk van de waarnemer.
   

Berkeleys argument

Berkeleys argument

Wat blijft er dan over van de wereld buiten ons...?

Berkeley: niks! Er zijn alleen maar waarnemingen. Er is geen substantie, er zijn alleen ideeën, er is geen materie.

Alleen wat waargenomen wordt, is. 

>>> Esse est percipi. Zijn is waargenomen worden.

Berkeleys probleem met Locke

Wat blijft er over van een sinaasappel als die geen secundaire eigenschappen heeft?

- NIETS

1) alle primaire eigenschappen zijn kenbaar dankzij secundaire eigenschappen

2) secundaire eigenschappen zijn waarnemer afhankelijk

3) dus ook primaire (en daarmee alle) eigenschappen zijn afhankelijk van de waarnemer.

Als een boom omvalt en er is niemand bij om het te horen, maakt die dan geluid?

Vraag

Berkeleys argument

Wat blijft er dan over van de wereld buiten ons...?

Berkeley: niks! Er zijn alleen maar waarnemingen. Er is geen substantie, er zijn alleen ideeën, er is geen materie.

Alleen wat waargenomen wordt, is. 

>>> Esse est percipi. Zijn is waargenomen worden.

Iets is alleen als het waargenomen wordt. 

Waar blijft je drankje als je de koelkast sluit? En waar blijft de wereld als je slaapt?

Berkeleys probleem met Locke

Wat blijft er over van een sinaasappel als die geen secundaire eigenschappen heeft?

- NIETS

1) alle primaire eigenschappen zijn kenbaar dankzij secundaire eigenschappen

2) secundaire eigenschappen zijn waarnemer afhankelijk

3) dus ook primaire (en daarmee alle) eigenschappen zijn afhankelijk van de waarnemer.

's Morgens ziet de wereld er nog exact hetzelfde uit als voordat ik in slaap viel. Dat kan geen toeval zijn!

Er moet iets zijn dat tussendoor alles blijft waarnemen.

Conclusie: God neemt altijd alles waar.

Berkeleys argument

Berkeleys probleem met Locke

Wat blijft er over van een sinaasappel als die geen secundaire eigenschappen heeft?

- NIETS

1) alle primaire eigenschappen zijn kenbaar dankzij secundaire eigenschappen

2) secundaire eigenschappen zijn waarnemer afhankelijk

3) dus ook primaire (en daarmee alle) eigenschappen zijn afhankelijk van de waarnemer.

's Morgens ziet de wereld er nog exact hetzelfde uit als voordat ik in slaap viel. Dat kan geen toeval zijn!

Er moet iets zijn dat tussendoor alles blijft waarnemen.

Conclusie: God neemt altijd alles waar.

Berkeleys argument

7) ik kan uitleggen wat Lockes argument tegen het rationalisme is.

8) ik kan uitleggen wat het onderscheid tussen primaire en secundaire kwaliteiten is en hoe Locke dit gebruikt als antwoord op het scepticisme.

9) ik kan uitleggen wat volgens Berkeley het probleem is met Lockes opvatting en wat Berkeleys antwoord hierop is.

10) ik kan de uitspraak ‘esse est percipi’ en de rol die God daarin voor Berkeley speelt uitleggen.

Leerdoelen deze week

2) dat primaire eigenschappen voor iedereen gelijk zijn, betekent dat er wel een wereld buiten ons zal bestaan.

Nog eens uitgelegd:

2) dat primaire eigenschappen voor iedereen gelijk zijn, betekent dat er wel een wereld buiten ons zal bestaan.

SO: 

- leerdoel 1 t/m 10 van de studiewijzer. 

- 3.1 t/m 3.3.5 

- begrippenlijst t/m Berkeley.

Maandag aanstaande

2) dat primaire eigenschappen voor iedereen gelijk zijn, betekent dat er wel een wereld buiten ons zal bestaan.