Mondeling examen deel 1

• Economie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

Mondeling examen

Onderdelen

• Consumptie en consumentenorganisaties*
• Arbeid en bedrijfsleven*
• Overheid en bestuur
• Internationale ontwikkelingen
• Natuur en milieu *

Consumptie

Als je niet genoeg middelen hebt om in je behoeften te voldoen moet je prioriteren. Dit prioriteren met financiële middelen noemen we budgetteren.

Ook kun je door zelfvoorziening in behoeften voorzien en gebruik maken van collectieve voorzieningen.

Consumptie

Consumeren is voldoen in je behoeften. 

primaire behoeften

secundaire behoeften

Consumptie

Behoeften kunnen worden onderscheiden in:

primair/secundair

goederen en diensten > materieel en immaterieel

Goederen kunnen worden onderscheiden in: 

gebruiksgoederen en verbruiksgoederen

Een primaire behoefte is

1. auto
2. computer
3. eten
4. G-star broek

"We leven in een consumptiemaatschappij."

Wat betekent deze uitspraak?

1. We kopen vooral basisbehoeften.
2. We kopen veel, ook wat we niet nodig hebben.
3. We kopen vooral dingen die we nodig hebben.
4. We maken van alles wat we zelf nodig hebben.

Voeding valt onder??

1. gebruiksgoederen
2. verbruiksgoederen

Wanneer een schoonmaker elke week je huis schoonmaakt spreek je van.. (2)

1. goederen
2. diensten
3. immaterieel
4. materieel

Consumptie

Onze belangen en de belangen van medewerkers worden in de gaten gehouden door consumentenorganisaties

Consumptie

De belangen van werknemers worden vooral in de gaten gehouden door bijvoorbeeld Fairtrade organisaties

Wat doet een Fairtrade organisatie?

ROVER komt op voor de belangen van?

1. fietsers
2. studenten
3. mensen die producten kopen bij bedrijven
4. mensen die met het ov reizen

Het LAKS komt op voor de belangen van?

1. mensen die een auto besturen
2. kinderen
3. scholieren
4. ouderen

Consumptie

Hoeveel je kan uitgeven = koopkracht

Deze kan veranderen doordat je meer gaat verdienen maar ook door inflatie en deflatie. 

Bij inflatie hebben we geleerd hoe het indexcijfer werkt, dit geeft aan hoeveel een product meer of minder is gaan kosten. 

Bereken de indexcijfer van jaar 2016.
Het basisjaar is 2015.

1. 103
2. 97
3. 103,3
4. 103%

Bereken het indexcijfervan jaar 2012.
Het basisjaar is 2013.

1. 97
2. 103
3. 97%
4. -3%

Consumentenrecht

Het consumentenrecht is ingevoerd omdat

een bedrijf meestal meer geld en macht heeft

dan een consument. 

Als je iets koopt van een particulier, geldt het consumentenrecht niet.

Consumentenrecht

Deze wetten vallen onder het consumentenrecht:

1. Wet productaansprakelijkheid
   
2. Colpartagewet
   
3. Wet koop op afstand
4. Warenwet

Wet koop op afstand

• Internet, telefoon of bestelbon uit een catalogus
• Vaak 14 dagen bedenktijd
• Algemene voorwaarden kunnen inzien

Wet productaansprakelijkheid

• Lekkende wasmachine
  

• Schade door lekkage moet worden vergoed door verkoper! (= gevolgschade)
  

Colportagewet

• verkoper buiten een winkel
• €50,- of meer 
• Aan de deur
• Op straat
• Verkoopdemonstraties
• bus- of bootreisjes

Warenwet

In de Warenwet staat dat een product niet schadelijk mag zijn voor je gezondheid. 

De NVWA controleert of iedereen zich aan de warenwet houdt.

Noem 3 functies van geld

Consumptie

Geld als spaarmiddel, doe je voor een spaarmotief:

- sparen voor een onverwachte uitgave, uit voorzorg

- sparen voor een doel

- sparen voor rente

Arbeid en bedrijfsleven

Om te kunnen consumeren heb je inkomen nodig:

Inkomen uit overdracht: toeslagen, zakgeld, uitkeringen

Inkomen uit arbeid: loon, loon in natura

Inkomen uit bezit: rente, huurinkomsten, winst

Arbeid en bedrijfsleven

Bij productie kan je 2 dingen onderscheiden:

Productie in enge zin (= het maken van alle goederen en diensten in bedrijven of door de overheid) → hierbij moet je denken aan producten in industrie, landbouw en het verrichten van diensten.

Productie in ruime zin (= het maken van alle goederen en diensten bedoeld voor de consumptie, betaald en onbetaald) → hierbij moet je de productie in enge zin meetellen maar je moet ook denken aan gezinnen. In een gezin wordt immers ook geproduceerd (bijv. door een maaltijd te koken). 

Noem de 3 productiefactoren

Produceren

Om te produceren heb je productiemiddelen nodig

• Alles wat nodig is om te produceren.
• Machines, grondstoffen, arbeid etc.

Productiemiddelen onder te verdelen in 4 productiefactoren

• Natuur, Arbeid, Kapitaal en Ondernemerschap

Wat heb je nodig voor de productie van een zak chips?

Toegevoegde waarde

Tijdens elk productieproces wordt in verschillende stappen een product steeds meer geschikt gemaakt voor consumptie.

Deze extra waarde die ontstaat doordat een bedrijf het product bewerkt, noem je de toegevoegde waarde.

Toegevoegde waarde = €0,55

Toegevoegde waarde = €0,20

Toegevoegde waarde = €0,25

Toegevoegde waarde = €0,65

Noem de 4 sectoren + leg uit wat

Waarom helpt scholing je
op de arbeidsmarkt?

Arbeid en bedrijfsleven

Wit werken: je hebt een contract en werkt volgens de regels van de wet/belasting

Grijs werken: je werkt met contract en zonder, binnen de zelfde sector. ( straatje leggen)

Zwart werken: je werkt zonder contract en draagt geen geld af aan de belasting. 

Arbeidsovereenkomst

Individuele arbeidsovereenkomst: moeten voldoen aan de CAO en de wet.

Collectieve arbeidsovereenkomst

• Tussen vakbond en    werkgever/werkgeversorganisatie.
• Bedrijfs-cao of een bedrijfstak-cao
• Moet voldoen aan de wet

Noem een voorbeeld van Niek in zijn individuele arbeidsovereenkomst met de Hoogvliet die niet in de CAO staat:

Hoe kan arbeidsproductiviteit verhogen?

Arbeidsproductiviteit = productie per werknemer / per tijdseenheid

verhogen is meer winst

- technologie

- arbeidsverdeling 

- scholing

-prestatie

- geen langere werktijden of meer personeel!

Winst of milieu

Wie kan uitleggen welke keuzes ondernemers maken met betrekking tot het milieu en de winst?

Wie kan uitleggen wat maatschappelijke kosten en maatschappelijke baten zijn.

Milieu en omzet

Bestrijdingsmiddelen

wel?

of 

niet?

Bedrijfskosten en milieu

Bestrijdingsmiddelen kosten geld

Maatschappelijke kosten

Maatschappelijke kosten zijn de kosten van milieuvervuiling die door ons allemaal worden betaald.