Onrust in de Nederlanden

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo g, t
• Leerjaar 1

Onrust in de Nederlanden

Leerdoelen

1. Je kunt beschrijven wat de Spaanse koning rond 1550 wilde veranderen aan het bestuur in de Nederlanden.
2. Je kunt twee redenen noemen waarom mensen in de Nederlanden ontevreden waren over het Spaanse bestuur.
3. Je kunt een oorzaak en een gevolg van de Beeldenstorm noemen. 

Intro

Maak opdracht 1 op bladzijde 31.

Opdracht 1

1a. De verf op het rechterbeeld is in de loop der tijd vervaagd. Welk verschil zie je nog meer tussen beide beelden?

• Het hoofd van Jezus, zijn rechterarm en zijn benen ontbreken op het rechterbeeld.

1b. Maak de zin  kloppend.

• Het beeld is met opzet vernield /  stukgevallen. dat weet je, omdat:
• een ooggetuige heeft gezien dat er beelden kapotgeslagen werden.

Opdracht 1

1c. Bedenk een reden waarom mensen de beelden in kerken vernielden?

• De vernielers waren protestanten die het niet eens waren met de katholieke kerk en die het vereren van beelden van heiligen verkeerd vonden.

De Nederlanden

In 1519 kwamen de Nederlanden onder het bestuur van Karel V.

De Nederlanden bestonden uit 17 gewesten.

Ieder gewest had zijn eigen bestuur, wetten en rechtspraak. Er was dus veel verschillen tussen de gewesten. 

Stadhouders

Karel V stelde in de Nederlanden stadhouders aan. Zij waren de baas van een gewest en namen zo de taken van de koning over. 

Deze stadhouders waren allemaal edellieden. 

Centraal bestuur

Karel V wilde in de Nederlanden een centraal bestuur. Dat zou betekenen dat alle gewesten dezelfde wetten en belasting systeem zou krijgen. 

In 1555 wordt Filip II koning en wilt ook een centraal bestuur.

Hij komt met ambtenaren om de macht van de edellieden te verkleinen. Filip II vertrouwd de Nederlandse adel niet. 

Klassikaal opdrachten maken

Opdracht 2 t/m 4 op bladzijde 33. 

Opdracht 2

2a+b. Zet de namen van de bestuurde gebieden van Karel V op de juiste plek en kleur de bestuurde gebieden in. 

Opdracht 2

Opdracht 2

2c. Wat wordt bedoeld met de zin 'Karel V bestuurde een groot, maar verbrokkeld rijk'?

• A: Het rijk van Karel was groot, maar bestond uit allemaal losse stukken land. 

Opdracht 3

3a. Karel V en Filips II wilden een centraal bestuur. wat is dat?

• A: Een bestuur vanuit een plaats waarbij overal in het koninkrijk dezelfde wetten en belastingen gelden. 

3b. Wat voor soort verandering is het instellen van een centraal bestuur?

• Politiek-bestuurlijke

Opdracht 4

4. Wat waren drie voordelen van een centraal bestuur voor 

Filips II?

• D,E en F

Groeiende ontevredenheid

Mensen in de Nederlanden waren ontevreden met de Spaanse koning.

Hiervoor waren twee redenen.

1. De Nederlandse gewesten en edelen wilde geen centraal bestuur.

2. Veel mensen in de Nederlanden waren tegen het vervolgen van protestanten  

Opdrachten maken

Maken opdracht 5 t/m 6 op bladzijde 34.

Mag op fluistertoon in tweetallen

Eerder klaar? lees bladzijde 35.

Opdracht 5

5a. Onderstreep in de tekst twee redenen waarom de Nederlandse mensen ontevreden waren.

• Ten eerste wilde de Nederlandse edelen en gewesten geen centraal bestuur.
• Ten tweede waren veel mensen in de Nederlanden tegen de vervolgingen van de protestanten door de Spaanse koning

Opdracht 5

5b. Maak de zin kloppend.

• De eerste reden was Culturele / economische / politiek-bestuurlijke reden, want:
• die gaat over de manier waarop een land of gebied wordt bestuurd.

De tweede reden was een politiek-bestuurlijke reden, want:

• het gaat om verzet tegen een maatregel van de koning.

Opdracht 6

6. Maak de tekst kloppend.

• De koning vervolgde katholieken / protestanten streng. Veel katholieken / protestanten / katholieken en protestanten in de Nederlanden vonden de straffen van Filips wreed. De paus was het wel /  niet eens met de maatregelen van de paus, want:  
• ook de paus vervolgde mensen die niet katholiek wilden zijn. Of: de paus was de baas van de katholieke kerk.

De Beeldenstorm

De Beeldenstorm

De beeldenstorm brak uit in het jaar 1566. Protestanten hadden geen eigen kerken en hielden bijeenkomsten in de openlucht.

Bij een bijeenkomst werden de mensen zo opgehitst dat ze bij een klooster alle beelden vernielde. Dit was het begin. 

Filips II stuurde de Spaanse hertog van Alva met een leger om de protestantse aan te pakken. Veel mensen vluchten waaronder Willem van Oranje. 

Klassikaal de opdrachten maken

Opdracht 7 t/m 9

Opdracht 7

7a. In welk jaar begon de Beeldenstorm?

• 1566

7b. In welke stad begon de Beeldenstorm?

• In Steenvoorde

7c.  Calvijn en Luther hadden nooit opdracht gegeven om beelden 

van heiligen te vernielen. Toch past dat wel bij de hervormers.

Wat is hiervoor de reden?

• C: De hervormers vonden wat in de Bijbel stond het belangrijkste, de rest was bijgeloof.  

Opdracht 8

8 a. Gebruik bron 5. Wat zie je op deze bron?

• C Wat er gebeurde tijdens de Beeldenstorm.

8b. Zijn de gebeurtenissen een oorzaak of een gevolg van de beeldenstorm?

Opdracht 8

Opdracht 9

9. Zet de gebeurtenissen in de goede volgorde, van vroeger naar later.

• B,C,A,D

Herhaling

Leg de volgende begrippen of personen uit.

• Karel V en Filips II
• Gewesten
• Stadhouders
• Centraal bestuur
• Beeldenstorm
• Hertog Alva

Afsluiting

Maken de samenvatting (opdracht 10) op bladzijde 36

Schuif je stoel aan en wacht op de bel