6.4 Zuurbase reacties

• Scheikunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4,5

Things to do today

Waar gaan we heen

Zuur-base reactie

En nu...

Na deze les ken je de termen en kun je ze in de juiste context gebruiken:

Zuur-base reactie, H⁺ donor, H⁺ acceptor, ladingbehoud, ladingbalans.

Na deze les kun je

een zuur-basereactie herkennen als een reactie waarbij H+ ionen worden overgedragen van een donor/zuur naar een acceptor / base.  

Lesdoelen

Kernpunten

Bij een zuur−basereactie staat het zuur één of meer H+ ionen af aan een base.

Je herkent aan een gegeven reactievergelijking of de reactie een zuur-basereactie is:

• voor de reactiepijl staan een zuur en een base; 
  
• het zuur heeft na de pijl een of meer H+ ionen minder; 
  
• de base heeft een of meer H+ ionen erbij.
  

Met behulp van een gegeven reactievergelijking kun je uitrekenen hoeveel zuur reageert met een base, of hoeveel base reageert met een zuur.

Zuurbase reacties

Zuurbase reacties

• Een zuur en een base reageren altijd samen.
• Hierbij worden één of meerdere H+ ionen overgedragen van zuur naar base.

Voorbeeld: 6 HF (aq) + Fe2O3 (aq) -> 6 F- (aq) + 2 Fe3+ (aq) + 3 H2O (l)

• HF is eenzuur: staat een H+ af waarbij F- overblijft.
• Fe2O3 bevat O2- ionen, die reageren als  base: neemt H+ op waarbij water ontstaat.

BaO + H2O -> Ba2+ + 2 OH-

Is dit een zuurbase reactie?

1. Ja, O2- in BaO reageert als zuur, neemt H+ op.
2. Ja, O2- in BaO reageert als base, neemt H+ op.
3. Ja, O2- in H2O reageert als base, neemt H+ op.
4. Nee, dit is geen zuurbase reactie.

• BaO is een zout, wat bestaat uit Ba²⁺ en O^2- ionen.
  
• O^2- is een sterke base.
  
• O^2- neemt H⁺ op van H₂O, waarbij OH^- ontstaat.
  

• H₂O kan zowel als zuur en als base reageren.
  
• In dit geval reageert het als zuur: hij staat een H⁺ af, waarbij OH^- overblijft.
  

Hoe zit dat dan?

Ik voeg Fe3+ toe

Het evenwicht wil voorkomen dat de concentratie Fe3+ omhoog gaat dus...... 

Leg uit of deze reactie een zuurbase reactie .

2 H2 + O2 -> 2 H2O

Leg uit of deze reactie een zuurbase reactie is.

Stappenplan zuurbase reacties

Stap 1: Schrijf op welke deeltjes aanwezig zijn.

• Sterk zuur: noteer H+ en negatieve ion los (H⁺ + Z^-)*


• Bij zouten (basen): is het aanwezig als vaste stof of als oplossing? In het geval van een oplossing, noteer je de losse ionen.

* HZ is de algemene notatie van een zuur

Stappenplan zuurbase reacties

Stap 2: Zoek het zuur en de base

• Welke deeltje kan H⁺ opnemen (base) en welk deeltje kan een H⁺ afstaan?

Stap 3: Geef de reactievergelijking

• Let op meerwaardige zuren/basen (kan meer dan 1 H+ opnemen (base) of afstaan (zuur)).

Stappenplan zuurbase reacties

Stap 2: Zoek het sterkste zuur en de sterkste base

• Gebruik Binas 49
• Let op, vaste zouten staan niet in Binas 49! Check het negatieve ion (wat zal ontstaan na oplossen).

Stap 3: Geef de reactievergelijking

• Let op meerwaardige zuren/basen (kan meer dan 1 H+ opnemen (base) of afstaan (zuur)).
• Twee instabiele zuren: koolzuur (H2CO3) en zwaveligzuur (H2SO3) -> valt uiteen in CO2/SO2 en H2O

Voorbeeld 1: zoutzuur + natronloog

1. Deeltjes: H⁺, Cl^-, Na⁺, OH^-, H₂O,
   
2. zoutzuur =  zuur; natronloog = oplossing van natriumhydroxide in water, dus losse ionen
3. Zuur: H⁺, Base: OH^-
   
4. Reactievergelijking: H⁺ + OH^- -> H₂O
   

Geef de reactievergelijking van azijnzuur + kaliloog

Voorbeeld 2: azijnzuur + kaliloog

• Deeltjes: CH₃COOH, K⁺, OH^-, H₂O
  
• azijnzuur = zuur ; kaliloog = oplossing van kaliumhydroxide in water, dus losse ionen)
  
• Reactievergelijking: CH₃COOH + OH^- -> CH₃COO^- + H₂O
  
• Reactievergelijking: K+ + CH3COOH + OH- -> CH3COO- + H2O + K+

Voorbeeld 3: zwavelzuur + kaliumoxide

• Deeltjes: (2) H⁺, SO₄^2-, K₂O
  
• zwavelzuur = zuur ; kaliumoxide = vast zout, dus volledige formule zout (zie BINAS)
  
• Zuur: H⁺, base: O^2- in K₂O
  
• Reactievergelijking: 
  
• oplossen: K₂O -> 2 K⁺ + O^2-
  
• zuur-base: 2 H⁺ + O^2- -> H₂O
  
• totaal: K₂O + 2 H⁺ -> 2 K⁺ + H₂O
  

Geef de reactievergelijking waarbij ammoniak reageert met salpeterzuur.

Geef de reactievergelijking waarbij een overmaat zoutzuur reageert met natriumcarbonaat

Huiswerk voor 27 mei 

Zorg dat je bij bent met heel H6

Lezen en samenvatten voor jezelf      

• paragraaf 6.5 
  

maken opgaven:

• paragraaf 6.4: 41, 43, 45
• paragraaf 6.5: 47, 48, 50, 51

Vragen: 2 lln. interviewen over misconcepten. Wie heeft 30 minuten tijd hiervoor.