14-11 ZM2A les 7 (1.5)

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 2

Wel op tafel:

Map

Pen

Feniksboeken

Flesje water

Welkom bij Geschiedenis ZM2A!

Niet op tafel:

Telefoon of Zakkie

Laptop

Tas

HK2C les 2 (1.1+1.2) 

ZM2A les 7 (1.5)

De 'Gouden' Eeuw

Wat gaan we doen vandaag?

• Herhalen §1.4 'Arm in de Gouden Eeuw'

• Lesdoelen §1.5

• §1.5 Knappe koppen: Vrijheid, wetenschap, kaartenmaker arm en opgesloten.

Herhalen §1.4

'Arm in de Gouden Eeuw'

HK2C les 2 (1.1+1.2) 

§4. Arm in de Gouden Eeuw

§1.4 Niet iedereen was rijk

In de Republiek was de rijkdom niet eerlijk verdeeld:

• De Regenten en hun families waren het rijkst
• Daaronder kwamen de welgestelde kooplieden, notarissen en advocaten
• Daaronder stonden de ambachtslieden en winkeliers 
• Helemaal onderaan kwam de rest (ongeschoolde arbeiders, soldaten, sjouwers, zeelui, etc.) 

• De overheid betaalde mee aan de graanprijzen, om brood goedkoop te houden= minder ontevreden mensen

De Gouden Eeuw was voor de meeste inwoners van de Republiek niet zo goud.

Herhalen

§1.4 Armenzorg

Helemaal onderaan kwam de rest (ongeschoolde arbeiders, soldaten, sjouwers, zeelui, etc.) 

• Zij hadden geen vaste baan: wie ziek was of geen werk kon vinden, had geen inkomen
• Zij konden dan armenzorg krijgen:

1. Van rijkere familie (als ze die hadden)
2. Van de kerk
3. De gildes zorgden voor hun leden
4. Rijke mensen begonnen organisaties voor armenhulp
5. Als je echt nergens anders heen kon kreeg je minimale hulp van de stadsoverheid

Herhalen

§1.4 Arm en opgesloten

De armenzorg was vaak net genoeg/ te weinig om van te leven:

• Stelen, bedelen, oplichten, prostitutie

• Mannen werden naar het rasphuis gestuurd

• Vrouwen naar het spinhuis

• Straffen, heropvoeden en nuttig zijn

Herhalen

HK2C les 2 (1.1+1.2) 

§5. Knappe koppen

Lesdoelen 1.5

Aan het eind van deze les:

1. Kan je uitleggen welk verband er is tussen de vrijheid in de Republiek en het uitvoeren van wetenschappelijk onderzoek. (T2)

2. Kan je benoemen welke beroemde wetenschappers er leefden er in de Gouden Eeuw. (R)

3. Kan je uitleggen wat het woord empirisch betekent. (R)

Lees: blz. 16+17 leerboek

§1.5 Vrijheid

• In de Republiek was er meer vrijheid dan in de meeste landen:  gewoontes, gebruiken, ideeën, religies > tolerantie

• Deze vrijheid trok geleerden aan: hier mochten ze denken en schrijven wat ze wilden. Meer ruimte voor experimenteren.

• Geleerden, filosofen, wetenschappers, etc.

Baruch Spinoza (1632-1677). Was een Nederlandse filosoof en politiek denker. Hij had felle kritiek op de katholieke kerk en schreef in zijn tijd controversiele boeken. 

§1.5 

Wetenschap

• Door de rijkdom konden er universiteiten gebouwd worden. Hier werden onderzoeken gedaan en kennis gedeeld met nieuwe studenten. 

• Wetenschappers wilde eerdere "kennis/ feiten" bewijzen of juist ontkrachten. Experimenteren/ uitproberen

• Christiaan Huygens: was de zoon van een regent. Hij studeerde wiskunde, natuurkunde en sterrenkunde. 

• Huygens bouwde nieuwe en betere telescopen en maakte het slingeruurwerk (nauwkeurige klok).

• Antoni van Leeuwenhoek: uitvinder van de microscoop en de ontdekker van microbiologie

Antoni van Leeuwenhoek (1632-1723). Was een Nederlandse wetenschapper, onderzoeker, uitvinder en de eerste microbioloog.

§1.5 Kaartenmaker

• Zee- en landkaarten waren in de 17e eeuw erg belangrijk, maar waren vaak onvolledig of onjuist

• Willem Janszoon Blaeu was een Amsterdamse kaartenmaker.

• Zijn kaarten waren mooi versierd en hadden vaak de nieuwste informatie.

• De kaarten van Blaeu raakten ook in het buitenland bekend. In 1662 verscheen de Atlas Maior, een enorme atlas met 794 kaarten in elf boeken (samen ongeveer drieduizend blad- zijden)

Zelf doen:

Leerboek blz.  16-17

Werkboek blz. 26-28

Maken: opdr. 

3, 4, 5 , 7

Lesdoelen 1.5

Nu deze les (bijna) aan het einde is:

1. Kan je uitleggen welk verband er is tussen de vrijheid in de Republiek en het uitvoeren van wetenschappelijk onderzoek. (T2)

2. Kan je benoemen welke beroemde wetenschappers er leefden er in de Gouden Eeuw. (R)

3. Kan je uitleggen wat het woord empirisch betekent. (R)

Opdrachten 

      Maak van 1.5 opdracht:

Als je nu lekker doorwerkt, heb je minder huiswerk!

Leerboek blz. 16 - 17

Werkboek blz. 26 - 28

Niet af = Huiswerk

3, 4, 5, 7

1. Schrijf twee dingen op die je van 1.5 hebt geleerd

...............................................

...............................................

2. Schrijf minimaal één ding op wat je nog lastig vindt van 1.5

...............................................

Check out